artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Daniel Spoerri, "zepo-margolanen" artista joan zaigu

Errealismo Berriaren figura ospetsu egin zen apairu hondarrak arte-lan mailara igaro zituenetik.

daniel-spoerri-zepo-margolanen-artista-joan-zaigu
Daniel Spoerri, Foire aux puces, 1984. Arg/ Bob Ramsak - piran café

13 Novembre 2024 | Jatorria: JournalDesArts

Louis Cane zendu eta ordu gutxira, 1960-1970 garaiko arte munduko artista nagusi bat, Daniel Spoerri, joan zaigu azaroaren 6 honetan, 94 urte zituela. Spoerri Eat Art lanekin egin zen ospetsu.

Errumaniako Galați herrian 1930ean sortu eta Suitzan hezi zen. Bertan Bernako Operako izar-dantzari izan zen eta ondotik taula-zuzendari, dekoratzaile eta antzerkilari ere. Han ezagutu zituen Jean Tinguely baita Fluxus-eko Robert Filliou, Dieter Roth eta Emmett Williams artistak ere. 1959an Parisen kokatu zen, Carcassonne hoteleko gelatxo batean eta hor hasi zen hatu merkatuan aurkitutako objektuekin lehen obrak osatzen. 1960an Errealista Berrien manifestua izenpetu zuen Pierre Restany-k eta Yves Klein-ek idatzirik, César, Jean Tinguely, Niki de Saint Phalle eta Martial Raysse-rekin batera, besteak beste.

Daniel Spoerri-ren arte-lan ezagunenak "zepo-margolanak" dira: apairu hondarrak dituzten mahaiak hormaren kontra bertikalean ezarrita, margolana bailitzan. Bertan jasotzen ditu mahai-zapia, mahaiko tresnak eta batez ere janari eta edari hondarrak, eta zigarreta muturrak mahaiari itsatsirik. Konposaketa ausazkoa da. Artistaren ekintza bakarra mahaia hormara eramatea izan da.

Daniel Spoerrik Eat Art-aren kontzeptua beste sorkuntza mota batzuei zabaldu zien. 1963an J Galeria "723 sukaldeko tresna" erakusketaz-kanpoko jatetxe bilakatu zuen. Artistak kritika egileei gomita luzatu zien berak prestatutako platerak zerbitza zitzaten, honela mahaietan "zepo-margolanak" osatuz, eta ondoren horman itsatsiko zirenak. Zenbait urte geroago, Düsseldorf-en Spoerri Jatetxea eta Düsseldorf-eko Eat Art Gallery sortu zituen 1968 eta 1972 artean. Arte-lan kolektiboez aparte, artistak bestelako objektuak ere egin ditu, hala nola "Arte-lan" deitura-zigilua daramaten jakiak eta ogi orez eginiko sorkuntzak.

Marcel Duchamp-en "ready-made"-ak eta margolari kubisten egunkarien "collageak" inspiraturik Daniel Spoerri-k honelako aipuan kokatzen du bere burua: "hirigintza, industria eta publizitate errealaren birziklatze poetikoa". Harentzat, objektuak ez dira gehiago ordezkatuak baizik eta aurkeztuak. "Ez nuen arterik egin nahi, erakutsi nahi nuen funtsean mahai bat ere artea bezalako zerbait dela" azaldu zuen elkarrizketa batean. Margolaritza figuratiboan lilura margoen nozioa ironiaz begiratzeko "deslilura margoak" sortu ditu. 1961ean "La Douche" (Dutxa): hitz-joko bisuala non erreka bat erakusten duen paisaia margolanean egiazko dutxa-burua ezartzen baitu.

Daniel Spoerri-ren lana ez da janarira mugatzen, nahiz eta bere obra osoan oso presente egon. Hainbat "objektu egoerak" finkatu zituen, -kutxak, kontsumo gaiak, objektu organikoagoak (hezurrak, burezurrak, panpinak)- 2020an Anne Barrault galeriako erakusketa batean, bere 90. urtebetetzearentzat. Pierre Restany arte kritikoak honela aipatzen ditu haren lanak: "ausa objektiboaren natura-hil integralak". Izatez, bere azken boladako lanetan natura-hilak nabarmen agertzen dira, bereziki Gorputz puskatuak (1991-1993), armaduraz, protesiz eta maskaraz osatutako horma konposizioa.

