artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Zergatik hor?

'HARRIA ETA POLTSA' | Non: San Telmo museoan, Donostian. | Noiz arte: 2025eko azaroaren 16ra arte.

zergatik-hor
Maddi Barberren 'Harria eta poltsa' erakusketako pieza bat, Donostiako San Telmo museoan. IÑIGO URIZ/ FOKU

10 de Enero 2025 | [BERRIA.eus]

Urte berriko kritiken atal hau bere bilakaera propioa izaten ari den ekimen batekin inauguratzea pentsatu dut. Berria den guztiak halako bertigoa-edo emateko erraztasuna omen du, eta horri errazago eusteko aukera dago oinak lur sendo eta gorabeheratsurik gabean izanda. Horren sinesmenarekin, oinarriz behintzat sendotzen ari den programa batek ematen duen patxadari heldu diot. Urte luze oso bat irauten duen erakusketa proposamena da, eta epe-muga edo bizi-muga laburrak dituzten izaera estandarizatutako beste mostrekin konparatuz gero, horrek ere laguntzen dio hain ongi etortzen den patxadari. Izan ere, erakusketak behin inauguratu eta plazaratuta, FOMOa gailentzen da, edo hain gazte ez direnentzat eta hizkuntza ulergarrira itzulita, haiek galtzearen beldurra sortzen da, alegia, haiek bisitatzeko aukerarik izan gabe amaituko diren kezka larria. A ze estresa. Eta urtea hasi besterik ez da egin. Beraz, bai, hobe patxadaz ekitea.

San Telmo museoak 2018an hasiera eman zion Museo Bikoitza programari buruz ari naiz, zeinetan instituzioak urteko artista bati lan berri bat egiteko mandatua ematen dion museoaren bildumarekin elkarrizketa berriak sortzeko asmoz. Pasatu dira sei urte, eta oraindik ere martxan dirau. Gogora ditzagun parte hartzaileak: Ibon Aranberri, Erlea Maneros, Jose Mari Zabala, Iratxe Jaio eta Klaas van Gorkum, Hinrich Sachs, eta azken horrek, aurreko urte amaieran, Maddi Barberri pasatu zion testigua. Eta hor dago orain, museoko kaperako albo batean, artista gaztearenHarria eta Poltsa proposamena ikusgai, nahi duenarentzat.

Ez da espazio horretan aurkezten den lehen proiektua; besteak beste Iratxe Jaio eta Klaas van Gorkumena ere bertan egon zen instalatua; esango nuke, gainera, leku berberean. Baina hark kaperarekin elkarrizketa interesgarria sortzen zuen bitartean, adierazi beharra dut Barberren instalazioa, nola hala, lekuz kanpo dagoela-edo hautematen dela.

Azken proiektu horrek indusketa prozesuen inguruko hausnarketa bat aurkezten du. Horretarako, arkeologoek indusketetan maiz erabiltzen dituzten behin-behineko egitura horietako bat sortu du, burdinazkoa, erdiko nabetik alboetako nitxoetako baten sarrera zuzena oztopatzen duena; eta, era berean, proiektatzen duen ikus-entzunezkoaren gainazalaren euskarri dena. Katramilatsu samarra agian esplikazioa; katramilatsu samar gelditzen da instalazioa bera ere espazioan. Zaila egiten baitzait kapera horretan, dagoen informazioarekin eta ikusten denarekin, haien eta indusketen arteko loturak topatzea, besteak beste.

Baina proposamena, izatez, ariketa polita da. Arkeologia mintzabide hartuta, Barber bera ere arkeologo paperean sartu baita ekoizpen berri horren prozesuan, hori bai, bere esparru propioan, ikus-entzunezkoei dagokienez: aurreko hamarkadetako arkeologia lan eta katalogazioetako ikus-entzunezko erregistroak artxiboetan bilatu, ikusi eta arrazoi batengatik edo besteagatik interesatu zaizkion eszena haiek aukeratu, jaso, eta ekoizpen berrirako sortu dituen grabazio eszena berrien artean txertatu ditu; iraganeko objektu eta irudi haiei izate berri bat, bizi berri bat emanaz, eta atzera, berriz ere, jendartera itzuliz; plazaratuz. Horrela bada, artista bera ez da soilik arkeologoen larruazalean sartuta ibili; izan ere, eta azken finean, ez al da, bada, hori bera museoek haien gordailuetan dituzten objektuekin egiten dutena, bereziki, aldi baterako mostren kasuan? Alegia, arrazoi ezberdinengatik izaera ezberdinetako objektuak aukeratzea eta erakusketa aretoetan diskurtso berrien aterkipean aurkeztea?

San Telmo museoaren funtzionamenduari, eta hari lotuta dabiltzan profesionalen egitekoari aurrez aurre begiratzen dien ekoizpena da Maddi Barberren Harria eta poltsa instalazioa, eta, zalantzarik gabe, haiekin zuzeneko lotura duen aretoren batean kokatua izan balitz kaperako isolamendutik aterata —Hinrich Sachsen instalazioarekin egin zuten modura, esaterako—, haren zentzua Museo Bikoitza programaren barnean erabatekoa izango litzateke; museoaren bildumako erakustaretoak irakurtzeko gako berri bat bilakatuz.

