artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Silueta ahantziak

Tuk, tak, tak, tak... entzuten da Bilboarteko Urazurrita aretoaren atea zeharkatu bezain pronto. Estibaliz Sadabaren Desdoméstica mostrari dagokio soinua, eta, hein batean, hura izango da erakusketa dastatzen dugun bitartean gure erritmoa zehaztuko duen pauta.

2022ko Martxoaren 16a | Jone Rubio Mazkiaran [BERRIA.eus]

  • 'Desdoméstica'
  • Non: Bilboarteko Urazurrita Aretoan.
  • Noiz: Martxoaren 18ra arte.

Prozesu horretan, emakumeek tradizionalki espazio publiko zein pribatuekin izandako esperientzia intimo, indibidual edota kolektiboen inguruko hausnarketa bisualak helaraziko dizkigu.

Mostra bi espaziotan egituratzen da. Lehenengo espazio irekian, collageak, argazkiak eta bideoak aurkeztuko zaizkigu. Halatan, lehenik bideo batekin egingo dugu topo, non zapata takoidun oinak pertsonaia printzipalak diren, haiek baitira bidearen mugimenduak zuzentzen dituztenak. Ez dago gorputzik, takoidun hankak baizik. Espazio domestikoak zapaltzen dituzte zapatek, nolabaiteko kontrastea sortuz. Publikotasunak eskatzen duen dotorezia eta edertasun kanonaren baitan erabilitako horiek, espazio pribatu eta itxiaren itzaletan baitaude oraingoan. Kaleko zoru gordina izango balitz bezala, zapatok sukaldeko gainazalak zapaltzen dituzte, besteak beste, eta publikoa denaren eta pribatuaren arteko arrakala urratzen dute.

Espazioko eskailerak igo eta galeria zabalean barneratzen garenean, feminitate kanonikoari esleitutako espazio ereduen ezaugarriak dituzten irudiak sumatzen dira. Hormetan daude ezarriak irudi gehienak, alde batean eta bestean, aurrez aurre eskegiak. Modu horretan, irudien arteko elkarrizketa interesgarria sortzen da.

Horren eredu dira Subversiones domésticas eta Las sobrantes. Emakumeen siluetak ageri dira bietan, baina batak identitaterik gabeko silueta arinak aurkezten dituen bitartean, besteak harrizko eskultura klasiko mardulen irudiak erakusten ditu. Horrela, konposizioen arteko tentsioa sortzen da hein batean, eta, era berean, haien arteko lotura estua ehuntzen da. Harrizko emakumeek historiak ahantzitakoei erreferentzia egin liezaieketen bitartean, besteen kasuan, etxekotasunari lotutako objektuek betetzen dituzte identitaterik gabeko silueten hutsuneak. Alegia, espazio publiko patriarkalak sistematikoki ahantzitako pertsonaia zein jarduera femeninoen sintesi izan daitezke horiek.

Jarraian, irudiek atzean uzten dute aurreko kutsu onirikoa: egunerokotasunetik gertu dauden argazkiak biltzen ditu gehien bat. Halaber, aurkeztutako instalazioak ildo bera mantentzen badu ere, ikuspegia zabaltzen digu, Sadabak urteetan zehar egindako lanen irudiak baitira bertan. Murru zuriari erritmo bizia ematen dion mapa bat da, zeinetan argazkiak edukiaren arabera ordenatuak dauden.

Kaleak, aulkiak, harrien artean utzitako sukaldeko tresnak... erakusten dizkiguten argazkiak ditugu. Hutsik daude, aurretik bertan egon zirenen arrastoak baitira; baina ez dago gorputzik. Argazkiotan agertutako elementuak geure iruditeria kolektiboarekin konektatzen dute. Eta, atlas ikonografikoan aurrera egin ahala, emakumeen gorputzak etxeko tresnekin fusionatzen dira, material bizigabeak pertsona eta objektu arteko hibrido bihurtzen direlarik. Performanceranzko progresioa sumatzen da konposizioetan, non gorputzak objektuei eta irudiei zentzu bat ematen dieten ikur politiko bihurtzen diren.

Tuk, tak, tak, tak... hasieratik entzundako soinu gordina zabaltzen duen gelarantz bideratuko gaitu espazioak; bideoaren barne soinua da bertara gerturatzen gaituena. Kaos orekatu baten bitartez, emakumeen eta eremu publikoen arteko erlazio historikoa islatzen da espazioan. Murgiltzean instalazioarekin egingo dugu topo, zeinak hainbat euskarri eta irudi aurkezten dituen: planoak, pinturen detaileak, performanceak, testuak...

