artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Espero gabeko kointzidentzia bat

Elizaren hirugarren zatian baino ez dute biziraun horma irudiek Ardanazko San Martin parrokian. Besteak beste, emakumezko santuen irudiak, Grez familiako senideak eta egutegi bat ageri dira.

espero-gabeko-kointzidentzia-bat
Tuduriren ustez, Gerezko Petra izan daitekeena ageri den margolana, Ardanazko San Martin parrokian. Arg/ ENEKO TUDURI

2023ko Azaroaren 21a | Ainize Madariaga, Olatz Enzunza Mallon [BERRIA.eus]

Beste batzuen artean, Ardanazko San Martin parrokiako horma irudiak aztertu ditu Tudurik bere doktoretza tesian. Kasu "oso berezia" dela aurreratu du. Izan ere, Grez familia, Evreuxko Luis printzea eta Ardanatz herria lotzen ditu pinturetako batek. Margolan guztiak gotiko lineal estiloan eginda daude: "Iruñeko eskolako margolariren batek egingo zituen ziur asko. Margolari trebea zen, figura eder batzuk sortu zituen marra dotore batekin".

Egun, elizako sabaian baino ez daude ikusgai margolanak. "Lau ataletan banatuta dago: gangaren hegoaldeko eta iparraldeko horma zatiak, parpain arkua eta mentsulak baino ez daude margotuta", zehaztu du arte historialariak: "Margo hauek ere petrofiliaren ondorioz suntsitu zituzten, 2001. urtean". Era berean, gaineratu du gangaren hegoaldeko eta iparraldeko horma atalek "aurkakoak diren bi testuinguru" irudikatzen dituztela: "Zerua eta infernua dira; urdina eta gorria. Hegoaldeko gangak arimen epaiketa irudikatzen du: erakusten da bekatariak infernuko sugarretan erretzen direla. Iparraldean, berriz, figura ugari ageri dira otoitz egiten; tartean, aingeruak".

Aureola bat duten emakumezkoak ere badaude gangaren iparraldean: "Emakumezko santuak dirudite". Hala ere, horien artean, badago "eszena bitxi bat", Tuduriren ustez: "Santuen artean lau emakume ageri dira, aureolarik gabe, eta dotore jantzita. Hau da, ez dira santuak: garaiko emakume noble batzuk dira". Eszena horren azpian armarri bat ere badago: Grez familiarena, hain zuzen. Haren alboan, berriz, Luis Evreuxkoaren, Nafarroako erregearen anaiaren, armarri pertsonala ere badago: "1355 eta 1361 bitartean Luisek gobernatu zuen Nafarroa. Baina, zein harreman dauka printze batek Ardanatz herriarekin edo Grez familiarekin?", galdetu du Tudurik. Eta jarraian erantzuna: "Dokumentu historikoen arabera, Grez familian Petra deituriko emakume bat zegoen: Luisen semearen inudea zen. Garai hartan, kargu garrantzitsua zen hori. Horrez gainera, Luisen emaztearen laguna ere bazen Petra". Familia horrek Geretzen zeukan jauregia: "Ardanaztik bost kilometro ingurura. Hipotetikoki, beraz, esan daiteke Gerezko Petra izan daitekeela emakume noble horietako bat", ondorioztatu du arte historialariak.

Parpain arkuetan, berriz, egutegi bat ikus daiteke: "Latinez idatzita daude hilabeteen izenak, eta horietako bakoitzaren alboan, hamabi eszena agertzen dira: nekazariek sasoi hartan egiten zituzten lanak erakusten dituzte". Horien artean, badago arte historialariari arreta piztu dion irudi bat: "Urtarrila da. Jano jainko erromatarra agertzen da buru bakarrarekin baina hiru aurpegirekin. Bi giltza ditu esku artean: giltza bat joan den urtea ixteko erabiliko du, eta bigarrena, aldiz, urte berria irekitzeko".


erretratu-intimoa

Erretratu intimoa

Pilar Belzunce

Txillida leku (Hernani, Gipuzkoa)

2025eko Ekainaren 05etik
2026ko Abenduaren 26ra

formaren-sintaxia

Formaren sintaxia

Maite Leyún

Nafarroako museoa (Iruñea, Nafarroa)

2025eko Maiatzaren 14tik
2026ko Martxoaren 22ra

irati-gorostidi

Irati Gorostidi

Tabakalera (Donostia, Gipuzkoa)

2025eko Irailaren 11etik
2026ko Urtarrilaren 25era

ataria-bat

Ataria (bat)

Arte Ederren Bilboko Museoa (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Urriaren 08tik
2026ko Urtarrilaren 18ra

topaketen-dardara-artistikoa-iraunaraztea

Topaketen dardara artistikoa iraunaraztea

Aza. 16 | Uxue Rey Gorraiz [BERRIA.eus]

Iazko Iruñeko Topaketetan plazaratutako gogoeta artistikoetan inspiratutako sei obra jarri dituzte ikusgai Baluarten, gune hori pentsamendurako eta sorkuntzarako "erresonantzia kaxa" bihurtzeko asmoz. Erakusketa azaroaren 29ra arte izanen da ikusgai.

erakusketa-integratzailea

Erakusketa integratzailea

Aza. 14 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Gutxien espero duzun erakusketak generoaren parekidetasun aldetik egokia izateagatik harritzen zaitu. Ezusteko polita izan nuen Bartzelonako Miró Fundazioan ikusgai dagoen Miró eta Estatu Batuak erakusketa bisitatzerakoan.

ez-dakizuna-egitea-ez-dakizunarekin

Ez dakizuna egitea, ez dakizunarekin

Aza. 14 | Iñigo Astiz [BERRIA.eus]

Azken bost urteetan sortutako eskulturak bildu ditu Angel Bados artistak Bilboko Carreras Mugica galerian. Jorge Oteizaren oihartzuna eta Europako artea ez ezik, arabiar kultura ere izan du sorkuntzarako solaskide.

firenzek-fra-angelicoren-birbalorazioa-proposatzen-du

Firenzek Fra Angelicoren birbalorazioa proposatzen du

Aza. 12 | Olivier Tosseriren artikulutik itzulia [JdA]

Italiako azken hirurogeita hamar urteetan egin den lehen atzera begirako erakusketak baieztatzen du fraide margolariari Berpizkundeko iraultza artistikoan egotzitako rola.

alfonbretan-kontatutako-gerra

Alfonbretan kontatutako gerra

Aza. 07 | Enekoitz Telleria Sarriegi [BERRIA.eus]

Erakusketa berezi bat jarri dute Donostiako Nomada dendan: ‘Balak ehuntzen, bakea amesten'. Afganistango emakumeek ehotako alfonbrak dira: tankeak, hegazkinak, misilak eta granadak dituzte apaingarri gisa.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.