artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Arkitektura bortxaketa

Eileen Grayren E-1027 etxean Le Corbusierrek egindako muralei buruz hitz egiteko erabili zuen Beatriz Colomina arkitekturan adituak bortxaketa hitza. 1926an eraiki zuen Grayk Roquebrune-Cap-Martinen,

arkitektura-bortxaketa
E.1027, Eileen Gray 1927—29 - Carl ha

24 Mai 2023 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Jean Badovicirekin batera, arkitektura modernoaren lehen adibidetzat hartu den eraikina. Barnealde guztiak moldagarriak ziren, mugi zitezkeen bionboei esker; murru zuriek eta altzari praktiko eta geometrikoek garbitasuna zekarten; errezelek eta alfonbrek, oihalaren etxekotasuna eta berotasuna.

Segituan maitemindu omen zen Le Corbusier etxearekin. Ziur aski inbidia apur bat ere piztu zitzaion, agerikoa baita etxe hura berak diseinatutakoak baino bizigarriagoa zela, printzipio modernoei bikain erantzuten zien aldi berean. Erosi nahi izan zion, eta Grayk saldu nahi ez. Badovicirengandik banatu eta hura etxearekin geratu zenean, klausula bat sinarazi zion Grayk, Le Corbusierri salduko ez ziola zioena. E-1027-tik berrehun metrora eraiki zuen orduan Le Corbusierrek Le Cabanon, bere erretiro txikia. Grayren etxearekiko pasioa zutela zioten garaikide batzuek; gaur, agian, obsesioa deituko genioke.

Bereganatu ezinik, Badovici etxean mural batzuk egiten uzteko konbentzitu zuen Le Corbusierrek. Badira arkitektoa erabat biluzik erakusten duten argazkiak (bere maskulinitate primitiboarekin konektatzeko omen), pareta zuriak irudiz betetzen. Muraletako gizon erdi abstraktuen jarrerak nahiko figuratiboak dira: esan dezagun oldarkor samarrak direla.

Margotzearen ekintza hura zein margotutakoa izendatu zuen Colominak bortxaketa. Rita Segato irakurtzean terminoaren egokitasuna hobeto ulertu nuen, primeran azaltzen baitu bortxaketak ez duela sexu-plazera bilatzen, gailentasuna baizik. Bestea umiliatzea, menderatzea, besteari boterea erakustea du asmo bortxaketak. Besteaz jabetzea, bestea deuseztatzea norbera indartzeko. Eta hori zen, hain zuzen, Colominak adierazi nahi zuena, horrela ikusten zuen berak Le Corbusierrek Eileen Grayren kontra egin zuen eraso artistikoa.

Berriz ere etorri zitzaidan kasua burura Kordobako meskita bisitatu nuenean. Haren erdian ahokatuta, bortxatuta (ez dago hitz hoberik) baitzeuden eliza kristauak inposatu zituen katedralaren pareta, aldare eta gangak. Meskita erraldoi eta ederra suntsitu ezin, eta bortxatzea erabaki zuten errege kristauek, menperatzea, umiliatzea. Zerbaitengatik deitzen diote konkista.

Le Corbusierren muralak ikusi zitueneko Eileen Gray imajinatu nuen, norbait hil izan balitzaio izango zuen minez. Eta Kordoban turista musulman batzuk ikusi nituen, tristezia neurrigabez sasi-katedral horren murruei so. Bortxaketa artistikoaren aurrean, kulturartekotasunaren sinbolo izandako Al-Andalus hura non geratu ote zen euren buruei galdezka.


inaki-olazabal-bidean

Iñaki Olazabal Bidean

Exposition collective

Oxford aretoa (Zumaia, Gipuzkoa)

Du 07 Novembre 2025
Au 23 Novembre 2025

amaigabeko-taupada

Amaigabeko taupada

Naia del Castillo

Marzana aretoa (Bilbo, Bizkaia)

Du 14 Novembre 2025
Au 09 Janvier 2026

vaste-monde-3

Vaste Monde #3

Juan Aizpitarte, Anne-Laure Garicoix, Olivier Masmonteil

Beatrix Enea (Angelu, Lapurdi)

Du 13 Décembre 2025
Au 18 Avril 2026

zati-likidoak

Zati likidoak

Oaia Peruarena

Rotonda (Donibane Lohizune, Lapurdi)

Du 24 Octobre 2025
Au 30 Novembre 2025

topaketen-dardara-artistikoa-iraunaraztea

Topaketen dardara artistikoa iraunaraztea

16 Nov. | Uxue Rey Gorraiz [BERRIA.eus]

Iazko Iruñeko Topaketetan plazaratutako gogoeta artistikoetan inspiratutako sei obra jarri dituzte ikusgai Baluarten, gune hori pentsamendurako eta sorkuntzarako "erresonantzia kaxa" bihurtzeko asmoz. Erakusketa azaroaren 29ra arte izanen da ikusgai.

erakusketa-integratzailea

Erakusketa integratzailea

14 Nov. | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Gutxien espero duzun erakusketak generoaren parekidetasun aldetik egokia izateagatik harritzen zaitu. Ezusteko polita izan nuen Bartzelonako Miró Fundazioan ikusgai dagoen Miró eta Estatu Batuak erakusketa bisitatzerakoan.

ez-dakizuna-egitea-ez-dakizunarekin

Ez dakizuna egitea, ez dakizunarekin

14 Nov. | Iñigo Astiz [BERRIA.eus]

Azken bost urteetan sortutako eskulturak bildu ditu Angel Bados artistak Bilboko Carreras Mugica galerian. Jorge Oteizaren oihartzuna eta Europako artea ez ezik, arabiar kultura ere izan du sorkuntzarako solaskide.

firenzek-fra-angelicoren-birbalorazioa-proposatzen-du

Firenzek Fra Angelicoren birbalorazioa proposatzen du

12 Nov. | Olivier Tosseriren artikulutik itzulia [JdA]

Italiako azken hirurogeita hamar urteetan egin den lehen atzera begirako erakusketak baieztatzen du fraide margolariari Berpizkundeko iraultza artistikoan egotzitako rola.

alfonbretan-kontatutako-gerra

Alfonbretan kontatutako gerra

07 Nov. | Enekoitz Telleria Sarriegi [BERRIA.eus]

Erakusketa berezi bat jarri dute Donostiako Nomada dendan: ‘Balak ehuntzen, bakea amesten'. Afganistango emakumeek ehotako alfonbrak dira: tankeak, hegazkinak, misilak eta granadak dituzte apaingarri gisa.

Artekaria

Le portail de l'art en Euskal Herria

Ceci est le portail créé par le réseau ZAPART. Avec ARTEKARIA, nous voulons donner de la visibilité à l'incroyable richesse artistique et infrastructurelle de notre petit territoire basque (Euskal Herri osoa). En effet, il nous semble que dans un espace aussi réduit où se trouvent tant de musées (Artium, Oteiza, Beaux-Arts de Bilbo, Guggenheim…), de centres d'art (Uharte-zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), de salles publiques et privées (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fondations) galeries traditionnelles ou d'artistes… avec tant de programmations et d'œuvres d'artistes visibles, la visualisation de cet ensemble n'est pas facile. Nous avons créé ce portail pour aider à remédier à ce manque.

Artekaria

Le réseau des artistes professionnel.le.s d'Euskal Herria

Zapart a pour objectif de mettre en réseau, de promouvoir le travail et de défendre les droits des artistes professionnel.le.s vivant et travaillant en Euskal Herri (sur les six territoires historiques que sont Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, Lapurdi, Nafarroa et Zuberoa).