artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Arkitektura bortxaketa

Eileen Grayren E-1027 etxean Le Corbusierrek egindako muralei buruz hitz egiteko erabili zuen Beatriz Colomina arkitekturan adituak bortxaketa hitza. 1926an eraiki zuen Grayk Roquebrune-Cap-Martinen,

arkitektura-bortxaketa
E.1027, Eileen Gray 1927—29 - Carl ha

24 de Mayo 2023 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Jean Badovicirekin batera, arkitektura modernoaren lehen adibidetzat hartu den eraikina. Barnealde guztiak moldagarriak ziren, mugi zitezkeen bionboei esker; murru zuriek eta altzari praktiko eta geometrikoek garbitasuna zekarten; errezelek eta alfonbrek, oihalaren etxekotasuna eta berotasuna.

Segituan maitemindu omen zen Le Corbusier etxearekin. Ziur aski inbidia apur bat ere piztu zitzaion, agerikoa baita etxe hura berak diseinatutakoak baino bizigarriagoa zela, printzipio modernoei bikain erantzuten zien aldi berean. Erosi nahi izan zion, eta Grayk saldu nahi ez. Badovicirengandik banatu eta hura etxearekin geratu zenean, klausula bat sinarazi zion Grayk, Le Corbusierri salduko ez ziola zioena. E-1027-tik berrehun metrora eraiki zuen orduan Le Corbusierrek Le Cabanon, bere erretiro txikia. Grayren etxearekiko pasioa zutela zioten garaikide batzuek; gaur, agian, obsesioa deituko genioke.

Bereganatu ezinik, Badovici etxean mural batzuk egiten uzteko konbentzitu zuen Le Corbusierrek. Badira arkitektoa erabat biluzik erakusten duten argazkiak (bere maskulinitate primitiboarekin konektatzeko omen), pareta zuriak irudiz betetzen. Muraletako gizon erdi abstraktuen jarrerak nahiko figuratiboak dira: esan dezagun oldarkor samarrak direla.

Margotzearen ekintza hura zein margotutakoa izendatu zuen Colominak bortxaketa. Rita Segato irakurtzean terminoaren egokitasuna hobeto ulertu nuen, primeran azaltzen baitu bortxaketak ez duela sexu-plazera bilatzen, gailentasuna baizik. Bestea umiliatzea, menderatzea, besteari boterea erakustea du asmo bortxaketak. Besteaz jabetzea, bestea deuseztatzea norbera indartzeko. Eta hori zen, hain zuzen, Colominak adierazi nahi zuena, horrela ikusten zuen berak Le Corbusierrek Eileen Grayren kontra egin zuen eraso artistikoa.

Berriz ere etorri zitzaidan kasua burura Kordobako meskita bisitatu nuenean. Haren erdian ahokatuta, bortxatuta (ez dago hitz hoberik) baitzeuden eliza kristauak inposatu zituen katedralaren pareta, aldare eta gangak. Meskita erraldoi eta ederra suntsitu ezin, eta bortxatzea erabaki zuten errege kristauek, menperatzea, umiliatzea. Zerbaitengatik deitzen diote konkista.

Le Corbusierren muralak ikusi zitueneko Eileen Gray imajinatu nuen, norbait hil izan balitzaio izango zuen minez. Eta Kordoban turista musulman batzuk ikusi nituen, tristezia neurrigabez sasi-katedral horren murruei so. Bortxaketa artistikoaren aurrean, kulturartekotasunaren sinbolo izandako Al-Andalus hura non geratu ote zen euren buruei galdezka.


decorados-y-figurantes

Decorados y figurantes

Maria Bascones

Juan Manuel Lumbreras (Bilbo, Bizkaia)

Desde el 30 de Octubre 2025
Al 05 de Diciembre 2025

arcoiris-82

Arcoiris 82

Irati Gorostidi

Tabakalera (Donostia, Gipuzkoa)

