Periferia erakusketak ertzetara begiratzeko gonbita egiten du. Artearen eta geografien erdiguneetatik kanpo geratzen denari buruz pentsatzera bultzatzen du. Ez da soilik distantziari edo bazterkeriari buruzko gogoeta: aukerari buruzkoa ere bada. Bazterrak ez dira hutsunea, baizik eta lurralde emankorrak, non sorkuntza modu berezian lotzen den materialarekin, egunerokoarekin eta partekatuarekin.

Laudiok ondo adierazten du baldintza hori. Araba eta Bizkaia artean kokatua, mugako lurraldea da, periferia bikoitza: "urrun" Gasteiztik, baina aldi berean Bilbo Handiaren mugan. Baina Gasteiz bera ere, euskal arte garaikidearen testuinguruan, posizio periferikoan dago. Museorik handienetatik, azoketatik eta erabaki-zentro instituzionaletatik urrun, Arabako hiriburua bere erritmoan mantendu da: isilago, baina etengabe. Distantzia bikoitz horretatik —Laudio Gasteizrekiko, eta Gasteiz Euskal Herriarekiko— sortzen da erakusketa hau: bazterretatik sortzearen esanahia aztertzen duen gogoeta kolektiboa.

Erakusketa Zas Kultur-en aurkezten da, eta Kultur Lab (Laudio) eta Zas Kultur (Vitoria-Gasteiz) artean sinatutako lankidetza-hitzarmenaren parte da. Bi ekimenak, nagusitasun instituzionaleko zirkuituetatik kanpo kokatuak, ikuspegi bera partekatzen dute: independentziatik lan egitea, sorkuntza garaikidea tokiko testuinguruetatik bultzatzea eta sareak sortzea artistak, espazioak eta komunitateak lotuz. Periferia beraz, erakusketa bat izateaz gain, bi espazioen arteko topaketaren metafora ere bada.

Erakusketak sei sortzaile laudioarren lanak biltzen ditu —Beñat Saratxaga, Susana Corbella, Nerea Apodaka, Belén Herrero, Jabier Herrero eta Izaskun Alonso Saratxaga—, euren ibilbideak desberdinak izan arren, ingurunearekiko harreman estua eta materialarekiko, sinbolikoarekiko eta sozialarekiko sentsibilitatea partekatzen dituzte.

Behark estudioaren sortzailea da. Behark-en lana "arkitektura isila" gisa defini daiteke: interbenitu aurretik entzuten duten proiektuak, harrokeriarik gabe eraldatzen dutenak eta zehaztasunaren bidez jasangarritasuna bilatzen dutenak. Bere jarduna eguneroko testuinguruetan garatzen da —auzoetan, etxebizitzetan, azpiegituretan—, non hobekuntza ordezkapenaren ordez berroneratzearen bidez ulertzen den. Parkez edo HABIT[ar] bezalako sistemek bere pentsamoldea islatzen dute: egitura modularrak, alderantzizkoak eta erabilera errealera egokituak. "Periferia" erakusketaren testuinguruan, bere lana ertzeko kontzeptuari erantzun arkitektoniko gisa irakur daiteke: zentroak begiratzen ez duen tokian adimenarekin eta apaltasunez jardutea.

Susana Corbella (1965) zeramika, eskultura eta artisautza uztartzen dituen sortzailea da. Lurrarekin duen harremana fisikoa eta sinbolikoa da: materia moldagarria eta aldi berean memoria arkaikoa. Bere lanak euskal teknika tradizionalak uztartzen ditu ikuspegi garaikidearekin, gorputzera, emoziora eta pedagogiara irekitzen denarekin. Artista honek artea elkarrizketa-prozesu gisa ulertzen du: eskua eta materia, norbanakoa eta ingurunea, sorkuntza eta zaintza lotzen dituena. Arte-terapiarekin egiten duen lanaren bidez, sormen-prozesua eraldaketa pertsonal eta kolektiborako tresna bihurtzen da. Erakusketan, bere piezak ukimeneko babesleku bihurtzen dira, oroimen komuna iradokitzen duten formak.

Nerea Apodaka (1994) eskultura, instalazioa eta objektu artistikoaren arloan aritzen da. Bere lanak ohikoak ez diren materialak erabiltzen ditu —metalak, ispiluak, aurkitutako objektuak— eta horiek konposizio zehatz eta arinetan berrantolatzen ditu. Bere jardunean, baztertutakoa edo apala balio berria hartzen du, periferikoa —materialki zein sinbolikoki— artearen bidez erresistentzia bilakatuz. Pieza bakoitza berrirakurketa ariketa bat da: kanonetik kanpo zegoena esperimentazio eta edertasun bihurtzea. Bere hizkuntza bisuala neurritsua da, forma eta arintasunaren arteko oreka zaintzen duena, eta hauskortasuna indar sortzaile bihurtzen du.

Belén Herrero (1971) paisaia entzutean oinarritzen den sortzailea da. Bere lanak ez du paisaia irudikatzen, baizik eta entzun egiten du. Natura bere margolanetan eta eskulturetan agertzen da barne-espazio gisa, lasaitasunaren eta oihartzunaren lekua. Denbora geldoa eta behaketa dira bere sorkuntza-tresnak. Merkatuaren erritmoetatik eta instituzioen presatik urrun, Herrerok praktika bat defendatzen du, ingurunearekiko esperientzia zuzenetik sortzen dena. Bere lanak barneko espazio bat irekitzen du, emozioarekin, paisaiaren oroimenarekin eta eguneroko existentziari lotutako artearen ideia batekin elkarrizketan.

Jabier Herrero (1965) memorian oinarritzen du bere lana. Pintura, grabatua eta eskultura uztartuz, teknika eta intuizioaren, arrazoiaren eta irudiaren arteko elkarrizketa etengabea garatzen du. Bere lanetan, oroitzapenak forma hartzen du: geruzak, testurak eta aztarnak, denbora eta afektua kondentsatzen dituztenak. Herrerorentzat sorkuntza iraunkortasunaren praktika bat da: iragankorra erregistratzea, desagertzen dena finkatzea. Grabatua eta serigrafia menderatzen dituenez, obra biderkatu eta zabaldu egiten du, arte garaikideko bakartasunaren ideia zalantzan jarriz.

Izaskun Alonso Saratxaga (1971) margolaria eta Arte Ederretako Fakultateko irakaslea da. Bere lana pintura oihaletik haratago hedatzen du: hormetara, zorura, eguneroko objektuetara eta espazio arkitektonikoetara. Diseinua, kolorea eta espazio publikoa uztartzen ditu, arte-praktika tradizionalki "handitzat" jotzen ez den eremura eramanez. Artearen, arkitekturaren eta bizitza domestikoaren arteko gurutzagune horretan, Alonso Saratxagak hizkuntza hibrido bat eraikitzen du, erabilgarriaren eta estetikoaren arteko mugak zalantzan jartzen dituena. Bere lanak galdetzen du nola bizi garen eta nola txerta daitezkeen sentsibilitatea eta pentsamendu plastikoa eguneroko espazioetan.

Espazioei buruz:

Kultur Lab, Laudion, tokiko arte garaikidearen laborategia da, ikerketa, ekoizpen eta kultura-bitartekaritzari eskainia. Bere jarduna lurraldean eta agentzien arteko lankidetzan oinarritzen da. Zas Kultur, berriz, Gasteizen dagoen espazio independentea da, urte luzez praktika artistiko garaikideei, bitartekaritzari eta sorkuntza partekatuari lotutako programazio egonkorra garatzen duena.