artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Gizaki izatearen garrantzia

L'Art de ser humans (Gizaki izatearen artea) David Bueno biologo kataluniarraren liburuak arteen defentsa sutsua egiten du. Neurozientziaren ikuspuntutik arteek jendeari ekarri diezazkioketen abantailak aztertzen ditu era dibulgatibo batean idatzitako liburuan.

gizaki-izatearen-garrantzia
© Michel Royon / Wikimedia Commons

2025eko Martxoaren 27a | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Ikerlariak neurozientzia eta heziketa lotu izan ditu bere ibilbidean. Buenorentzat, arte ezberdinen trebatzeak onurak ekartzen dizkio giza burmuinari, batez ere ume eta nerabe garaietan. Ikasketa prozesu etengabean bizi garen animalia bakarrak garenez, arteek laguntza ezinbestekoa ematen digute bizitza osoa izateko. Bide batez, gustatu zait zoriontasunaren eta bizitza oso baten artean Buenok egiten duen bereizketa.

Egileak arteak berezkoak ditugula azpimarratu du liburuan, ez direla ikasitako zerbait besterik gabe. Gure burua arteentzat prestatuta dago, eta garrantzi handikoa da alderdi horiek garatzea eta bultzatzea pertsona osoak izateko. Ideia hori egiaztatzeko ume garaira jotzen du, eta esperimentu batzuen bidez azaltzen du artea egitea instintiboa dela, homo sapiens-ak berezko duen zerbait. Guztiok kantatzen dugu edo erritmoa eramaten dugu umetan, edo zirrimarrak egiten ditugu arkatza eskuan hartuz gero. Gauza bera gertatzen da antzerkiarekin edo forma eta koloreekin. Agian ikasitako arte bakarra idazkerarekin eta irakurmenarekin lotutakoa izango litzateke, eta horrek ere berezkoa dugun beste zerbaitekin harremana izango luke, hots, hizkuntzarekin.

Hala ere, liburuan aurkeztutako ideia harrigarriena zientzia eta filosofia arteen atalean sailkatzea da. Buenorentzat, gizaki zientifikoak eta filosofikoak gara berez; ezer ikasi gabe modu instintibo batean zientziarako eta filosofiarako joera izango genuke, eta horregatik arteei buruz hitz egiten duenean zientzia eta filosofia bertan sartzen ditu. Arrazionalismotik zetorren eta Entziklopediak egindako bereizketa historikoari aurre egiten dion ideia honek klasikoengana hurbiltzen gaitu, greziarrek-erromatarrek arteei buruz hitz egiten zutenean, gure artea, artisautza eta teknikak zaku berean sartzen baitzituzten, eta noski, Buenok egiten duen bezala, arteei buruz hitz egiten zuten, eta ez arteari buruz, guk egiten dugun bezala.


Beraz, sarritan kontrajarrita aurkezten zaizkigun jakintza esparruak uste baino hurbilago daudela esatera dator ikerlari katalana. Askotan behartuta ikusi dugu geure burua zientzien eta letren artean aukeratzera; gaur egungo nerabeei, gainera, hirugarren aukera eskaini zaie: artea. Eta heziketa integrala eman beharreangazteek egin beharreko aukerak alderdi neuronal baten kastrazioa eragiten badu? Hezkuntza arduradunei pentsatzeko gaia jarri die David Buenoren liburuak.


harien-isla

Harien Isla

Irati Bazeta

Durangoko Arte eta Historia Museoa (Durango, Bizkaia)

2025eko Abenduaren 05etik
2026ko Urtarrilaren 07ra

ataria-bat

Ataria (bat)

Arte Ederren Bilboko Museoa (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Urriaren 08tik
2026ko Urtarrilaren 18ra

lurraren-arteak

Lurraren arteak

Guggenheim Bilbao (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Abenduaren 05etik
2026ko Maiatzaren 03ra

pintamonas

Pintamonas

Zaragüeta

Nafarroako museoa (Iruñea, Nafarroa)

2025eko Urriaren 10etik
2026ko Otsailaren 22ra

degasek-eginiko-eta-orain-arte-ezagutu-gabeko-margolan-bat-autentifikatua-izan-da

Degasek eginiko eta orain arte ezagutu gabeko margolan bat autentifikatua izan da

Abe. 05 | JdAren artikulutik itzulia

Michel Schulman, XIX. eta XX. mendeetako margolanen adituak, Edgar Degas artistaren margolan berri bat autentifikatu duela jakinarazi du. Artistaren garai italiarrekoa litzateke, 1856 eta 1860 artekoa. Margolana, adituak sortutako Edgar Degasen katalogo arrrazoinatu digitalizatuan sartu da. Egiazko bertsioa bilduma partikular batean dago.

lehen-erdia

Lehen erdia

Abe. 04 | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

MAIDER LOPEZ. UKITU | Non: Donostiako Tabakalera zentroan. | Noiz arte: 2026ko otsailaren 1era arte.

esanguratsu

Esanguratsu

Abe. 04 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Guggenheim museoan, Maria Helena Vieira da Silvaren margo eder baten aurrean nengoela, etorri zitzaidan galdera burura: zergatik ez du erakusketa honek berrireki Bilboko Arte Ederren Museoa, Georg Baselitzenak egin beharrean?

bonnat-helleu-museoa-berriz-ireki-dute-hamalau-urtez-hetsi-ondoan

Bonnat Helleu museoa berriz ireki dute, hamalau urtez hetsi ondoan

Aza. 28 | Xalbat Alzugarai Etxeberri [BERRIA.eus]

Obren kalitate "paregabea" azpimarratu du museoko zuzendariak. XV. mendetik XIX. mendera bitarteko artisten obrak erakutsiko dituzte bertan. Herriko etxeko oposizioak irekiera kritikatu du, eta "gardentasuna" galdegin.

oroitzapen-zatikatuak

Oroitzapen zatikatuak

Aza. 27 | Jone Rubio Mazkiaran [BERRIA.eus]

Rut Olabarria. Trukatua eta inperfektua. | Non: Bilboko Rekalde aretoan. | Noiz arte: otsailaren 15era arte.

ondare-deserosoa

Ondare deserosoa

Aza. 27 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Iraganak utzitako ondarea, materiala edo immateriala izan, ez da beti ederra. Kontzeptua bera, azken urtetan asko erabiltzen eta entzuten bada ere, berri xamarra da, ez da beti hor egon eta aldatzen da toki batetik bestera.

euskal-paisaiak-erromantizismotik-gerraostera

Euskal paisaiak Erromantizismotik gerraostera

Aza. 27 | Maddi Iturriotz Alkorta [BERRIA.eus]

1861etik 1996ra bitarte margotutako 50 artelan bildu dituzte Arabako Arte Ederren Museoan. Paisaia genero gisa hartu, eta euskal margolanetan nola garatu den aztertu dute. 'Hurbileko paisaiak' izena du erakusketak, eta apirilera arte izango da ikusgai.

cristobaldik-balenciagara

Cristobaldik Balenciagara

Aza. 25 | Mikel Elkoroberezibar Beloki [BERRIA.eus]

ntziagak egindako jantziek ba al dute zerikusirik Balenciaga etxeak egun egiten dituenekin? Elkarrizketa bat badago, baina sotila, Balentziaga museoko erakusketa batean ikus daitekeenez. "Kontzeptualki lotura handiak daude", Igor Uriaren arabera.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.