artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Daniel Spoerri, "zepo-margolanen" artista joan zaigu

Errealismo Berriaren figura ospetsu egin zen apairu hondarrak arte-lan mailara igaro zituenetik.

daniel-spoerri-zepo-margolanen-artista-joan-zaigu
Daniel Spoerri, Foire aux puces, 1984. Arg/ Bob Ramsak - piran café

13 de Noviembre 2024 | Jatorria: JournalDesArts

Louis Cane zendu eta ordu gutxira, 1960-1970 garaiko arte munduko artista nagusi bat, Daniel Spoerri, joan zaigu azaroaren 6 honetan, 94 urte zituela. Spoerri Eat Art lanekin egin zen ospetsu.

Errumaniako Galați herrian 1930ean sortu eta Suitzan hezi zen. Bertan Bernako Operako izar-dantzari izan zen eta ondotik taula-zuzendari, dekoratzaile eta antzerkilari ere. Han ezagutu zituen Jean Tinguely baita Fluxus-eko Robert Filliou, Dieter Roth eta Emmett Williams artistak ere. 1959an Parisen kokatu zen, Carcassonne hoteleko gelatxo batean eta hor hasi zen hatu merkatuan aurkitutako objektuekin lehen obrak osatzen. 1960an Errealista Berrien manifestua izenpetu zuen Pierre Restany-k eta Yves Klein-ek idatzirik, César, Jean Tinguely, Niki de Saint Phalle eta Martial Raysse-rekin batera, besteak beste.

Daniel Spoerri-ren arte-lan ezagunenak "zepo-margolanak" dira: apairu hondarrak dituzten mahaiak hormaren kontra bertikalean ezarrita, margolana bailitzan. Bertan jasotzen ditu mahai-zapia, mahaiko tresnak eta batez ere janari eta edari hondarrak, eta zigarreta muturrak mahaiari itsatsirik. Konposaketa ausazkoa da. Artistaren ekintza bakarra mahaia hormara eramatea izan da.

Daniel Spoerrik Eat Art-aren kontzeptua beste sorkuntza mota batzuei zabaldu zien. 1963an J Galeria "723 sukaldeko tresna" erakusketaz-kanpoko jatetxe bilakatu zuen. Artistak kritika egileei gomita luzatu zien berak prestatutako platerak zerbitza zitzaten, honela mahaietan "zepo-margolanak" osatuz, eta ondoren horman itsatsiko zirenak. Zenbait urte geroago, Düsseldorf-en Spoerri Jatetxea eta Düsseldorf-eko Eat Art Gallery sortu zituen 1968 eta 1972 artean. Arte-lan kolektiboez aparte, artistak bestelako objektuak ere egin ditu, hala nola "Arte-lan" deitura-zigilua daramaten jakiak eta ogi orez eginiko sorkuntzak.

Marcel Duchamp-en "ready-made"-ak eta margolari kubisten egunkarien "collageak" inspiraturik Daniel Spoerri-k honelako aipuan kokatzen du bere burua: "hirigintza, industria eta publizitate errealaren birziklatze poetikoa". Harentzat, objektuak ez dira gehiago ordezkatuak baizik eta aurkeztuak. "Ez nuen arterik egin nahi, erakutsi nahi nuen funtsean mahai bat ere artea bezalako zerbait dela" azaldu zuen elkarrizketa batean. Margolaritza figuratiboan lilura margoen nozioa ironiaz begiratzeko "deslilura margoak" sortu ditu. 1961ean "La Douche" (Dutxa): hitz-joko bisuala non erreka bat erakusten duen paisaia margolanean egiazko dutxa-burua ezartzen baitu.

Daniel Spoerri-ren lana ez da janarira mugatzen, nahiz eta bere obra osoan oso presente egon. Hainbat "objektu egoerak" finkatu zituen, -kutxak, kontsumo gaiak, objektu organikoagoak (hezurrak, burezurrak, panpinak)- 2020an Anne Barrault galeriako erakusketa batean, bere 90. urtebetetzearentzat. Pierre Restany arte kritikoak honela aipatzen ditu haren lanak: "ausa objektiboaren natura-hil integralak". Izatez, bere azken boladako lanetan natura-hilak nabarmen agertzen dira, bereziki Gorputz puskatuak (1991-1993), armaduraz, protesiz eta maskaraz osatutako horma konposizioa.

Frantziako Pompidou Zentroak erretrospektiba handia eskaini zion 1990an eta Nizako MAMAC-ek "Objektuen antzerkia" 2021-2022an. 1990 hasieran eskulturazko lorategi bat moldatu zuen Toscanan 1997an, gerora "Fondazione il giardino di Daniel Spoerri" bilakatuko zena. Bertan ikus ditzakegu bere eskulturak beste 55 artistaren ehun bat obren artean, hori guztia 16 hektareako eremu batean.


klima

Klima

Allora & Calzadilla

Azkuna Zentroa (Bilbo, Bizkaia)

Desde el 20 de Junio 2024
Al 06 de Enero 2025

eulogy

Eulogy

Exposición colectiva

Okendo Kultur Etxea (Donostia, Gipuzkoa)