Era honetan, Sadabaren lanak erakusten digu emakumeek espazio publikoetan jorratutako bidea jan egin zuela historiaren ikuspegi androzentrikoak. Beraz, gertaera horiek ikusezin bihurtzeak eragin zuzena du emakumeek kaleetan, herrietan edota hirietan bizitzeko moduei lotutako genealogia ahantzietan. Baina, pixkanaka-pixkanaka, hegemonikoki gorputz femeninoei esleitutako domestikazio prozesuak deseraikitzen dituzten lengoaia plastikoek gorputza, begirada eta pentsamendua zeharkatzen dizkigute. Alegia, genealogia ezkutu horiei jarraipen bizi bat ematen die mostrak.


irati-gorostidi

Irati Gorostidi

Tabakalera (Donostia, Gipuzkoa)

2025eko Irailaren 11etik
2026ko Urtarrilaren 25era

puntu-itsua

Puntu itsua

Eremuak programa

Clara Campoamor zentro zibikoa (Barakaldo, Bizkaia)

2025eko Azaroaren 22tik
2026ko Urtarrilaren 07ra

amaigabeko-taupada

Amaigabeko taupada

Naia del Castillo

Marzana aretoa (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Azaroaren 14tik
2026ko Urtarrilaren 09ra

espazioaren-anatomia

Espazioaren anatomia

Maria Helena Vieira da Silva

Guggenheim Bilbao (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Urriaren 16tik
2026ko Otsailaren 22ra

tinduen-zirriborroen-kontserbazio-delikatua

Tinduen zirriborroen kontserbazio delikatua

Abe. 12 | Xalbat Alzugarai Etxeberri [BERRIA.eus]

Marrazki bilduma handia du Baionako Bonnat Helleu museoak. Tindu lanak egiteko zirriborroak dira gehien-gehienak, eta, erakusleihoetan izateko, zaharberritu behar izaten dituzte. "Xinaurri lana" dela kontatu du Cecile Bignon kontserbatzaileak.

materialtasunaren-ondarea

Materialtasunaren ondarea

Abe. 11 | Jone Rubio Mazkiaran [BERRIA.eus]

Argizari galdua | Artistak: Askoren artean. | Non: Iruñeko Ziudadelako Labean. | Noiz arte: urtarrilaren 25era arte.

frank-gehry-bilboko-guggenheim-museoaren-arkitektoa-hil-da

Frank Gehry Bilboko Guggenheim Museoaren arkitektoa hil da.

| 2025eko Abenduaren 10a

Arkitektoa abenduaren 5ean, Santa Monican (Kalifornian) 96 urte zituela zendu da. Beren garaia hainbeste aztarna utziz eta hirigintza-paisaian hain nabarmen eragin duten arkitekto gutxik lortu dute Frank Gehryk lortutakoa.

art-beyond-fire

Art Beyond Fire

Abe. 10 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Arteari eta arriskuari buruzko topaketak antolatu zituen aurreko azaroaren 27an Moving Artists delako GGKE garapenerako gobernuz kanpoko erakundeak. Ixone Sadaba artistak eta Ignacio Rodriguez Tucho abokatuak sortutako erakundeak gatazkak dauden tokietan bizi diren artisten mugikortasuna du helburu. Era berean, gure inguruko artistek gatazkak dauden tokiak ezagutu ditzaten da beste helburuetako bat.

nafarroako-museoak-bere-erakusketa-iraunkor-osoa-berriz-ireki-du

Nafarroako Museoak bere erakusketa iraunkor osoa berriz ireki du

| 2025eko Abenduaren 9a

Irekiera energia-eraginkortasuneko lehen faseko obren amaierarekin etorri da. Estalkiaren isolamendua eta kanpoko arotzeria berritu dira, eta aretoak eguneratu eta garbitu. Bigarren fasea martxan da jada eta Museoak 2026rako aldi baterako erakusketa eta programazio zabala aurkeztu du.

degasek-eginiko-eta-orain-arte-ezagutu-gabeko-margolan-bat-autentifikatua-izan-da

Degasek eginiko eta orain arte ezagutu gabeko margolan bat autentifikatua izan da

Abe. 05 | JdAren artikulutik itzulia

Michel Schulman, XIX. eta XX. mendeetako margolanen adituak, Edgar Degas artistaren margolan berri bat autentifikatu duela jakinarazi du. Artistaren garai italiarrekoa litzateke, 1856 eta 1860 artekoa. Margolana, adituak sortutako Edgar Degasen katalogo arrrazoinatu digitalizatuan sartu da. Egiazko bertsioa bilduma partikular batean dago.

lehen-erdia

Lehen erdia

Abe. 04 | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

MAIDER LOPEZ. UKITU | Non: Donostiako Tabakalera zentroan. | Noiz arte: 2026ko otsailaren 1era arte.

esanguratsu

Esanguratsu

Abe. 04 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Guggenheim museoan, Maria Helena Vieira da Silvaren margo eder baten aurrean nengoela, etorri zitzaidan galdera burura: zergatik ez du erakusketa honek berrireki Bilboko Arte Ederren Museoa, Georg Baselitzenak egin beharrean?

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.