artekaria

Euskal Herriko
Arte Ataria

aktualitatea

Hiru hitz, hamaika eduki (II)

Aurreko astean Erromako Kapitolioko Museoen sotoan ikusi nuen estela bat aztertzen hasi nintzen. Hilarri bat zen, eta hiru hitz besterik ez zituen, bata bestearen azpian:"Antiochus/libertus/pictor" esaten zuen, alegia, "Antiochus. Libertoa. Margolaria". Aurrekoan Antiochus izenari eskaini nion zutabea, eta gaurkoan libertus hitzak zer kontatzen digun arakatzea dagokit.

hiru-hitz-hamaika-eduki-ii
Arg/ Livioandronico2013

7 Mai 2024 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Libertoak askatutako esklaboak ziren; erromatarren pelikuletan agertzen denaren kontra, esklabo askok ez zuten bizitza osoa egoera horretan ematen, nahiko ohikoa baitzen uneren batean askatuak izatea, zerbitzu onen ordainean adibidez. Gehienetan, horrek ez zizkien eskubide politikoak ematen baina bai askatasuna eta lanbidearen bidez dirua irabazteko bidea, eta aberasteko aukera bera ere bai: horren adibide da Erromako Porta Maggioreko Eurysacesen hilobi monumentala, okindegi-labeen forma duena bere jabeari oparotasuna ekarri zion lanbidearen omenez.

Gure Antiochus ez zen aberastu, bere hilarriaren tamaina ikusita, baina nahikoa diru izan zuen hilobi txiki propio bat izateko, eta argi zuen egoera sozial hori bere lanbideari zor ziola. Libertoa izanik, esklaboen osteko klase sozialik baxuena, norbere lanaren bidez bizirautea zen gizartean leku bat eman ahal zuen gauza bakarra. Horregatik aukeratu zuen Antiochusekpictorhitzalibertus-ekin batera espazio txiki horretan txertatzea.

Dena dela, gure ikuspegi garaikideak ez dezala interpretazioa aldrebestu. Erraza da pentsatzea artista izateak estatus soziala emango ziola Antiochusi, baina beste aldera doa bidea: liberto izateak erakusten digu pintoreak —eta artistak oro har— mailaketa sozialaren oinarrietan zeudela, beste edozein eskulangile bezala. Izan ere, estatus sinboliko altuagoa zuen Eurysaces okinak, jaten ematen zuelako, ogia biztanle gehienen funtsezko elikagaia izanik, eta aberastu zelako. Eta litekeena da Antiochus libre izan aurretik jada pintorea izatea, liberto gehienek esklabo garaian burutzen zuten lanbidean jarraitzen zutelako aske geratzerakoan. Alegia, Erromako artistak ez zirela aristokratak; batzuetan libre jaiotako pertsona xumeak ziren, eta askotan, haientzat lan egiten zuten liberto eta esklaboak.

Jeinuaren ideia ez zen existitzen Erroman. Artea ez zen jaiotzez pertsona gutxi batzuei zegokien zerbait, ikasten zen lanbide bat baizik. Horrek ez du esan nahi emaitza artistikoak apreziatzen ez zituztenik. Alderantziz: eskulangilerik onenak bilatzen zituzten, eta prest zeuden haien lan ona ordaintzeko. Baina pertsona horiek langile onak kontsideratzen zituzten eta ez jeinuak, guk egun iturgin edo igeltsero bat kontsidera dezakegun modu berean. Datorren zutaberako geratzen zaigu aztertzea, beraz, nolakoa zenpictorjende xume horren lanbidea.


entresaka

Entresaka

Ibon Aranberri

Artium (Gasteiz, Araba)

Du 26 Avril 2024
Au 29 Septembre 2024

n-z-kin-rantz

-n, -z, -kin, -rantz

Jose Angel Lasa

Cloître franciscain (Bermeo, Bizkaia)

Du 11 Mai 2024
Au 31 Octobre 2024

ekoiztu

Ekoiztu

Uharte Zentroa (Uharte, Nafarroa)

Du 23 Février 2024
Au 08 Juin 2024

pon

Pon

Celia Martinez

Juan Manuel Lumbreras (Bilbo, Bizkaia)

Du 18 Avril 2024
Au 31 Mai 2024

galdera-txikiak

Galdera txikiak

17 Mai | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Zein den artistaren lekua galdetu dio irratiko esatariak artistari. Artistak galdera handi hori galdera txikitan xehetuko lukeela erantzun du.

hiru-hitz-hamaika-eduki-iii

Hiru hitz, hamaika eduki (III)

10 Mai | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Aurreko bi zutabeetan Erromako Kapitolioko Museoen sotoan ikusi nuen estela bat aztertzen aritu naiz. K.o. I. mendeko hilarri bat zen, eta hiru hitz besterik ez zuen, bata bestearen azpian: "Antiochus/libertus/pictor" esaten zuen, alegia, "Antiochus. Libertoa. Margolaria". Gaurkoan azken hitzari ekingo diot, pictor, margolaria.

esperimentazioaren-alde

Esperimentazioaren alde

09 Mai | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

'Herri bat behar da mendi bat altxatzeko' | Artista: Maria Jerez. | Noiz arte. Abuztuaren 25era arte. | Non. Donostiako Tabakaleran.

basterretxea-ehun-urte-bost-geldiune

Basterretxea: ehun urte, bost geldiune

07 Mai | Itziar Ugarte Irizar [BERRIA.eus]

Margolaritzan, eskulturan, zineman, diseinuan eta, orobat, euskal kulturaren susperraldiaren aldeko lanean nabarmendu zen Nestor Basterretxea. Mendea bete da artistaren jaiotzatik, eta bost urratsetan zeharkatu du haren ekarpena BERRIAk.

gorputz-izateko-formak

Gorputz izateko formak

03 Mai | Elena Olave [BERRIA.eus]

'KOSMETAI' | Egilea: Hodei Herreros. | Non: Montehermoso kulturgunea, Gasteiz. | Noiz arte: Maiatzaren 19ra arte.

absentziak

Absentziak

03 Mai | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Harritu egin nau hauteskunde kanpainako kartelen antzekotasunak. Garai batean kolore edo irudien bitartez egiten zen bereizketa berdintasunak ordezkatu du: zein da kartelean azaltzen den gizona, Pradales edo Otxandiano?

Artekaria

Le portail de l'art en Euskal Herria

Ceci est le portail créé par le réseau ZAPART. Avec ARTEKARIA, nous voulons donner de la visibilité à l'incroyable richesse artistique et infrastructurelle de notre petit territoire basque (Euskal Herri osoa). En effet, il nous semble que dans un espace aussi réduit où se trouvent tant de musées (Artium, Oteiza, Beaux-Arts de Bilbo, Guggenheim…), de centres d'art (Uharte-zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), de salles publiques et privées (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fondations) galeries traditionnelles ou d'artistes… avec tant de programmations et d'Åöuvres d'artistes visibles, la visualisation de cet ensemble n'est pas facile. Nous avons créé ce portail pour aider à remédier à ce manque.

Artekaria

Le réseau des artistes professionnel.le.s d'Euskal Herria

Zapart a pour objectif de mettre en réseau, de promouvoir le travail et de défendre les droits des artistes professionnel.le.s vivant et travaillant en Euskal Herri (sur les six territoires historiques que sont Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, Lapurdi, Nafarroa et Zuberoa).