artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Uholdeak programaren laugarren edizioa amatasunaren kontzeptuetara hurbiltzeko

"Uholdeak, Materialak amatu" erakusketak amatasunaren kontzeptutik sortzen diren arazoetara hurbiltzen gaitu, bai indar politiko gisa baita esperientzia afektibo gisa ere. Martxoaren 3an inauguratu zen Altsasuko Iortia Kultur Etxean, eta Natalia Isla Sarratea da komisario lanetan aritu.

uholdeak-programaren-laugarren-edizioa-amatasunaren-kontzeptuetara-hurbiltzeko
Uholdeak 2023 - Iortia

| 6 de Marzo 2023

Uholdeak programak hiru helburu ditu: lekuko artisten lanak Nafarroako lurralde osoan zabaltzea artistak ekoizpen-espaziotik haratago bultzatuz; arteari buruzko ikerketa kuratoriala eta arte-kritika sustatzea; eta arte garaikidearen zirkuitua deszentralizatzea, inguruko espazio eta herrietara zabalduz.

"Uholdeak, Materialak amatu" programaren laugarren edizioa da eta Altsasun inauguratuko da gaur arratsaldeko 18:00etan, ondoren Agoitz eta Tafalla bisitatuko ditu. Erakusketak Amaia Gracia Azqueta, Angela Moreno, Beruta (Berta Osés), Oihane Mcguinness Armendáriz, Txaro Fontalba, Zarys Falcon eta Marisa Mantxola artisten lanak biltzen ditu. Gainera, programa osatzeko, publikoari irekitako bitartekotza-programa bat eta programa hori hartzen duten herrietako DBHko eta Batxilergoko ikasleei zuzendutako beste bat daude. Natalia Isla Sarratea artearen historialari eta ikertzailea izan da proiektuaren komisarioa, eta amatasunaren kontzeptutik sortzen diren problematiketara hurbiltzen da, indar politik

Amatasunak "ama onaren" estereotipoarekin lotzen diren hainbat jarrera edo ezaugarri identifikatzen ditu. Rol hori haurraren bizitzari eusten dioten emakumeei dagokie. Eskakizun horren ondorioz, tentsioa dago amaren gorputzaren pertzepzioarekin eta emozioekin. Era berean, kontraesan-sentsazioa proiektatu daiteke filial ez diren beste harreman batzuetara, Latinoamerikako teoriek amatasun-harremanak eta ama izateko moduak era zabalean ulertuz, esaterako emakumeek garatutako zaintza-lana guztiak. Marcela Lagardek dioen bezala "emakumeek zaintzen dituzte besteak: gizonak, familiak, seme-alabak, senitartekoak, erkidegoak, eskola-umeak, pazienteak, gaixoak eta behar bereziak dituztenak, hautesleak, ingurumena eta zenbait subjektu politiko eta haien kausak

Erakusketak, alde batetik, gaur egungo eztabaidak ireki nahi ditu: nork zaintzen dugun eta zaintzen dugunok nola sentitzen garen? eta, bestetik, hori Nafarroako arte garaikidean nola islatzen den ikusi.

Erakusketako piezen aukeraketak -horietako asko inoiz erakutsi gabeak- amaren keinu anbibalenteak adierazten ditu: eustea, eustea, tolestea, zaintzea, hustea eta errepikatzea. Ikerketa artistikoan zehar, artista bakoitzaren estudioetara joan zenean, komisarioak sei artisten lanen arteko erresonantziak aurkitu zituen, nahiz eta formatu eta teknika desberdinak izan, hala nola eskultura, instalazioa, grabatua, argazkia, ikus-entzunezko eta soinuzko esperimentazioa.

Gorputzaren ezagutza analisi-perspektiba bat izan da, erakusketa bat egiteko modu sentikor bat, hain diskurtsiboa ez den eta esperientzia handiagoa duen leku batetik. Ama-materialak dira teknikak eta horien euskarriak, formatuak eta piezetan adierazitako gorputzaren keinuak.

Piezek erakusketaren espazioa partekatzen dute, hiru ardatzekin bat datorren konposizio batean, eta ibilbidea ezartzen dute: amaren gorputzaren materia, krisi psiko-afektiboa eta, azkenik, heriotza eta gorputzaren memoria.

Artistak eta haien zalantzak

Zazpi artistetatik -diseinatzailea ere sartu dute- bi baino ez dira izan amak. Helburua ez da amatasunaren esperientziari buruzko erakusketa bat egitea, baizik eta amatasunarena, haiek beren inguruneetan hartzen dituzten zaintza-moduena, eta haiek beren lan artistikoekiko duten jarrerarena.