Frantziako Pompidou Zentroak erretrospektiba handia eskaini zion 1990an eta Nizako MAMAC-ek "Objektuen antzerkia" 2021-2022an. 1990 hasieran eskulturazko lorategi bat moldatu zuen Toscanan 1997an, gerora "Fondazione il giardino di Daniel Spoerri" bilakatuko zena. Bertan ikus ditzakegu bere eskulturak beste 55 artistaren ehun bat obren artean, hori guztia 16 hektareako eremu batean.


fallen-manual

Fallen Manual

Dick Rekalde

Iruñeako Zitadela (Iruñea, Nafarroa)

Du 16 Mai 2025
Au 29 Juin 2025

arte-ederrak

Arte Ederrak

Exposition collective

Sanz Enea (Zarautz, Gipuzkoa)

Du 05 Juin 2025
Au 06 Juillet 2025

eliz-museoan

Eliz Museoan

18 Juin | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Aurreko asteko artikuluan Haizea Barcenillak Erdi Aroko maisulanei buruz idatzi zuen. Kasualitatez, artikulua irakurri baino egun batzuk lehenago inork bisitatzen ez duen museo horietako bat bisitatu nuen. Bertan Erdi Arotik hasita gaur egunera arteko data duten artelan erlijiosoak gordetzen dira.

erdi-aroko-maisulanak

Erdi Aroko maisulanak

12 Juin | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Jesusek begi zabal handiz begiratzen digu, gazte eta bizarrik gabe. Zirkulu batean kokatuta dago eta horren kanpoan irudiak biderkatzen dira, beragandik mundua irradiatuko balitz bezala.

artium-museoak-josu-bilbaoren-h-erakusketa-aurkeztu-du

Artium Museoak Josu Bilbaoren 'h' erakusketa aurkeztu du

| 12 Juin 2025

Erakusketa artistaren bi interes errepikakorren, espazioaren eta hizkuntzaren, inguruko hausnarketa da. Bilbaok museoko A2 aretoaren arkitekturan ere esku-hartu du. Erakusketa dela eta, Artium Museoak #Hitzak argitalpen-sailaren ale berri bat argitaratu du.

norberaren-erara

Norberaren erara

11 Juin | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

'HELEN FRANKENTHALER: araurik gabe margotzen' | Non: Guggenheim museoan, Bilbon. | Noiz arte: Irailaren 28ra arte.

erroma-bulegoan

Erroma Bulegoan

05 Juin | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Susana Talayero artistak Erromako esperientzia ekarri du Bilboko Bulegoa z/b-ren egoitzara. 60ko hamarkadatik gaur egunera arte emakumezko artistek antolatutako erakusketen ikerketa bultzatzea da Material Voices izeneko programaren helburua. Testuinguru horretan aurkeztu du Susana Talayerok Un fondo blanco que nunca estuvo limpio (Inoiz garbi egon ez zen hondo zuria) izenburua daraman erakusketa.

Artekaria

Le portail de l'art en Euskal Herria

Ceci est le portail créé par le réseau ZAPART. Avec ARTEKARIA, nous voulons donner de la visibilité à l'incroyable richesse artistique et infrastructurelle de notre petit territoire basque (Euskal Herri osoa). En effet, il nous semble que dans un espace aussi réduit où se trouvent tant de musées (Artium, Oteiza, Beaux-Arts de Bilbo, Guggenheim…), de centres d'art (Uharte-zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), de salles publiques et privées (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fondations) galeries traditionnelles ou d'artistes… avec tant de programmations et d'Åöuvres d'artistes visibles, la visualisation de cet ensemble n'est pas facile. Nous avons créé ce portail pour aider à remédier à ce manque.

Artekaria

Le réseau des artistes professionnel.le.s d'Euskal Herria

Zapart a pour objectif de mettre en réseau, de promouvoir le travail et de défendre les droits des artistes professionnel.le.s vivant et travaillant en Euskal Herri (sur les six territoires historiques que sont Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, Lapurdi, Nafarroa et Zuberoa).