Desde el 11 de Septiembre 2025
Al 06 de Enero 2026

genesis

Genesis

Nisa Goiburu

Sakana (Donostia, Gipuzkoa)

Desde el 03 de Octubre 2025
Al 27 de Noviembre 2025

espazioaren-anatomia

Espazioaren anatomia

Maria Helena Vieira da Silva

Guggenheim Bilbao (Bilbo, Bizkaia)

Desde el 16 de Octubre 2025
Al 22 de Febrero 2026

hurbileko-paisaiak

Hurbileko paisaiak

Arabako Arte Ederren Museoa (Gasteiz, Araba)

Desde el 31 de Octubre 2025
Al 12 de Abril 2026

topaketen-dardara-artistikoa-iraunaraztea

Topaketen dardara artistikoa iraunaraztea

16 de Nov. | Uxue Rey Gorraiz [BERRIA.eus]

Iazko Iruñeko Topaketetan plazaratutako gogoeta artistikoetan inspiratutako sei obra jarri dituzte ikusgai Baluarten, gune hori pentsamendurako eta sorkuntzarako "erresonantzia kaxa" bihurtzeko asmoz. Erakusketa azaroaren 29ra arte izanen da ikusgai.

erakusketa-integratzailea

Erakusketa integratzailea

14 de Nov. | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Gutxien espero duzun erakusketak generoaren parekidetasun aldetik egokia izateagatik harritzen zaitu. Ezusteko polita izan nuen Bartzelonako Miró Fundazioan ikusgai dagoen Miró eta Estatu Batuak erakusketa bisitatzerakoan.

ez-dakizuna-egitea-ez-dakizunarekin

Ez dakizuna egitea, ez dakizunarekin

14 de Nov. | Iñigo Astiz [BERRIA.eus]

Azken bost urteetan sortutako eskulturak bildu ditu Angel Bados artistak Bilboko Carreras Mugica galerian. Jorge Oteizaren oihartzuna eta Europako artea ez ezik, arabiar kultura ere izan du sorkuntzarako solaskide.

firenzek-fra-angelicoren-birbalorazioa-proposatzen-du

Firenzek Fra Angelicoren birbalorazioa proposatzen du

12 de Nov. | Olivier Tosseriren artikulutik itzulia [JdA]

Italiako azken hirurogeita hamar urteetan egin den lehen atzera begirako erakusketak baieztatzen du fraide margolariari Berpizkundeko iraultza artistikoan egotzitako rola.

alfonbretan-kontatutako-gerra

Alfonbretan kontatutako gerra

07 de Nov. | Enekoitz Telleria Sarriegi [BERRIA.eus]

Erakusketa berezi bat jarri dute Donostiako Nomada dendan: ‘Balak ehuntzen, bakea amesten'. Afganistango emakumeek ehotako alfonbrak dira: tankeak, hegazkinak, misilak eta granadak dituzte apaingarri gisa.

Artekaria

El poratl del arte en Euskal Herria

Este es el portal creado por la red ZAPART. Con ARTEKARIA queremos dar visibilidad a la increíble riqueza artística e infraestructural de nuestro pequeño territorio vasco (Euskal Herri osoa). De hecho, nos parece que en un espacio tan reducido donde se encuentran tantos museos (Artium, Oteiza, Oteiza, Artes de Bilbo, Guggenheim…), centros de arte (Uharte-zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), salas públicas y privadas (Didam, Zitadela, Bastero, Ospitalea, fondations), galería de arte tradicional o de artistas... con tantas programaciones y obras de artistas visibles, la visualización de este conjunto no es fácil. Hemos creado este portal para ayudar a resolver esta falta.

Artekaria

La red de l@s artist@s profesionales de Euskal Herria

Zapart tiene como objetivo conectar, promover el trabajo y defender los derechos de l@s artist@s profesionales que viven y trabajan en Euskal Herria (en los seis territorios historicos que son Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, Lapurdi, Nafarroa y Zuberoa).