Txaro Fontalba. Amaren gorputza tentsioan dagoen lurraldea da eta gainezka ez egiteko ahaleginean bere burua gordetzen du. Emakumeei, espero diren maitasun moduak frogatzen ez badira, ama txarrak izatea leporatuko zaie. Nola ikusten da? Zer erlazio ezartzen da erlijio-iruditeriarekin, bere tolesturetan eta keinuetan oinarrituta zatikatua eta aurkeztua bada?

Amaia Gracia Azqueta. Zerk/nork eusten dio zeri/nori? Itogarria da zerbait materialen eta erabilitako formatuen arteko erlazioan Testuren eta koloreen kontrasteek kontraesan emozionala adierazten dute.

Beruta (Berta Osés). Larruazalaren tolesturak gorputzaren materia ezagutzeko eta ulertzeko saiakerak dira, material eta teknika desberdinekin esperimentatuz. Azalaren gaineko laztanak agur bat bezala, hitzak alde batera uzten dituen harreman afektiboa adierazten du, eta gorputza da afektuez eta memoriaz hitz egiten duena.

Angela Moreno. Amaren gorputzak presentzia iluna du, hauskortasun psikikoko tonu introspektiboa. Hutsune emozional horren aurrean, bere burua bildu eta babesteko ekintza bat dago. Gorputz baten eta bestearen arteko mugak birkokatzeko nahitaezko beharrak, norberaren euste-ideia, sentsazio nahasiak sortzen ditu norberaren irudiaren gainean. Nork zaintzen du zaintzen duena?

Oihane McGuinness Armendariz. Argazki-irudietako lausodurek osatu gabeko argazkietan finkaturiko hainbat oroitzapenen atzean istorio afektiboak asmatzea iradokitzen dute. Oroimena eguneratzea hura laztantzeko modu bat al da? Nola eta noiz ikasten dugu ama izaten?

Zarys Falcon. Babestuta sentiarazten gaituzten tonu eta erreberberazioak gogoratzea, urrumatzen gintuztenean zer kantatzen ziguten gogorararaztea eta oroimen horiek gure egunetaranola ekar ditzakegun, soinu-memoria pertsonal batekin konektatzeko, soinu-ekintzaren bidez kolektibo bihur daiteke.

Bitartekaritza-programa

Bitartekotza-programa, alde batetik, publiko orokorrarentzat da, eta, bestetik, Uharte Zentroko hezkuntza-taldeak dinamika espezifikoak prestatu ditu Altsasu, Agoitz eta Tafallako DBH eta Batxilergoko ikasleentzat. Oraingoz, 176 ikaslek eman dute izena erakusketan bertan garatuko diren partaidetza-dinamika sortzaileetan. Uharte Zentroko hezitzaile batek gidatuta, bi eskola-saiotan erakusketaren edukiak, ildo nagusiak eta alde dialogikoa landuko dituzte, eta beste hizkuntza batzuk ere landuko dituzte, esaterako gorputzak, soinua edo idazketa.

Gainera, material didaktiko bat diseinatu da, ikasleentzat zein guztientzat balio duena. Erakusketan bertan dago erabilgarri eta bertan erabil daiteke, baina baita etxean edo eskoletan ere. Tresna didaktiko honek erakusketaren eduki eta ildo tematikoetara eta erakusketako lanetara hurbiltzeko proposamenak eskaintzen ditu, erabilera ugari ditu eta modu indibidualean edo partekatuan erabil daiteke.

Bestalde, Natalia Isla Sarrateak diseinatutako bitartekaritza orokorreko programan, testuak eta zinema beste ama-material batzuk bezala hartu dira erakusketak jorratzen dituen kontzeptuei buruz hitz egiteko baliagarriak izan daitezkeelakoan. Nafarroako Liburutegi Publikoen sarearen lankidetzatik abiatuta, argitalpenen berrikuspena, berrienetan eta euskarazkoetan arreta berezia jarriz, irakurketa eta idazketa sortzaileko tailerretarako erabiliko da, Kati Leatxek (Agoitzen) eta Nerea Baldak (Altsasun) gidatuta.

