artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Espero gabeko kointzidentzia bat

Elizaren hirugarren zatian baino ez dute biziraun horma irudiek Ardanazko San Martin parrokian. Besteak beste, emakumezko santuen irudiak, Grez familiako senideak eta egutegi bat ageri dira.

espero-gabeko-kointzidentzia-bat
Tuduriren ustez, Gerezko Petra izan daitekeena ageri den margolana, Ardanazko San Martin parrokian. Arg/ ENEKO TUDURI

21 de Noviembre 2023 | Ainize Madariaga, Olatz Enzunza Mallon [BERRIA.eus]

Beste batzuen artean, Ardanazko San Martin parrokiako horma irudiak aztertu ditu Tudurik bere doktoretza tesian. Kasu "oso berezia" dela aurreratu du. Izan ere, Grez familia, Evreuxko Luis printzea eta Ardanatz herria lotzen ditu pinturetako batek. Margolan guztiak gotiko lineal estiloan eginda daude: "Iruñeko eskolako margolariren batek egingo zituen ziur asko. Margolari trebea zen, figura eder batzuk sortu zituen marra dotore batekin".

Egun, elizako sabaian baino ez daude ikusgai margolanak. "Lau ataletan banatuta dago: gangaren hegoaldeko eta iparraldeko horma zatiak, parpain arkua eta mentsulak baino ez daude margotuta", zehaztu du arte historialariak: "Margo hauek ere petrofiliaren ondorioz suntsitu zituzten, 2001. urtean". Era berean, gaineratu du gangaren hegoaldeko eta iparraldeko horma atalek "aurkakoak diren bi testuinguru" irudikatzen dituztela: "Zerua eta infernua dira; urdina eta gorria. Hegoaldeko gangak arimen epaiketa irudikatzen du: erakusten da bekatariak infernuko sugarretan erretzen direla. Iparraldean, berriz, figura ugari ageri dira otoitz egiten; tartean, aingeruak".

Aureola bat duten emakumezkoak ere badaude gangaren iparraldean: "Emakumezko santuak dirudite". Hala ere, horien artean, badago "eszena bitxi bat", Tuduriren ustez: "Santuen artean lau emakume ageri dira, aureolarik gabe, eta dotore jantzita. Hau da, ez dira santuak: garaiko emakume noble batzuk dira". Eszena horren azpian armarri bat ere badago: Grez familiarena, hain zuzen. Haren alboan, berriz, Luis Evreuxkoaren, Nafarroako erregearen anaiaren, armarri pertsonala ere badago: "1355 eta 1361 bitartean Luisek gobernatu zuen Nafarroa. Baina, zein harreman dauka printze batek Ardanatz herriarekin edo Grez familiarekin?", galdetu du Tudurik. Eta jarraian erantzuna: "Dokumentu historikoen arabera, Grez familian Petra deituriko emakume bat zegoen: Luisen semearen inudea zen. Garai hartan, kargu garrantzitsua zen hori. Horrez gainera, Luisen emaztearen laguna ere bazen Petra". Familia horrek Geretzen zeukan jauregia: "Ardanaztik bost kilometro ingurura. Hipotetikoki, beraz, esan daiteke Gerezko Petra izan daitekeela emakume noble horietako bat", ondorioztatu du arte historialariak.

Parpain arkuetan, berriz, egutegi bat ikus daiteke: "Latinez idatzita daude hilabeteen izenak, eta horietako bakoitzaren alboan, hamabi eszena agertzen dira: nekazariek sasoi hartan egiten zituzten lanak erakusten dituzte". Horien artean, badago arte historialariari arreta piztu dion irudi bat: "Urtarrila da. Jano jainko erromatarra agertzen da buru bakarrarekin baina hiru aurpegirekin. Bi giltza ditu esku artean: giltza bat joan den urtea ixteko erabiliko du, eta bigarrena, aldiz, urte berria irekitzeko".


irati-gorostidi

Irati Gorostidi

Tabakalera (Donostia, Gipuzkoa)

Desde el 11 de Septiembre 2025
Al 25 de Enero 2026

latires

Latires

Nisa Goiburu

Cristina Enea fundazioa (Donostia, Gipuzkoa)

Desde el 03 de Octubre 2025
Al 08 de Diciembre 2025

lurraren-arteak

Lurraren arteak

Guggenheim Bilbao (Bilbo, Bizkaia)

Desde el 05 de Diciembre 2025
Al 03 de Mayo 2026

zati-likidoak

Zati likidoak

Oaia Peruarena

Rotonda (Donibane Lohizune, Lapurdi)

Desde el 24 de Octubre 2025
Al 30 de Noviembre 2025

topaketen-dardara-artistikoa-iraunaraztea

Topaketen dardara artistikoa iraunaraztea

16 de Nov. | Uxue Rey Gorraiz [BERRIA.eus]

Iazko Iruñeko Topaketetan plazaratutako gogoeta artistikoetan inspiratutako sei obra jarri dituzte ikusgai Baluarten, gune hori pentsamendurako eta sorkuntzarako "erresonantzia kaxa" bihurtzeko asmoz. Erakusketa azaroaren 29ra arte izanen da ikusgai.

erakusketa-integratzailea

Erakusketa integratzailea

14 de Nov. | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Gutxien espero duzun erakusketak generoaren parekidetasun aldetik egokia izateagatik harritzen zaitu. Ezusteko polita izan nuen Bartzelonako Miró Fundazioan ikusgai dagoen Miró eta Estatu Batuak erakusketa bisitatzerakoan.

ez-dakizuna-egitea-ez-dakizunarekin

Ez dakizuna egitea, ez dakizunarekin

14 de Nov. | Iñigo Astiz [BERRIA.eus]

Azken bost urteetan sortutako eskulturak bildu ditu Angel Bados artistak Bilboko Carreras Mugica galerian. Jorge Oteizaren oihartzuna eta Europako artea ez ezik, arabiar kultura ere izan du sorkuntzarako solaskide.

firenzek-fra-angelicoren-birbalorazioa-proposatzen-du

Firenzek Fra Angelicoren birbalorazioa proposatzen du

12 de Nov. | Olivier Tosseriren artikulutik itzulia [JdA]

Italiako azken hirurogeita hamar urteetan egin den lehen atzera begirako erakusketak baieztatzen du fraide margolariari Berpizkundeko iraultza artistikoan egotzitako rola.

Artekaria

El poratl del arte en Euskal Herria

Este es el portal creado por la red ZAPART. Con ARTEKARIA queremos dar visibilidad a la increíble riqueza artística e infraestructural de nuestro pequeño territorio vasco (Euskal Herri osoa). De hecho, nos parece que en un espacio tan reducido donde se encuentran tantos museos (Artium, Oteiza, Oteiza, Artes de Bilbo, Guggenheim…), centros de arte (Uharte-zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), salas públicas y privadas (Didam, Zitadela, Bastero, Ospitalea, fondations), galería de arte tradicional o de artistas... con tantas programaciones y obras de artistas visibles, la visualización de este conjunto no es fácil. Hemos creado este portal para ayudar a resolver esta falta.

Artekaria

La red de l@s artist@s profesionales de Euskal Herria

Zapart tiene como objetivo conectar, promover el trabajo y defender los derechos de l@s artist@s profesionales que viven y trabajan en Euskal Herria (en los seis territorios historicos que son Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, Lapurdi, Nafarroa y Zuberoa).