artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Silueta ahantziak

Tuk, tak, tak, tak... entzuten da Bilboarteko Urazurrita aretoaren atea zeharkatu bezain pronto. Estibaliz Sadabaren Desdoméstica mostrari dagokio soinua, eta, hein batean, hura izango da erakusketa dastatzen dugun bitartean gure erritmoa zehaztuko duen pauta.

16 Mars 2022 | Jone Rubio Mazkiaran [BERRIA.eus]

  • 'Desdoméstica'
  • Non: Bilboarteko Urazurrita Aretoan.
  • Noiz: Martxoaren 18ra arte.

Prozesu horretan, emakumeek tradizionalki espazio publiko zein pribatuekin izandako esperientzia intimo, indibidual edota kolektiboen inguruko hausnarketa bisualak helaraziko dizkigu.

Mostra bi espaziotan egituratzen da. Lehenengo espazio irekian, collageak, argazkiak eta bideoak aurkeztuko zaizkigu. Halatan, lehenik bideo batekin egingo dugu topo, non zapata takoidun oinak pertsonaia printzipalak diren, haiek baitira bidearen mugimenduak zuzentzen dituztenak. Ez dago gorputzik, takoidun hankak baizik. Espazio domestikoak zapaltzen dituzte zapatek, nolabaiteko kontrastea sortuz. Publikotasunak eskatzen duen dotorezia eta edertasun kanonaren baitan erabilitako horiek, espazio pribatu eta itxiaren itzaletan baitaude oraingoan. Kaleko zoru gordina izango balitz bezala, zapatok sukaldeko gainazalak zapaltzen dituzte, besteak beste, eta publikoa denaren eta pribatuaren arteko arrakala urratzen dute.

Espazioko eskailerak igo eta galeria zabalean barneratzen garenean, feminitate kanonikoari esleitutako espazio ereduen ezaugarriak dituzten irudiak sumatzen dira. Hormetan daude ezarriak irudi gehienak, alde batean eta bestean, aurrez aurre eskegiak. Modu horretan, irudien arteko elkarrizketa interesgarria sortzen da.

Horren eredu dira Subversiones domésticas eta Las sobrantes. Emakumeen siluetak ageri dira bietan, baina batak identitaterik gabeko silueta arinak aurkezten dituen bitartean, besteak harrizko eskultura klasiko mardulen irudiak erakusten ditu. Horrela, konposizioen arteko tentsioa sortzen da hein batean, eta, era berean, haien arteko lotura estua ehuntzen da. Harrizko emakumeek historiak ahantzitakoei erreferentzia egin liezaieketen bitartean, besteen kasuan, etxekotasunari lotutako objektuek betetzen dituzte identitaterik gabeko silueten hutsuneak. Alegia, espazio publiko patriarkalak sistematikoki ahantzitako pertsonaia zein jarduera femeninoen sintesi izan daitezke horiek.

Jarraian, irudiek atzean uzten dute aurreko kutsu onirikoa: egunerokotasunetik gertu dauden argazkiak biltzen ditu gehien bat. Halaber, aurkeztutako instalazioak ildo bera mantentzen badu ere, ikuspegia zabaltzen digu, Sadabak urteetan zehar egindako lanen irudiak baitira bertan. Murru zuriari erritmo bizia ematen dion mapa bat da, zeinetan argazkiak edukiaren arabera ordenatuak dauden.

Kaleak, aulkiak, harrien artean utzitako sukaldeko tresnak... erakusten dizkiguten argazkiak ditugu. Hutsik daude, aurretik bertan egon zirenen arrastoak baitira; baina ez dago gorputzik. Argazkiotan agertutako elementuak geure iruditeria kolektiboarekin konektatzen dute. Eta, atlas ikonografikoan aurrera egin ahala, emakumeen gorputzak etxeko tresnekin fusionatzen dira, material bizigabeak pertsona eta objektu arteko hibrido bihurtzen direlarik. Performanceranzko progresioa sumatzen da konposizioetan, non gorputzak objektuei eta irudiei zentzu bat ematen dieten ikur politiko bihurtzen diren.

Tuk, tak, tak, tak... hasieratik entzundako soinu gordina zabaltzen duen gelarantz bideratuko gaitu espazioak; bideoaren barne soinua da bertara gerturatzen gaituena. Kaos orekatu baten bitartez, emakumeen eta eremu publikoen arteko erlazio historikoa islatzen da espazioan. Murgiltzean instalazioarekin egingo dugu topo, zeinak hainbat euskarri eta irudi aurkezten dituen: planoak, pinturen detaileak, performanceak, testuak...