Nafarroako errealizadoreen zinema zikloaren programazioak, Filmoteka Nafarroan programarekin bat eginez, ama gaiak sortzen dituen arazo ugariei buruzko gogoetak pizten ditu. Helena Taberna zinemagileak bere lehen ekoizpen faseko bi film labur esperimental aurkeztuko ditu gaur bertan Altsasun, Mujer de Lot (1990) eta Nerabe (1996), emakumeen eta amen figura ikuspegi poetiko batetik jorratzen dutenak.

Bestalde, Mirari Echávarrik eta Irati Gorostidik Agoitzen partekatuko dute Lizasoko Arcoiris komunitateko artxiboak berrikusten dituen film laburra. Bertan, hil berri diren bi egileen amek parte hartu zuten, eta testuinguru komunitario berezi horretan emakumeek eta amatasunak izandako esperientziari buruzko testigantzak emango dituzte. Azkenik, Marga Gutierrezek Peruko emakume baten erditzearen esperientziari buruzko mediometraje bat aurkeztuko du Tafallan, landa-ingurune batekoa, eta haren inguruko ama-harremanei buruzkoa, haren bizitza zaintzeko eta mantentzeko.

Bitartekaritza-programa Berutak gidatutako ehungintzako jakintzak partekatzeko ekintza kolektibo batekin amaituko da, centro cultural Tafalla kulturgunearen ondoko parkean.

Programaren herriak, datak eta jarduerak

Altsasu, Iortia Kultur Gunean 2023ko martxoaren 3tik apirilaren 16ra.

Ordutegiak: astelehenetik, ostiralera 17:30etik, 20:00etara, eta larunbat eta igandetan 18:00etatik, 19:30era

Martxoaren 3an, 18:00etan erakusketaren mustutze ekitaldia Iortian

BITARTEKARITZA PROGRAMA

  • Martxoak 3, 19:00etan Laburmetrai proiekzioa, Helena Tabernaren eskutik
  • Martxoak 17, 19:00etan Zarys Falconen soinu performancea
  • Martxoak 21 eta 28, 17:30etik 19:00etara Irakurketa eta idazketa tailerra Nerea Balda eta Kati Leatxerekin

Agoitz, Kultur Etxean 2023ko apirilaren 20tik maiatzaren 27ra

Ordutegia: asteartetik, larunbatera, 18:00etatik, 20:00etara

BITARTEKARITZA PROGRAMA

  • Maiatzak 4 eta 11, 17:30etik 19:00etara Irakurketa eta idazketa tailerra Kati Leatxerekin
  • Maiatzak 21, 19:00etan Laburmetrai proiekzioa, Irati Gorostidi eta Mirari Echávarriren eskutik
  • Apirilak 23 19:00etan Zarys Falconen soinu performancea

Tafalla, Centro Cultural Tafalla Kulturgunean 2023ko ekainaren 2tik, uztailaren 2ra.

Ordutegiak: astelehenetik, larunbatera 19:00etatik, 21:00etara. Igande eta jai egunetan 12:00etatik, 14:00etara eta 19:00etatik, 21:00etara

BITARTEKARITZA PROGRAMA

  • Ekainak 10, 10:00etatik 13:00etara Oihal tailerra Berutarekin
  • Ekainak 14 de junio, 19:00etan Laburmetrai proiekzioa Marga Gutiérrez errealizadorearen eskutik
  • Ekainak 23 19:00etan Zarys Falconen soinu performancea


Informazio osagarraia programaren webgunean: https://www.centrohuarte.es/uholdeak


metralla-zauriak

Metralla zauriak

Verónica Domingo-Alonso

Montehermoso Kulturunea (Gasteiz, Araba)

Desde el 24 de Enero 2025
Al 16 de Marzo 2025

agustin-ibarrola

Agustin Ibarrola

Juan Manuel Lumbreras (Bilbo, Bizkaia)

Desde el 10 de Enero 2025
Al 28 de Febrero 2025

kontxako-tamarindoak

Kontxako tamarindoak

Ricardo Cases

Kutxa Kultur Artegunea (Donostia, Gipuzkoa)

Desde el 14 de Diciembre 2024
Al 02 de Marzo 2025

harri-orri-arkaitz

Harri, Orri, Arkaitz

Eli Azurmendi, Juancar Sanz, Rafa Elorza

Okendo Kultur Etxea (Donostia, Gipuzkoa)

Desde el 17 de Enero 2025
Al 15 de Marzo 2025

sinkronia

Sinkronia

Gotzon Huegun

Cristina Enea fundazioa (Donostia, Gipuzkoa)

