artekaria

Euskal Herriko
Arte Ataria

aktualitatea

Hiru hitz, hamaika eduki (I)

Erromako Kapitolioko Museoen sotoan ikusi nuen hunkitu ninduen estela hura. Inguru horretan antzinako erromatar hilarrien bildumako eredu batzuk dituzte ikusgai, estetikoki goiko pisuetako artelanak baino xumeagoak izan arren, horiek bezain interesgarriak direnak.

hiru-hitz-hamaika-eduki-i

2024ko Apirilaren 11a | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Hiru hitz besterik ez zituen hilarriak, bata bestearen azpian:"Antiochus/libertus/pictor" esaten zuen, alegia, "Antiochus. Libertoa. Margolaria".

Askok uste dute arte historialaria izatea museoetan paseatzen ibiltzearen sinonimoa dela; baina horretaz gain, halako iturrietatik ahalik eta interpretaziorik aberatsena ateratzean datza gure lana. Horregatik, zutabe bat eskainiko diot hitz bakoitzari, antzinako Erromako arteari buruz zer konta diezagukeen aztertzeko asmoz.

Has gaitezen, beraz,Antiochusizenarekin. Ez da erromatar hiritar batena, ez baititu hiru izen elkartzen (Gaio Julio Zesarrek bezala, esaterako). Erromatarren azken bi izenek gizon libreen sendia markatzen zuten, baina Antiochus libertoa zenez, hau da, aske geratutako esklaboa, bere jabe izandako familiak eman zion izen propioa besterik ez zuen. Horrek beste zerbait erakusten du: behin familia horrengandik askatuta, bere kabuz instalatu eta aurrera atera zela. Izan ere, libertoek batzuetan euren jabe ohien lantegietan lanean jarraitzen zuten, euren babespean, eta askotan euren sendiaren izena hartzen zuten.

Hortaz, erosi zuen pertsonak jarri zion izena. Antiochus izen greziarra izanik, Antiokia izeneko inguruarekin lotutakoa, lehen bultzadan esklaboa greziarra zela pentsa genezake; ez da ziurra, ordea. Hain zuzen, Antiochus bizi izan zen garaian (K. a. I mende amaiera eta K. o. I. mendearen artean) oso modan jarri zen esklabo greziarrak izatea, baina hauek garestiak zirenez, beste lekuetako esklaboei ere izen greziarra jartzen zieten jabeek, gaur egun markako poltsa faltsuak erosten dituztenen antzera.

Antiochusen kasuan bada izen greziarra hautatzeko beste arrazoi bat, artearekin zuzenki lotzen dena. K. a. II. mendean Grezia eta Asia Txikia (gaur egungo Turkia) konkistatu zutenetik, arte greziarrarekin zoratuta zebiltzan erromatarrak. Artelanez betetako ontziak bidaltzen zituzten Greziatik Erromara, hiriburuko artistek eredu heleniarrak kopia zitzaten. Testuinguru horretan, artista bera greziarra bazen, prestigio atxikia zuen. Horregatik, ez da harritzekoa pintura tailer bat zuen erromatar batek berarekin lan egiteko esklabo bat erosiz gero greziar izena jartzea. Izenak erromatarren helenismoarekiko zaletasuna erakusten digu, eta Greziako artearen ospea; horretaz baliatuz, behin askatuta Antiochusek izen greziarra mantendu zuen, eta prestigioa ziur aski ere bai. Baina liberto izaeraz hurrengo zutabean hitz egitea dagokigu.


artxiboa

Artxiboa

Nestor Basterretxea

Artium (Gasteiz, Araba)

2024ko Maiatzaren 10etik
2024ko Irailaren 22ra

larruak-eta-izurrak

Larruak eta izurrak

Erakusketa kolektiboa

Tabakalera (Donostia, Gipuzkoa)

2024ko Otsailaren 24tik
2024ko Ekainaren 02ra

ibilbideak

Ibilbideak

Juan de Echevarría, Gustavo de Maeztu, Angel Olarte

Arabako Arte Ederren Museoa (Gasteiz, Araba)

2024ko Maiatzaren 15etik
2025eko Urtarrilaren 26ra

yoshitomo-nara

Yoshitomo Nara

Guggenheim Bilbao (Bilbo, Bizkaia)

2024ko Ekainaren 28tik
2024ko Azaroaren 03ra

eta-ni-ez-dakit

Eta ni… ez dakit

Oaia Peruarena

La Fabrica De Gomas (Iruñea, Nafarroa)

2024ko Maiatzaren 03tik
2024ko Ekainaren 30era

galdera-txikiak

Galdera txikiak

Mai. 17 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Zein den artistaren lekua galdetu dio irratiko esatariak artistari. Artistak galdera handi hori galdera txikitan xehetuko lukeela erantzun du.

hiru-hitz-hamaika-eduki-iii

Hiru hitz, hamaika eduki (III)

Mai. 10 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Aurreko bi zutabeetan Erromako Kapitolioko Museoen sotoan ikusi nuen estela bat aztertzen aritu naiz. K.o. I. mendeko hilarri bat zen, eta hiru hitz besterik ez zuen, bata bestearen azpian: "Antiochus/libertus/pictor" esaten zuen, alegia, "Antiochus. Libertoa. Margolaria". Gaurkoan azken hitzari ekingo diot, pictor, margolaria.

esperimentazioaren-alde

Esperimentazioaren alde

Mai. 09 | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

'Herri bat behar da mendi bat altxatzeko' | Artista: Maria Jerez. | Noiz arte. Abuztuaren 25era arte. | Non. Donostiako Tabakaleran.

hiru-hitz-hamaika-eduki-ii

Hiru hitz, hamaika eduki (II)

Mai. 07 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Aurreko astean Erromako Kapitolioko Museoen sotoan ikusi nuen estela bat aztertzen hasi nintzen. Hilarri bat zen, eta hiru hitz besterik ez zituen, bata bestearen azpian:"Antiochus/libertus/pictor" esaten zuen, alegia, "Antiochus. Libertoa. Margolaria". Aurrekoan Antiochus izenari eskaini nion zutabea, eta gaurkoan libertus hitzak zer kontatzen digun arakatzea dagokit.

basterretxea-ehun-urte-bost-geldiune

Basterretxea: ehun urte, bost geldiune

Mai. 07 | Itziar Ugarte Irizar [BERRIA.eus]

Margolaritzan, eskulturan, zineman, diseinuan eta, orobat, euskal kulturaren susperraldiaren aldeko lanean nabarmendu zen Nestor Basterretxea. Mendea bete da artistaren jaiotzatik, eta bost urratsetan zeharkatu du haren ekarpena BERRIAk.

gorputz-izateko-formak

Gorputz izateko formak

Mai. 03 | Elena Olave [BERRIA.eus]

'KOSMETAI' | Egilea: Hodei Herreros. | Non: Montehermoso kulturgunea, Gasteiz. | Noiz arte: Maiatzaren 19ra arte.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.