artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Zigaren figurazioa eta esentzia

Lizarrako Gustavo Maeztu museoak Javier Ziga margolari nafarraren erakusketa bat hartu du, urriaren 27ra bitarte. 41 koadro zintzilikatu dituzte, haien bidez artistak landu zituen gai nagusiak ezagutzeko.

zigaren-figurazioa-eta-esentzia
Javier Zigaren 'Galtzeta' koadroa. 1910ekoa da. JAVIER ZIGA FUNDAZIOA

12 Septembre 2024 | Edurne Elizondo [BERRIA.eus]

Javier Ziga Etxandi margolaria (Iruñea, 1877-1960) ezagutzeko erakusketa bat dago Lizarran, haren izena daraman fundazioak Gustavo Maeztu museoan zintzilikatu dituelako Zigaren lanak, urriaren 27ra bitarte, Javier Ziga. Figurazioa eta esentzia izenburupean. Erakusketak 41 lan bildu ditu, eta bi helburu nagusi, Pello Fernandez Oiaregi komisarioak nabarmendu duenez: batetik, Zigaren eta Gustavo Maezturen arteko solasaldi bat sustatzea, bi artisten obrak eraikin berean elkartuz; eta, bertzetik, frai Diego Lizarrakoa oroitzea, haren jaiotzaren bosgarren mendeurrena ospatzen ari direla aprobetxatuz. Zigak apaizaren erretratu bat margotu zuen, duela ehun urte, eta lan hori Gustavo Maeztuko erakusketan ikus daiteke orain.

Zigaren obrak Maezturekin eta frai Diego Lizarrakoarekin lotzen du margolaria, eta lotura hori nabarmendu nahi du erakusketak. Apaizaren erretratua Lizarrako Udalak antolatutako lehiaketa baterako egin zuen Zigak; hain zuzen, 1924. urtean, frai Diego Lizarrakoaren jaiotzaren laugarren mendeurrena oroitzeko antolatutako ekitaldien barruan. Zigak pintura lehiaketako lehen saria eskuratu zuen apaizaren erretratuarekin; Fernando Selmak 1785ean egindako grabatu bat hartu zuen oinarri bere koadroa osatzeko.

Ziga Maezturekin lotzen duenari buruz, Fernandezek azpimarratu du Lizarrako erakusketa bi margolarion arteko "topaketa" bat dela: "Biak garaikideak izan ziren, eta, gainera, pinturaren inguruko unibertso bera partekatu zuten". Izan ere, bi artistek lortu zuten euren obrak Parisko aretoetan eta Madrilgo arte ederretako erakusketetan zintzilikatzea. Fernandezek figurazioaren "maisutzat" jo ditu bi artistak, nork bere bidea egin arren, Maeztuk sinbolismoaren bidetik, eta Zigak, berriz, naturalismoarenetik.

Bost ardatz

Gustavo Maeztu museoko erakusketak bost ardatz nagusitan antolatu du Zigaren obra; bost ardatz horien bidez, hain zuzen, margolariak bere koadroetan landu zituen gai nagusiak erakutsi nahi ditu Pello Fernandez komisarioak. Ziga fundazioko lehendakaria ere bada hura, eta margolariaren lana ongi ezagutzen du. Erakusketaren bidez, bisitariei eman nahi die sakon ezagutzen duen Ziga horren berri.

Zigaren obraren bost ardatzetako lehena da Fernandezek Madrilgo etapatzat jo duena. Errealismo sozialaren eta akademian egindako lanaren ardatza da lehendabiziko hori, 1909-1911 urte artekoa. Madrilen, San Fernandoko Arte Ederren Errege Akademian aritu zen Ziga, eta han, perspektiba, kolorea eta pinturaren teknikak jorratzeaz gain, inguruko errealitateari so egin zion, eta bere koadroetan islatu zuen; karrikako umeen, mozkortien eta auzorik pobreenen egunerokoa pintura bilakatu zuen.

