artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Hiru hitz, hamaika eduki (I)

Erromako Kapitolioko Museoen sotoan ikusi nuen hunkitu ninduen estela hura. Inguru horretan antzinako erromatar hilarrien bildumako eredu batzuk dituzte ikusgai, estetikoki goiko pisuetako artelanak baino xumeagoak izan arren, horiek bezain interesgarriak direnak.

hiru-hitz-hamaika-eduki-i

2024ko Apirilaren 11a | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Hiru hitz besterik ez zituen hilarriak, bata bestearen azpian:"Antiochus/libertus/pictor" esaten zuen, alegia, "Antiochus. Libertoa. Margolaria".

Askok uste dute arte historialaria izatea museoetan paseatzen ibiltzearen sinonimoa dela; baina horretaz gain, halako iturrietatik ahalik eta interpretaziorik aberatsena ateratzean datza gure lana. Horregatik, zutabe bat eskainiko diot hitz bakoitzari, antzinako Erromako arteari buruz zer konta diezagukeen aztertzeko asmoz.

Has gaitezen, beraz,Antiochusizenarekin. Ez da erromatar hiritar batena, ez baititu hiru izen elkartzen (Gaio Julio Zesarrek bezala, esaterako). Erromatarren azken bi izenek gizon libreen sendia markatzen zuten, baina Antiochus libertoa zenez, hau da, aske geratutako esklaboa, bere jabe izandako familiak eman zion izen propioa besterik ez zuen. Horrek beste zerbait erakusten du: behin familia horrengandik askatuta, bere kabuz instalatu eta aurrera atera zela. Izan ere, libertoek batzuetan euren jabe ohien lantegietan lanean jarraitzen zuten, euren babespean, eta askotan euren sendiaren izena hartzen zuten.

Hortaz, erosi zuen pertsonak jarri zion izena. Antiochus izen greziarra izanik, Antiokia izeneko inguruarekin lotutakoa, lehen bultzadan esklaboa greziarra zela pentsa genezake; ez da ziurra, ordea. Hain zuzen, Antiochus bizi izan zen garaian (K. a. I mende amaiera eta K. o. I. mendearen artean) oso modan jarri zen esklabo greziarrak izatea, baina hauek garestiak zirenez, beste lekuetako esklaboei ere izen greziarra jartzen zieten jabeek, gaur egun markako poltsa faltsuak erosten dituztenen antzera.

Antiochusen kasuan bada izen greziarra hautatzeko beste arrazoi bat, artearekin zuzenki lotzen dena. K. a. II. mendean Grezia eta Asia Txikia (gaur egungo Turkia) konkistatu zutenetik, arte greziarrarekin zoratuta zebiltzan erromatarrak. Artelanez betetako ontziak bidaltzen zituzten Greziatik Erromara, hiriburuko artistek eredu heleniarrak kopia zitzaten. Testuinguru horretan, artista bera greziarra bazen, prestigio atxikia zuen. Horregatik, ez da harritzekoa pintura tailer bat zuen erromatar batek berarekin lan egiteko esklabo bat erosiz gero greziar izena jartzea. Izenak erromatarren helenismoarekiko zaletasuna erakusten digu, eta Greziako artearen ospea; horretaz baliatuz, behin askatuta Antiochusek izen greziarra mantendu zuen, eta prestigioa ziur aski ere bai. Baina liberto izaeraz hurrengo zutabean hitz egitea dagokigu.


amaigabeko-taupada

Amaigabeko taupada

Naia del Castillo

Marzana aretoa (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Azaroaren 14tik
2026ko Urtarrilaren 09ra

erretratu-intimoa

Erretratu intimoa

Pilar Belzunce

Txillida leku (Hernani, Gipuzkoa)

2025eko Ekainaren 05etik
2026ko Abenduaren 26ra

lurraren-arteak

Lurraren arteak

Guggenheim Bilbao (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Abenduaren 05etik
2026ko Maiatzaren 03ra

beste-beldur-batzuk

Beste beldur batzuk

Antoni Muntadas

Nafarroako Unibertsitateko Museoa (Iruñea, Nafarroa)

2025eko Urriaren 15etik
2026ko Martxoaren 01era

irati-gorostidi

Irati Gorostidi

Tabakalera (Donostia, Gipuzkoa)

2025eko Irailaren 11etik
2026ko Urtarrilaren 25era

topaketen-dardara-artistikoa-iraunaraztea

Topaketen dardara artistikoa iraunaraztea

Aza. 16 | Uxue Rey Gorraiz [BERRIA.eus]

Iazko Iruñeko Topaketetan plazaratutako gogoeta artistikoetan inspiratutako sei obra jarri dituzte ikusgai Baluarten, gune hori pentsamendurako eta sorkuntzarako "erresonantzia kaxa" bihurtzeko asmoz. Erakusketa azaroaren 29ra arte izanen da ikusgai.

erakusketa-integratzailea

Erakusketa integratzailea

Aza. 14 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Gutxien espero duzun erakusketak generoaren parekidetasun aldetik egokia izateagatik harritzen zaitu. Ezusteko polita izan nuen Bartzelonako Miró Fundazioan ikusgai dagoen Miró eta Estatu Batuak erakusketa bisitatzerakoan.

ez-dakizuna-egitea-ez-dakizunarekin

Ez dakizuna egitea, ez dakizunarekin

Aza. 14 | Iñigo Astiz [BERRIA.eus]

Azken bost urteetan sortutako eskulturak bildu ditu Angel Bados artistak Bilboko Carreras Mugica galerian. Jorge Oteizaren oihartzuna eta Europako artea ez ezik, arabiar kultura ere izan du sorkuntzarako solaskide.

firenzek-fra-angelicoren-birbalorazioa-proposatzen-du

Firenzek Fra Angelicoren birbalorazioa proposatzen du

Aza. 12 | Olivier Tosseriren artikulutik itzulia [JdA]

Italiako azken hirurogeita hamar urteetan egin den lehen atzera begirako erakusketak baieztatzen du fraide margolariari Berpizkundeko iraultza artistikoan egotzitako rola.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.