artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Paisaia politikoak

'Adiskideen lurraldea' | Artista: Carolina Caycedo. | Non: Artium museoan, Gasteizen. | Noiz arte: 2024ko apirilaren 7ra arte.

paisaia-politikoak
Carolina Caycedo artista, bere artelanetako baten aurrean. Arg/ ENDIKA PORTILLO - FOKU

16 Novembre 2023 | Jone Rubio Mazkiaran [BERRIA.eus]

Irudien inguruko irakurketa politikoari lotutako hausnarketak beharrezkoak sumatu izan ditut aspalditik. Hala, azken hilabetean ikusle pasibo gisa jasotzen ari garen gertakizun bortitz eta gupidagabeen harira, irudien edo begiradaren dekolonizazioaren lanketa eta heziketa bideratzen dituzten hausnarketa artistikoek mesede handia egin dezaketela ondorioztatzen dut. Bizi garen espazioan bizi garelarik, erosoagoa izan ohi da gure pribilegioak ez aitortzea horiek aitortzea baino, edota horien jatorriaren inguruko hausnarketa sakon bat bideratzea baino. Bada, horregatik deritzot sasi-neutraltasun horren gainazalean geratu beharrean, adierazpen artistikoen barrenak arakatzen ditugun heinean, beti eskainiko dizkigutela politikotasunari lotutako aztarnak, hausnarketak...

Halaber, badira arakatze sakonik eskatzen ez digutenak, helburua, esplizituki, kritika politiko bat sortzea baita. Hain zuzen, hor kokatzen gaitu Carolina Caycedo artista kolonbiarrak Gasteizko Artium museoan ehundu duen erakusketarekin.

Adiskideen lurraldea da mostraren izena. Bertan, energia-azpiegiturak eraikitzearen aurka dauden gizarte mugimenduei, haien ondorioz bizilekua edota bizimodua galdu dutenei, eta erakunde komunitarioei zuzendutako ikerketa bisualak aurkezten ditu Caycedok. Hala, artistak agerian uzten digu ekonomia kapitalistak eta haren erreminta diren gobernuak direla lurren ustiapenen ondorioen eragile nagusiak.

Erakusketa espazioan sartzen garen momentuan, askotariko euskarriz konposatutako ikusizko diskurtso batek hartuko gaitu: tamaina monumentaleko pinturak, ehungintza, aldarrikapenez ehundutako haima...

Lehenengo espazioak prozesu horretaz ohartarazten gaitu nolabait. Izan ere, lehen begi kolpean, kolorez, plastikotasunez eta erritmo biziz osatutako espazioa aurkezten zaigu. Hain zuzen, hori adierazten digu Ingurumen borrokaren nire emakume leinua izeneko pankartak, zeinetan 150 emakumeren erretratuak aurkezten zaizkigun. Bada, hortik abiaturik, hurrengo piezen kutsu aktibistaz ohartuko gara.

Hala, espazioaren erdialdean dagoen haimara gerturatzen garenean, haren mezuek hartzen gaituzte: Aterpetu, babestu zugan, aska zaitez, Kanpaiak eta zutoihala herriarenak dira... Bertan sartu eta kuxinetan esertzen garenean, biltzen gaituen ehunezko arkitektura horren babesa sentitu dezakegu, erakusketa espaziotik isolatzen gaituen babesa, hain zuzen. Orduan, barnean kokatuta dagoen pantailako performanceak arreta piztu, eta goxotasun hori bigarren plano batean uztera behartzen gaitu.

Caycedok garatu duen ekintzak Atarraya du izena. Kolonbiako Quimbo proiektu hidroelektrikoaren eraikuntzak inguruko biztanleengan eta naturan irekitako orbainak uzten ditu agerian. Hitzen bitartez, Caycedoren gorputzak bera izateari uzten dio, eta, orduan, inguru horrekin harreman zuzena duten nekazari, arrantzale, animalia, herri edota ibaietan eraldatzen da. Bizia ematen die guztiei, beren istorioak kolektibizatuz, eta erreferentzien bitartez biltzen gaituen haima horren barrenera ekartzen ditu artistak.

Alabaina, erreferentziazio hori ez da artistaren gorputzera mugatzen, inguruan dituenekin loturak bideratzen baititu, eta, horrela, bere lana kolektibizatzen du. Autore bakarreko obra izan beharrean, hainbat eta hainbat subjektu politikok bideratu nahi duten hausnarketaren emaitza artistikoak sortzen ditu, alegia.

Gero, erakusketaren bigarren espazio handian, performancearen bitartez irudikatu izan ditugun espazio eta kontakizunei irudi errealak jartzen dizkie artistak, Adiskideen Lurraldea izeneko instalazioaren bidez. Nork ustiatzen du zer? Zeintzuk dira etekina ateratzen dutenak? Nori egiten dio mesede? Nola eragiten diete ustiapen basatiek lurrei, ibaiei, landareei, langileei...?

