artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Hiru hitz, hamaika eduki (I)

Erromako Kapitolioko Museoen sotoan ikusi nuen hunkitu ninduen estela hura. Inguru horretan antzinako erromatar hilarrien bildumako eredu batzuk dituzte ikusgai, estetikoki goiko pisuetako artelanak baino xumeagoak izan arren, horiek bezain interesgarriak direnak.

hiru-hitz-hamaika-eduki-i

11 de Abril 2024 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Hiru hitz besterik ez zituen hilarriak, bata bestearen azpian:"Antiochus/libertus/pictor" esaten zuen, alegia, "Antiochus. Libertoa. Margolaria".

Askok uste dute arte historialaria izatea museoetan paseatzen ibiltzearen sinonimoa dela; baina horretaz gain, halako iturrietatik ahalik eta interpretaziorik aberatsena ateratzean datza gure lana. Horregatik, zutabe bat eskainiko diot hitz bakoitzari, antzinako Erromako arteari buruz zer konta diezagukeen aztertzeko asmoz.

Has gaitezen, beraz,Antiochusizenarekin. Ez da erromatar hiritar batena, ez baititu hiru izen elkartzen (Gaio Julio Zesarrek bezala, esaterako). Erromatarren azken bi izenek gizon libreen sendia markatzen zuten, baina Antiochus libertoa zenez, hau da, aske geratutako esklaboa, bere jabe izandako familiak eman zion izen propioa besterik ez zuen. Horrek beste zerbait erakusten du: behin familia horrengandik askatuta, bere kabuz instalatu eta aurrera atera zela. Izan ere, libertoek batzuetan euren jabe ohien lantegietan lanean jarraitzen zuten, euren babespean, eta askotan euren sendiaren izena hartzen zuten.

Hortaz, erosi zuen pertsonak jarri zion izena. Antiochus izen greziarra izanik, Antiokia izeneko inguruarekin lotutakoa, lehen bultzadan esklaboa greziarra zela pentsa genezake; ez da ziurra, ordea. Hain zuzen, Antiochus bizi izan zen garaian (K. a. I mende amaiera eta K. o. I. mendearen artean) oso modan jarri zen esklabo greziarrak izatea, baina hauek garestiak zirenez, beste lekuetako esklaboei ere izen greziarra jartzen zieten jabeek, gaur egun markako poltsa faltsuak erosten dituztenen antzera.

Antiochusen kasuan bada izen greziarra hautatzeko beste arrazoi bat, artearekin zuzenki lotzen dena. K. a. II. mendean Grezia eta Asia Txikia (gaur egungo Turkia) konkistatu zutenetik, arte greziarrarekin zoratuta zebiltzan erromatarrak. Artelanez betetako ontziak bidaltzen zituzten Greziatik Erromara, hiriburuko artistek eredu heleniarrak kopia zitzaten. Testuinguru horretan, artista bera greziarra bazen, prestigio atxikia zuen. Horregatik, ez da harritzekoa pintura tailer bat zuen erromatar batek berarekin lan egiteko esklabo bat erosiz gero greziar izena jartzea. Izenak erromatarren helenismoarekiko zaletasuna erakusten digu, eta Greziako artearen ospea; horretaz baliatuz, behin askatuta Antiochusek izen greziarra mantendu zuen, eta prestigioa ziur aski ere bai. Baina liberto izaeraz hurrengo zutabean hitz egitea dagokigu.


formaren-sintaxia

Formaren sintaxia

Maite Leyún

Nafarroako museoa (Iruñea, Nafarroa)

Desde el 14 de Mayo 2025
Al 22 de Marzo 2026

ukitu

Ukitu

Maider López

Kubo Kutxa aretoa (Donostia, Gipuzkoa)

Desde el 24 de Octubre 2025
Al 07 de Febrero 2026

topaketen-dardara-artistikoa-iraunaraztea

Topaketen dardara artistikoa iraunaraztea

16 de Nov. | Uxue Rey Gorraiz [BERRIA.eus]

Iazko Iruñeko Topaketetan plazaratutako gogoeta artistikoetan inspiratutako sei obra jarri dituzte ikusgai Baluarten, gune hori pentsamendurako eta sorkuntzarako "erresonantzia kaxa" bihurtzeko asmoz. Erakusketa azaroaren 29ra arte izanen da ikusgai.

erakusketa-integratzailea

Erakusketa integratzailea

14 de Nov. | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Gutxien espero duzun erakusketak generoaren parekidetasun aldetik egokia izateagatik harritzen zaitu. Ezusteko polita izan nuen Bartzelonako Miró Fundazioan ikusgai dagoen Miró eta Estatu Batuak erakusketa bisitatzerakoan.

ez-dakizuna-egitea-ez-dakizunarekin

Ez dakizuna egitea, ez dakizunarekin

14 de Nov. | Iñigo Astiz [BERRIA.eus]

Azken bost urteetan sortutako eskulturak bildu ditu Angel Bados artistak Bilboko Carreras Mugica galerian. Jorge Oteizaren oihartzuna eta Europako artea ez ezik, arabiar kultura ere izan du sorkuntzarako solaskide.

firenzek-fra-angelicoren-birbalorazioa-proposatzen-du

Firenzek Fra Angelicoren birbalorazioa proposatzen du

12 de Nov. | Olivier Tosseriren artikulutik itzulia [JdA]

Italiako azken hirurogeita hamar urteetan egin den lehen atzera begirako erakusketak baieztatzen du fraide margolariari Berpizkundeko iraultza artistikoan egotzitako rola.

Artekaria

El poratl del arte en Euskal Herria

Este es el portal creado por la red ZAPART. Con ARTEKARIA queremos dar visibilidad a la increíble riqueza artística e infraestructural de nuestro pequeño territorio vasco (Euskal Herri osoa). De hecho, nos parece que en un espacio tan reducido donde se encuentran tantos museos (Artium, Oteiza, Oteiza, Artes de Bilbo, Guggenheim…), centros de arte (Uharte-zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), salas públicas y privadas (Didam, Zitadela, Bastero, Ospitalea, fondations), galería de arte tradicional o de artistas... con tantas programaciones y obras de artistas visibles, la visualización de este conjunto no es fácil. Hemos creado este portal para ayudar a resolver esta falta.

Artekaria

La red de l@s artist@s profesionales de Euskal Herria

Zapart tiene como objetivo conectar, promover el trabajo y defender los derechos de l@s artist@s profesionales que viven y trabajan en Euskal Herria (en los seis territorios historicos que son Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, Lapurdi, Nafarroa y Zuberoa).