Kubo eta Artegunea, Gipuzkoako adierazpen kultural eta artistikoaren bi mugarri
Kursaaleko Kutxa Fundazioa Kubo aretoak, 2 milioi bisitari baino gehiagorekin, eta Tabakalerako Kutxa Fundazioa Artegunea aretoak, 600.000 bisitari baino gehiagorekin, memoria partekatu bat ehundu dute, artea ondare kolektibo bilakatzeko.

| 24 Septembre 2025
Kutxa Fundazioak Gipuzkoako kulturarekin eta arteekin duen konpromisoa berresten du panorama artistikoaren erreferente gisa finkatu diren bi espazioren bidez, kultur eskaintzaren aniztasuna eta bizitasuna proiektatuz. Zehazki Kubo aretoa, Kursaalen, arte plastikoei eskainia, eta Artegunea aretoa, Tabakaleran, irudian eta argazkigintzan espezializatua.
Bi espazioek bat egiten dute egun hauetan, izan ere Kubok 25 urte betetzen ditu 2000. urtean Kursaalen ateak ireki zituenetik, eta Arteguneak 10 urte bete ditu Tabakaleraren X. urteurrenarekin batera.
Kubo aretoak 2.330.749 bisitari baino gehiago hartu ditu ateak ireki zituenetik, eta kultur erreferente eta arte garaikidearen inguruko topaleku bihurtu da. Bestalde, hamarkada bakar batean, Tabakalerako argazki-erakusketei eskainitako Arteguneak 624.877 bisitari baino gehiago jaso ditu, eta argazkigintzaren inguruko hausnarketarako eta sentsibilitate estetikorako gune pribilegiatua bihurtu da. Bi aretoek ibilbide desberdinak baina osagarriak dituzte, eta artea ondare kolektibo bihurtzen duen memoria partekatu bat ehundu dute.
Kuboren mende laurdena: artea, emozioa eta begirada propioa
2000. urtean inauguratu zenetik, Kutxa Fundazioa Kubok 85 erakusketa baino gehiago hartu ditu, XX. mendearen hasieratik gaur egun arte artea jorratzen dutenak. Bere programek atzera begirako eta nazioarteko proiektu handiak inguru hurbileko proposamenekin konbinatu dituzte, artista ospetsuei zein belaunaldi berriei ahotsa emanez.
25 urtetan zehar, Kubo aretoak erreferentziazko sortzaileen proposamen berritzaileak bildu ditu, egungo artea hobeto ulertzeko aukera eman dutenak.
Besteak beste, Jorge Oteiza, Eduardo Chillida, Pablo Gargallo eta Joan Miró artistak hartu ditu, baita irakurketa eta sentsibilitate berriak sortzen lagundu duten Gonzalo Chillida, Soledad Sevilla, Juan Luis Goenaga, Carlos Sanz eta Jose Antonio Sistiaga artistak ere.
Historiografiak behar bezala aitortu ez dituen emakume artisten ibilbideak ikusaraztea ere sustatu du espazioak, hala nola Marta Cárdenas, María Paz Jiménez, Paloma Navares, eta kultura-horizontea zabaltzen duten idazle garaikideen proposamenak hurbildu dizkio publikoari, besteak beste, Isabel Herguera, José Ramón Amondarain, Marína Núñez, Eva Lootz eta Javier Pérez.
Kuboren programazioak era askotako diziplinak bildu ditu: eskultura, Oteizaren hutsaren ikerketarekin, Gargalloren burdinazko sintesi adierazkorrarekin edo Chillidaren esplorazio espazialarekin; Rafael Moneoren arkitektura, modernitatea eta tradizioa uztartzen dituena; Cristobal Balenciagaren moda, bolumen eta mozketetan berritzailea; pintura, Jesus Mari Lazkanoren paisaia kontenplatiboekin, Goenagaren espresionismo telurikoarekin edo María Paz Jiménezen abstrakzio emozionalarekin; eta Ricardo Martinen argazkia, bere garaiko bizitza kultural eta soziala begirada sentikorrarekin dokumentatzen duena.
25 urte hauetan, Kubo erakusketa areto gisa ez ezik, artisten, adituen eta publikoaren arteko topagune gisa ere finkatu da.
"Kubo areto bat baino zerbait gehiago da: arteak probokatu, inspiratu eta gizarte gisa hobeto ulertzen laguntzen digun lekua da", azpimarratu du Ander Aizpuruak, Kutxa Fundazioko zuzendariak.
Artegunearen hamar urte: argazkigintza tresna kritiko gisa
Hamarkada eskas bakarrean, Kutxa Fundazioa Artegunea argazkigintzarako erreferentzia-gune gisa finkatu da Gipuzkoan. 2015ean Tabakaleran ireki zenetik, Vivian Maier, Berenice Abbott, Ricardo Cases, Joan Fontcuberta eta Tina Barney nazioarteko artista handien erakusketak izan dira aretoan, Isabel Azkarate, Jesús Uriarte, Bego Antón, Jon Cazenave, Alberto Schommer, Aitor Ortiz eta Begoña Zubero euskal egileekin batera. Milaka bisitarirekin, bitartekotza-jarduera biziarekin eta jendeari irekitako tailerrekin, Artegunea funtsezko leku bihurtu da irudiak gelditzeko, hausnartzeko eta interpretatzeko, irudi horietaz gainezka dagoen mundu batean.
"Hamarkada bat eta milaka klik, begirada aldatzera gonbidatzen gaituztenak, argazkiaren bidez egunerokoa eta unibertsala deskubritzera. Arteguneak begirada zabaldu eta pentsamendu kritikoa sustatzen du", nabarmendu du Ane Abalde Kutxa Fundazioko Ekimen eta Edukien arduradunak.
Artebidea: artea ezagutza partekatu gisa
Bi aretoak Kutxa Fundazioaren Plan Estrategiko berrian txertatutako Artebidea programaren parte dira. Horren bidez, ibilbide artistikoak eta bitartekaritza kulturala bultzatu nahi dira, sortzaileen lanari prestigioa emanez, ezagutza indibidual eta kolektiboaren sortzaile gisa, eta artearen begirada zabala eta askotarikoa sustatzeko egiten duten lana gizarteratuz. Artea, humanitateak eta kultura aurrerapen sozialaren eragile, ezagutza-tresna eta pentsamendu kritikoaren sortzaile gisa ulertzen dituen ekimena da.