Parisko paisaiena da erakusketak zehaztutako bigarren ardatza. Komisarioak agerian utzi nahi izan du Parisek zer eragin izan zuen Zigarengan; Sena ibaia margotzeko modua nabarmendu du Fernandezek, bertzeak bertze: "Bere koadroetako protagonista bilakatu zuen, neurri handi batean, zertzelada dardarti eta desegin baten bidez".

Erretratuaren ingurukoa da hirugarren ardatza. Erretratuek pisu handia dute Zigaren obran, hain zuzen ere. Fernandezek garbi erran du erretratu horien bidez gizakiaren "barruko aldean" murgildu nahi izan zuela margolariak, eta saiatu zela mihiseetan jasotzen margotzen zituenen arima. Erretratuekin batera, paisaiak nabarmentzen dira Zigaren koadroetan, eta paisaien inguruan zehaztu dute, hain justu, erakusketako laugarren ardatza. Bosgarren eta azkena, pintura etnografikoari buruzkoa da: "Genero horri buruz, garbi erran behar da Zigak Nafarroako euskal esentzia emozioz eta sentimenduz islatu zuela", azaldu du Pello Fernandezek.

Margolari handia izan zen Ziga, bai eta bertze margolari anitzen maisu ere. Jose Mari Apezetxea baztandarrak (Erratzu, 1927-2017) Elizondon egin zuen bat Zigarekin, eta haren eskutik hasi zuen pinturaren esparruan egin zuen bide luze eta aberatsa, 2008an BERRIA egunkarian egindako elkarrizketa batean azaldu zuen moduan: "Beti aritzen nintzen margotzen. Eskolan ere, liburu guztiak zikintzen nituen margoekin. Iruñera joan nintzen gero ikastera, seminariora. Oporretan etortzen nintzen herrira, eta Javier Ziga margolaria nire osabaren etxera etortzen zen Baztanera, Elizondora, uda pasatzera. Bizikleta hartu, eta harengana joaten nintzen, margotzera. Egunero. Pare bat ordu edo hiru egoten nintzen. 1940an hasi nintzen Zigarekin, eta 1946ra bitarte-edo egon nintzen; beti hilabete bat, udan. Geroztik, nire kontu".

Zigak Baztanen girotu zituen bere obretako anitz, eta denen artean ezagunena Biatiko bat Baztanen izenburuko koadroa da. 1917an aurkeztu zuen, Madrilen. Margolaria Iruñekoa zen, eta lotura estua izan zuen beti sorterriko errealitatearekin. EAJko zinegotzi izan zen Iruñeko Udalean, 1920-1923 eta 1930-1931 urte tarteetan. Iruñean jaio, eta Iruñean zendu zen, 1960. urtean. Artista hil zen, baina bizirik da margolariaren lana; Lizarran ikus daiteke, urriaren 27ra bitarte.


picasso-protagonista

Picasso protagonista

Exposition collective

Iruñeako Zitadela (Iruñea, Nafarroa)

Du 06 Septembre 2024
Au 03 Novembre 2024

dantza-amaigabea

Dantza amaigabea

Jose Zugasti

Arteztu (Donostia, Gipuzkoa)

Du 12 Septembre 2024
Au 31 Octobre 2024

hamairu-centaurusera

Hamairu Centaurusera

Sergio Prego

Bilboko Arte Ederren Museoa (Bilbo, Bizkaia)

Du 06 Mai 2022
Au 30 Novembre 2024

gainazalaren-azpian

Gainazalaren azpian

Mapamunditarrak 2024

Iruñeako Zitadela (Iruñea, Nafarroa)

Du 05 Septembre 2024
Au 29 Octobre 2024

bidaia-bat-jorge-oteizaren-unibertsoan-barna

"Bidaia bat" Jorge Oteizaren unibertsoan barna

13 Oct. | Amaia Jimenez Larrea [BERRIA.eus]

Zuk Performing Arts dantza konpainiak 'Quousque tandem abutere' lana taularatuko du Oteiza museoan, datorren urriaren 20an. Jorge Oteizaren "obra eta pentsamoldea" gerturatzeko asmoa du proiektuak.