Caycedok bidali dizkigun aztarnak barrenean ditugula, hurrengo piezak aztertzeko orduan ildo berberak zipriztintzen dituela sumatuko dugu. Zipriztintze horretan pausoak markatzen dira, perspektiba osatu bat bereganatu dezagun.

Erakusketaren gela bakartu batean, begietatik sartu eta beste nonbaitera eramaten gaituen ikus-entzunezko bat dugu, Pagamento izenekoa. Ezpainak urrez markatzen dituzten hatzen sekuentzia erakusten du hasieran proiektoreak. Erritual bat da, zeinaren bitartez lurrari eskertzen zaion hari kendu dioguna. Konposizio bisuala teorikoa bezain bikaina da, modu askotan pieza artistikoaren eta estetika aktibisten sinbiosia gauzatzen baitu artistak.

Gizartearen erroetan aspalditik egon den eskertze horren desagertzeaz konturatu naiz, eta hori da, beste gauza askoren artean, artistak agertu nahi izan diguna. Izan ere, ekonomia kapitalistak eta hark bideratutako etengabeko ustiapenek inguruan eragina dute. Bada, paisaia idiliko ororen atzean dagoena deserosoa izan daiteke; paisaiek bizitza dute, eta haien desagerpenaren arrazoiak politikoak dira. Hausnarketa kritikoak bideratzen dituzten artisten lanak bezain politikoak.


artelekun-zehar-1987-2002

Artelekun zehar. 1987-2002.

Une exposition sur Arteleku à travers les archives.

Artium (Gasteiz, Araba)

Du 04 Juillet 2025
Au 11 Janvier 2026

harria-eta-poltsa

Harria eta Poltsa

Maddi Barber

San Telmo (Donostia, Gipuzkoa)

Du 16 Novembre 2024
Au 16 Novembre 2025

portrait-intime

Portrait intime

Pilar Belzunce

Txillida leku (Hernani, Gipuzkoa)

Du 05 Juin 2025
Au 26 Décembre 2026

hiynur-palmason

HIynur Pálmason

Tabakalera (Donostia, Gipuzkoa)

Du 26 Juin 2025
Au 28 Septembre 2025

erdi-aroko-maisulanak

Erdi Aroko maisulanak

12 Juin | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Jesusek begi zabal handiz begiratzen digu, gazte eta bizarrik gabe. Zirkulu batean kokatuta dago eta horren kanpoan irudiak biderkatzen dira, beragandik mundua irradiatuko balitz bezala.

artium-museoak-josu-bilbaoren-h-erakusketa-aurkeztu-du

Artium Museoak Josu Bilbaoren 'h' erakusketa aurkeztu du

| 12 Juin 2025

Erakusketa artistaren bi interes errepikakorren, espazioaren eta hizkuntzaren, inguruko hausnarketa da. Bilbaok museoko A2 aretoaren arkitekturan ere esku-hartu du. Erakusketa dela eta, Artium Museoak #Hitzak argitalpen-sailaren ale berri bat argitaratu du.

norberaren-erara

Norberaren erara

11 Juin | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

'HELEN FRANKENTHALER: araurik gabe margotzen' | Non: Guggenheim museoan, Bilbon. | Noiz arte: Irailaren 28ra arte.

erroma-bulegoan

Erroma Bulegoan

05 Juin | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Susana Talayero artistak Erromako esperientzia ekarri du Bilboko Bulegoa z/b-ren egoitzara. 60ko hamarkadatik gaur egunera arte emakumezko artistek antolatutako erakusketen ikerketa bultzatzea da Material Voices izeneko programaren helburua. Testuinguru horretan aurkeztu du Susana Talayerok Un fondo blanco que nunca estuvo limpio (Inoiz garbi egon ez zen hondo zuria) izenburua daraman erakusketa.

espazio-propio-bat

Espazio propio bat

05 Juin | Jone Rubio Mazkiaran [BERRIA.eus]

'Jostatuz, kontatu egiten dut ' | Artista: Mertxe Sueskun. | Non: Nafarroako Museoan (Iruñea). | Noiz arte: 2025eko irailaren 14ra arte.

Artekaria

Le portail de l'art en Euskal Herria

Ceci est le portail créé par le réseau ZAPART. Avec ARTEKARIA, nous voulons donner de la visibilité à l'incroyable richesse artistique et infrastructurelle de notre petit territoire basque (Euskal Herri osoa). En effet, il nous semble que dans un espace aussi réduit où se trouvent tant de musées (Artium, Oteiza, Beaux-Arts de Bilbo, Guggenheim…), de centres d'art (Uharte-zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), de salles publiques et privées (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fondations) galeries traditionnelles ou d'artistes… avec tant de programmations et d'Åöuvres d'artistes visibles, la visualisation de cet ensemble n'est pas facile. Nous avons créé ce portail pour aider à remédier à ce manque.

Artekaria

Le réseau des artistes professionnel.le.s d'Euskal Herria

Zapart a pour objectif de mettre en réseau, de promouvoir le travail et de défendre les droits des artistes professionnel.le.s vivant et travaillant en Euskal Herri (sur les six territoires historiques que sont Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, Lapurdi, Nafarroa et Zuberoa).