Desde el 21 de Noviembre 2024
Al 08 de Enero 2025

fernando-perezek-azkuna-zentroko-zuzendaritza-utzi-du

Fernando Perezek Azkuna zentroko zuzendaritza utzi du

13 de Dic. | Itziar Ugarte Irizar [BERRIA.eus]

Bilboko zentroak ohar bidez jakinarazi duenez, Perezek "borondatez" egin dio uko karguari. Dena den, hainbat komunikabidek azken asteotan aipatu dute tirabirak izan direla Bilboko Udalaren eta zentroko zuzendaritzaren artean.

rodriguez-eta-perez

Rodriguez eta Perez

13 de Dic. | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Perezek dimisioa eman zuen egunean entzun nuen Caixabank dela [espainiar] estatuan etxebizitza gehien dituen enpresa. Gure herrian, eta Guggenheim efektuaren ondorioz, balio propioak zituen alderdi baliotsua izatetik zerbitzuak elikatu behar dituen tresna ekonomiko izatera pasatu da kultura.

isilpeko-lapurreta

Isilpeko lapurreta

13 de Dic. | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Google irekitzerakoan zerrendatzen zaizkidan ausazko berrien artean agertu zitzaidan SER irratiarena: tentsioa omen dago Azkuna zentroko zuzendaritzaren eta Bilboko Udalaren artean La Caixa fundazioaren proiektu baten harira.

sorkuntzari-ate-irekiak-tabakaleran

Sorkuntzari ate irekiak, Tabakaleran

| 11 de Diciembre 2024

Tabakalerak sorkuntza sustatzeko egiten duen lana ezagutzeko aukera emango duen asteburuan murgiltzera gonbidatu nahi ditu herritarrak. Ate irekien jardunaldiak abenduaren 13an eta 14an izango dira eta, besteak beste, artisten estudioak, tailerrak, hitzaldiak, proiekzioak eta kontzertuak izango dira.

epika

Epika

04 de Dic. | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Ez dira lirikarako garaiak. Denak zirraragarria eta ikusgarria izan behar du, nahiz eta segundo gutxi iraun. Aurreko astean graduazio ekitaldiei buruz hitz egiterakoan konturatu nintzen emozioak ukitzeko gauzak eskatzen ditugula.

inigo-garces-hautatua-izan-da-uharte-zentroaren-eskola-lurraldea-2024-25erako

Iñigo Garcés hautatua izan da Uharte Zentroaren Eskola Lurraldea 2024-25erako

| 4 de Diciembre 2024

Eskola Lurraldeak 2024-25 ikasturterako deialdiaren ebazpena Iñigo Garcésen proiektuaren aldeko izan da. Egitasmoa hiru ardatz nagusitan oinarritzen da: etnobotanika, landare autoktonoen azterketa; soinua, murmurioen eta musikaren esplorazio artistikoa; eta serigrafia naturala, tindagai naturalak inprimatzeko erabiliz.

artium-museoak-juncal-ballestin-artxiboa-plazaratu-du-artistaren-dokumentu-ondareari-buruzko-argitalpena

Artium Museoak 'Juncal Ballestín. Artxiboa' plazaratu du, artistaren dokumentu-ondareari buruzko argitalpena

| 3 de Diciembre 2024

Liburuan Juncal Ballestini buruzko eskuizkribuak eta testuak erreproduzitu dira, baita Marta Gonzálezekin batera bitxien diseinuan egindako lanei, diseinu grafikoari, espazio eszenikoari eta obra publikorako proiektuei buruzko dokumentazio grafiko zabala ere. Juncal Ballestín Artxiboa Anesvad Fundazioak Artium Museoari dohaintzan emandako artistaren ondarearen parte da.

kolono-europarrek-afrikan-lapurturiko-500-000-artelanak-itzultzeko-ariketa-nekeza

Kolono europarrek Afrikan lapurturiko 500.000 artelanak itzultzeko ariketa nekeza

02 de Dic. | Jenofa Berhokoirigoin [ARGIA.eus]

Azaroaren 4an itzuli die Frantziak benindarrei Katakle errege-aulkia, duela 132 urteko triskantzan frantses kolonoek lapurtu zietena. Memoriaren, aitortzaren eta ondare kulturalaren izenean, Europan zehar dituzten lapurtutako 500.000 objektuak berreskuratu nahi dituzte Afrikako herriek.

Artekaria

El poratl del arte en Euskal Herria

Este es el portal creado por la red ZAPART. Con ARTEKARIA queremos dar visibilidad a la increíble riqueza artística e infraestructural de nuestro pequeño territorio vasco (Euskal Herri osoa). De hecho, nos parece que en un espacio tan reducido donde se encuentran tantos museos (Artium, Oteiza, Oteiza, Artes de Bilbo, Guggenheim…), centros de arte (Uharte-zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), salas públicas y privadas (Didam, Zitadela, Bastero, Ospitalea, fondations), galería de arte tradicional o de artistas... con tantas programaciones y obras de artistas visibles, la visualización de este conjunto no es fácil. Hemos creado este portal para ayudar a resolver esta falta.

Artekaria

La red de l@s artist@s profesionales de Euskal Herria

Zapart tiene como objetivo conectar, promover el trabajo y defender los derechos de l@s artist@s profesionales que viven y trabajan en Euskal Herria (en los seis territorios historicos que son Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, Lapurdi, Nafarroa y Zuberoa).