zumetaren-erakarmen-indarra

Zumetaren erakarmen indarra

12 Oct. | Iñigo Astiz [BERRIA.eus]

Jose Luis Zumeta artistaren ia 30 artelan batu ditu Bilboko Juan Manuel Lumbreras galeriak. ‘Zumeta 24' du izena erakusketak, eta urriaren 17ra arte egongo dira obrak, ikusgai ez ezik, baita salgai ere.

momentu-zehatz-horretan-kristaldu-zena

Momentu zehatz horretan kristaldu zena

10 Oct. | Jone Rubio Mazkiaran [BERRIA.eus]

'Ilepilak, baita aginak ere' | Artista: Nerea de Diego. | Non: Iruñean, Apaindu galerian. | Noiz arte: 2024ko urriaren 25era arte.

benetakotasuna

Benetakotasuna

10 Oct. | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Aspaldi ez nuen pintura erakusketa batean halako zirrararik sumatu. Erakusketa areto zuri erraldoira sartu, eta pintzelkada beltzez margotutako emakume gorputzak etzanda azaltzen dira, lerrokatuta dauden tamaina txikiko koadroetan.

san-telmo-museoak-argazki-liburuen-jarduerak-martxan-jarri-ditu

San Telmo Museoak argazki-liburuen jarduerak martxan jarri ditu

| 9 Octobre 2024

Urria iristearekin batera, eta hilaren 14an ospatzen den Argazki-liburuaren Nazioarteko Egunaren harira, San Telmo Museoak formatu artistiko honekin lotutako programazioari ekingo dio berriro. Bryan Schutmaat estatubatuarra, Ricardo Cases valentziarra eta bertakoak ditugun Nagore Legarreta eta Miguel Leache bezalako artistak izango dira datozen hilabeteetan.

abstrakziorako-bide-banatan

Abstrakziorako bide banatan

07 Oct. | Uxue Rey Gorraiz [BERRIA.eus]

Kurioski urte berean hil ziren orain 80 urte arte abstraktuaren aitzindaritzat jotzen diren bi artistak: Wassili Kandinski eta Hilma af Klint. Kandinskik jaso du aitortza, baina jakina da Af Klintek hark baino lehenago ere sortu zituela lan abstraktuak.

espazioak

Espazioak

03 Oct. | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

'Saul Leiter. Amaitu gabeko mundua' | Non: Donostiako Tabakaleran. | Noiz arte: Azaroaren 10era arte.

basoa-ezkutatzen-duen-zuhaitza

Basoa ezkutatzen duen zuhaitza

03 Oct. | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

David Chipperfield arkitektoak Municheko Haus der Kunst (Artearen Etxea) erakusketa aretoa berritzeko proposamen bat egin zuen 2017an. Berrikuntzen artean, aurrealdean zituen hamahiru ezkiak moztu nahi zituen, fatxadari ikusgarritasun handiagoa emateko.

Artekaria

Le portail de l'art en Euskal Herria

Ceci est le portail créé par le réseau ZAPART. Avec ARTEKARIA, nous voulons donner de la visibilité à l'incroyable richesse artistique et infrastructurelle de notre petit territoire basque (Euskal Herri osoa). En effet, il nous semble que dans un espace aussi réduit où se trouvent tant de musées (Artium, Oteiza, Beaux-Arts de Bilbo, Guggenheim…), de centres d'art (Uharte-zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), de salles publiques et privées (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fondations) galeries traditionnelles ou d'artistes… avec tant de programmations et d'Åöuvres d'artistes visibles, la visualisation de cet ensemble n'est pas facile. Nous avons créé ce portail pour aider à remédier à ce manque.

Artekaria

Le réseau des artistes professionnel.le.s d'Euskal Herria

Zapart a pour objectif de mettre en réseau, de promouvoir le travail et de défendre les droits des artistes professionnel.le.s vivant et travaillant en Euskal Herri (sur les six territoires historiques que sont Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, Lapurdi, Nafarroa et Zuberoa).