Desde el 27 de Diciembre 2024
Al 16 de Marzo 2025

emakumea-ijitoa-eta-margolari-abangoardista-frankismoan

Emakumea, ijitoa eta margolari abangoardista frankismoan

10 de Febr. | Garbiñe Ubeda [BERRIA.eus]

Mari Paz Jimenezek euskal artearen historian merezi duen tokia aldarrikatzea du helburu 'Misterioa argitzea' haren atzera begirako erakusketak. Abstrakzioaren aitzindari eta margolari informalista izan zen, besteak beste.

gonbita

Gonbita

06 de Febr. | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Ziur nago ez dakizula, baina aurten Maria Paz Jimenezen urteurrena ospatuko dugu. Orain 50 urte, diktadorearen urte berean, hil zen frankismo garaiko euskal pintorerik garrantzitsuena.

agerikoegi

Agerikoegi

06 de Febr. | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

'Metralla zauriak' | Artista: Veronica Domingo-Alonso. | Noiz: 2025eko urtarrilaren 24tik 2025eko martxoaren 16ra arte. | Non: Montehermoso, Gasteiz.

gasteizko-amarika-erakusketa-aretoa-itxiko-dute

Gasteizko Amarika erakusketa aretoa itxiko dute

30 de En. | Edurne Begiristain [BERRIA.eus]

Arabako Foru Aldundiak jakinarazi du "gogoeta sakon" baten ondorioz hartu duela erabakia. Aurrerantzean, ekintzailetza eta berrikuntza zentro bilakatuko dute.

bidezidorrak

Bidezidorrak

30 de En. | Jone Rubio Mazkiaran [BERRIA.eus]

'EGITURAZKO POBREZIA' | Artistak: Ariana Rac, Itxaso Diaz, Itzal Garcia, Gezus Ramirez, Txaro Arrazola, Lucia Jaio, Zaloa Ipiña eta Zirikar. | Non: Monehermoso kulturgunean, Gasteizen. | Noiz arte: otsailaren 2ra arte.

labea-aretoa-arte-instalazioen-nazioarteko-i-lehiaketa

"Labea Aretoa" Arte-Instalazioen Nazioarteko I. Lehiaketa

| 29 de Enero 2025

AEDAS Homesek "Labea Aretoa" Arte-Instalazioen Nazioarteko I. Lehiaketa jarri du abian. Lehiaketaren ardatz nagusia hiriko Ziudadela ezagutarazi eta zabaltzen laguntzea da, Ziudadelako Labea Aretoa zehazki, arte garaikidea eta esperimentala sustatzearekin bat.

erakusketa-aretoak

Erakusketa aretoak

29 de En. | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Bilboko Rekalde aretoak bere ateak zabaldu ditu berrikuntza lan handiak egin ondoren. Beste garai eta testuinguru batean zabaldutako arte aretoak (Guggenheim museoaren garaia baino lehen) norabide eta helburu ezberdinak izan ditu azken 30 urteotan.

rekalde-aretoak-datorren-astelehenean-zabalduko-ditu-ateak-berriro

Rekalde aretoak datorren astelehenean zabalduko ditu ateak berriro

24 de En. | Beñat Mujika Telleria [BERRIA.eus]

Berritze lanen ondorioz, hainbat hilabetez egon da itxita Bilboko gune artistikoa, eta sarrera berria izango du hemendik aurrera, Iparragirre kalean. Inaugurazioa dela eta, hamabi eguneko programazio berezia antolatu dute.

Artekaria

El poratl del arte en Euskal Herria

Este es el portal creado por la red ZAPART. Con ARTEKARIA queremos dar visibilidad a la increíble riqueza artística e infraestructural de nuestro pequeño territorio vasco (Euskal Herri osoa). De hecho, nos parece que en un espacio tan reducido donde se encuentran tantos museos (Artium, Oteiza, Oteiza, Artes de Bilbo, Guggenheim…), centros de arte (Uharte-zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), salas públicas y privadas (Didam, Zitadela, Bastero, Ospitalea, fondations), galería de arte tradicional o de artistas... con tantas programaciones y obras de artistas visibles, la visualización de este conjunto no es fácil. Hemos creado este portal para ayudar a resolver esta falta.

Artekaria

La red de l@s artist@s profesionales de Euskal Herria

Zapart tiene como objetivo conectar, promover el trabajo y defender los derechos de l@s artist@s profesionales que viven y trabajan en Euskal Herria (en los seis territorios historicos que son Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, Lapurdi, Nafarroa y Zuberoa).