Kaperan, ordea, eta zoritxarrez, lanak museoaren eskuetan erori den "egin behar bat" dirudi; hau da, programa abian denez, eta artistak bere proposamena burutu duenez, hura erakutsi beharraren konpromiso bat eta haren aurreko irtenbide erraz bat. Garrantzitsua da izaera horretako programek aurrera egiten jarraitzea; baina are garrantzitsuagoa da inertziaren zuloan ez erortzea; hasierako urteetan heltzen zitzaion gogo, indar eta ilusio berarekin jarraitzea eta tratatzea.


kontxako-tamarindoak

Kontxako tamarindoak

Ricardo Cases

Kutxa Kultur Artegunea (Donostia, Gipuzkoa)

Desde el 14 de Diciembre 2024
Al 02 de Marzo 2025

aitana-rodriguez

Aitana Rodriguez

Juan Manuel Lumbreras (Bilbo, Bizkaia)

Desde el 10 de Enero 2025
Al 28 de Febrero 2025

sintesia

Sintesia

Exposición colectiva

L'Angle (Hendaia, Lapurdi)

Desde el 22 de Enero 2025
Al 16 de Febrero 2025

harri-lurra-huts

Harri Lurra Huts

Eduardo Txillida

Txillida leku (Hernani, Gipuzkoa)

Desde el 06 de Febrero 2025
Al 26 de Mayo 2025

emakumea-ijitoa-eta-margolari-abangoardista-frankismoan

Emakumea, ijitoa eta margolari abangoardista frankismoan

10 de Febr. | Garbiñe Ubeda [BERRIA.eus]

Mari Paz Jimenezek euskal artearen historian merezi duen tokia aldarrikatzea du helburu 'Misterioa argitzea' haren atzera begirako erakusketak. Abstrakzioaren aitzindari eta margolari informalista izan zen, besteak beste.

gonbita

Gonbita

06 de Febr. | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Ziur nago ez dakizula, baina aurten Maria Paz Jimenezen urteurrena ospatuko dugu. Orain 50 urte, diktadorearen urte berean, hil zen frankismo garaiko euskal pintorerik garrantzitsuena.

agerikoegi

Agerikoegi

06 de Febr. | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

'Metralla zauriak' | Artista: Veronica Domingo-Alonso. | Noiz: 2025eko urtarrilaren 24tik 2025eko martxoaren 16ra arte. | Non: Montehermoso, Gasteiz.

gasteizko-amarika-erakusketa-aretoa-itxiko-dute

Gasteizko Amarika erakusketa aretoa itxiko dute

30 de En. | Edurne Begiristain [BERRIA.eus]

Arabako Foru Aldundiak jakinarazi du "gogoeta sakon" baten ondorioz hartu duela erabakia. Aurrerantzean, ekintzailetza eta berrikuntza zentro bilakatuko dute.

bidezidorrak

Bidezidorrak

30 de En. | Jone Rubio Mazkiaran [BERRIA.eus]

'EGITURAZKO POBREZIA' | Artistak: Ariana Rac, Itxaso Diaz, Itzal Garcia, Gezus Ramirez, Txaro Arrazola, Lucia Jaio, Zaloa Ipiña eta Zirikar. | Non: Monehermoso kulturgunean, Gasteizen. | Noiz arte: otsailaren 2ra arte.

labea-aretoa-arte-instalazioen-nazioarteko-i-lehiaketa

"Labea Aretoa" Arte-Instalazioen Nazioarteko I. Lehiaketa

| 29 de Enero 2025

AEDAS Homesek "Labea Aretoa" Arte-Instalazioen Nazioarteko I. Lehiaketa jarri du abian. Lehiaketaren ardatz nagusia hiriko Ziudadela ezagutarazi eta zabaltzen laguntzea da, Ziudadelako Labea Aretoa zehazki, arte garaikidea eta esperimentala sustatzearekin bat.

erakusketa-aretoak

Erakusketa aretoak

29 de En. | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Bilboko Rekalde aretoak bere ateak zabaldu ditu berrikuntza lan handiak egin ondoren. Beste garai eta testuinguru batean zabaldutako arte aretoak (Guggenheim museoaren garaia baino lehen) norabide eta helburu ezberdinak izan ditu azken 30 urteotan.

rekalde-aretoak-datorren-astelehenean-zabalduko-ditu-ateak-berriro

Rekalde aretoak datorren astelehenean zabalduko ditu ateak berriro

24 de En. | Beñat Mujika Telleria [BERRIA.eus]

Berritze lanen ondorioz, hainbat hilabetez egon da itxita Bilboko gune artistikoa, eta sarrera berria izango du hemendik aurrera, Iparragirre kalean. Inaugurazioa dela eta, hamabi eguneko programazio berezia antolatu dute.

Artekaria

El poratl del arte en Euskal Herria

Este es el portal creado por la red ZAPART. Con ARTEKARIA queremos dar visibilidad a la increíble riqueza artística e infraestructural de nuestro pequeño territorio vasco (Euskal Herri osoa). De hecho, nos parece que en un espacio tan reducido donde se encuentran tantos museos (Artium, Oteiza, Oteiza, Artes de Bilbo, Guggenheim…), centros de arte (Uharte-zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), salas públicas y privadas (Didam, Zitadela, Bastero, Ospitalea, fondations), galería de arte tradicional o de artistas... con tantas programaciones y obras de artistas visibles, la visualización de este conjunto no es fácil. Hemos creado este portal para ayudar a resolver esta falta.

Artekaria

La red de l@s artist@s profesionales de Euskal Herria

Zapart tiene como objetivo conectar, promover el trabajo y defender los derechos de l@s artist@s profesionales que viven y trabajan en Euskal Herria (en los seis territorios historicos que son Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, Lapurdi, Nafarroa y Zuberoa).