Era honetan, Sadabaren lanak erakusten digu emakumeek espazio publikoetan jorratutako bidea jan egin zuela historiaren ikuspegi androzentrikoak. Beraz, gertaera horiek ikusezin bihurtzeak eragin zuzena du emakumeek kaleetan, herrietan edota hirietan bizitzeko moduei lotutako genealogia ahantzietan. Baina, pixkanaka-pixkanaka, hegemonikoki gorputz femeninoei esleitutako domestikazio prozesuak deseraikitzen dituzten lengoaia plastikoek gorputza, begirada eta pentsamendua zeharkatzen dizkigute. Alegia, genealogia ezkutu horiei jarraipen bizi bat ematen die mostrak.


espazioaren-anatomia

Espazioaren anatomia

Maria Helena Vieira da Silva

Guggenheim Bilbao (Bilbo, Bizkaia)

Du 16 Octobre 2025
Au 22 Février 2026

vaste-monde-3

Vaste Monde #3

Juan Aizpitarte, Anne-Laure Garicoix, Olivier Masmonteil

Beatrix Enea (Angelu, Lapurdi)

Du 13 Décembre 2025
Au 18 Avril 2026

gaza-zer-geratzen-da-bere-ondareaz

Gaza: zer geratzen da bere ondareaz?

27 Oct. | Olympe Lemut-en artikulutik itzulia [JdA]

Palestinako enklabean itxaropen-izpi bat pizten ari den honetan, beldur daiteke bere leku historikoak suntsipenaren biktima kolateral bihurtu direla.

artium-museoaren-bildumaren-zenbait-obra-nazioartean-ikusgai

Artium Museoaren bildumaren zenbait obra nazioartean ikusgai

| 24 Octobre 2025

2025ean museoaren funtsetako hogeita hamar lan baino gehiago utzi zaizkio maileguan hainbat arte-erakunderi, hala nola Arte Ederren Bilboko Museoari, Valladolideko Eskultura Museo Nazionalari, Kataluniako Arte Museo Nazionalari, baita Bruselan ere, Europalia jaialdia kari.

maider-lopezen-orain-arteko-bakarkako-erakusketarik-handiena-aurkeztu-dute

Maider Lópezen orain arteko bakarkako erakusketarik handiena aurkeztu dute

| 24 Octobre 2025

Artistaren 25 proiektu biltzen ditu erakusketak, horietako asko oraindik gurean ikusi ez direnak, eta nazioarteko lanaren azken hamarkada barne hartzen du. Erakusketaren izenburuak artistak lan egiten duen testuinguruak ukitu eta eraldatzeko ahalmenari egiten dio erreferentzia, baita artearen alderdi afektiboari ere.

mitoetatik-harago-egiteko-piezak

Mitoetatik harago egiteko piezak

24 Oct. | Aingeru Odriozola Beitia [BERRIA.eus]

Euskal Eskultura Bizirik izeneko erakusketa bikoitza ikusgai da egunotan Oiartzunen. Eskulturaren askotariko bideen erakusle diren hamaika artistaren lanak daude San Juan kaperan eta Arizmendieneako lorategian, azaroaren 2ra arte.

erdizka

Erdizka

23 Oct. | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

'IHINTZAREN TANTAK EGARRIA ASETZEKO EDANGO DITUT' | Artista: Jon Amorrortu. | Non: Foru ibilbideko erakusketa aretoan, Azpeitian (Gipuzkoa). | Noiz arte: urriaren 26ra arte.

deskribatzea-edo-zerbait-esatea

Deskribatzea edo zerbait esatea

23 Oct. | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Aurreko zutabean terminologiaren erabilera kaxkarraz aritu nintzen: kontatu nuen nola, maizegi, zerbait esateko erabili beharrean, esateko ezer gutxi duzula ezkutatzeko erabiltzen den.

desesperantza-hari-batek-lotuta

Desesperantza hari batek lotuta

23 Oct. | Uxue Rey Gorraiz [BERRIA.eus]

Greta Alfaro, Edu Lopez eta Txuspo Poyo artisten obrak elkarren artean solasean jarri dituzte erakusketa batean, Iruñeko Ziudadelan. Udalaren Arte Garaikideko Bildumako lanen hautaketa batekin osatu dute -solasaldia-. Juan Zapater izan da komisarioa.

Artekaria

Le portail de l'art en Euskal Herria

Ceci est le portail créé par le réseau ZAPART. Avec ARTEKARIA, nous voulons donner de la visibilité à l'incroyable richesse artistique et infrastructurelle de notre petit territoire basque (Euskal Herri osoa). En effet, il nous semble que dans un espace aussi réduit où se trouvent tant de musées (Artium, Oteiza, Beaux-Arts de Bilbo, Guggenheim…), de centres d'art (Uharte-zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), de salles publiques et privées (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fondations) galeries traditionnelles ou d'artistes… avec tant de programmations et d'œuvres d'artistes visibles, la visualisation de cet ensemble n'est pas facile. Nous avons créé ce portail pour aider à remédier à ce manque.

Artekaria

Le réseau des artistes professionnel.le.s d'Euskal Herria

Zapart a pour objectif de mettre en réseau, de promouvoir le travail et de défendre les droits des artistes professionnel.le.s vivant et travaillant en Euskal Herri (sur les six territoires historiques que sont Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, Lapurdi, Nafarroa et Zuberoa).