artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Keinu pinturaren maisua

Euskal artista esperimental eta erradikalena izan zen Jose Antonio Sistiaga. Gazte-gaztetatik agertu zuen artearekiko interesa, eta formakuntza autodidakta izan zuen.

keinu-pinturaren-maisua

2023ko Ekainaren 27a | Mikel Onandia [ BERRIA.eus]

1955 eta 1961 artean Parisen abangoardia ezagutu zuen zuzenean Zumeta, Mendiburu eta Balerdirekin batera, eta bertan nagusi ziren korronte informalista piktorikoengandik jaso zuen pintzelkadaren espresioarekiko eta kolorearekiko interesa. Hurrengo urteetan, teknika eta euskarri ezberdinetan eta eboluzio azkar batean, pinturaren konbentzioak hautsiko zituen lan ezberdinak osatu zituen. Ekintza-pintura, trazuaren bat-batekotasuna eta keinuaren indarra izan ziren Sistiagaren lanaren ezaugarri agerikoenak, pintura dinamikoa eta azkarra baitzen berea, indartsua oso.

Mintzaira piktorikoaren aukerei eta mugei buruzko etengabeko hausnarketaren ondorioz, 1964tik aurrera eskulturak eta izaera kontzeptualeko ekintzak harenak dira euskal artearen historiako lehen happeningak txertatu zituen bere erakusketetan. 1968 eta 1970 bitartean ...ere erera baleibu izik subua aruaren... film margotua osatu zuen, zineman aurkitu zuelarik bere potentzia plastiko guztia zabaltzeko euskarri berria. Mihisetik zeluloiderako jausiak pintura mugimenduan jartzeko aukera eskaini zion, ikuslea esperientzia estetiko puruko inmertsio erabatekoan murgiltzen zuelarik. Pelikularen Bilboko aurkezpenerako Jose Julian Bakedanok idatzitako manifestuan hala irakurri daiteke: "Ezin idatz daiteke Sistiagaren filmaz ez duelako ulermena galdatzen, entrega baino (...); ez du pentsatzeko balio, baina pentsamendua abiarazten du".

Margogintzaren iraultza osatzen zuen bitartean eta paraleloki, eta Gaur (1966) taldearen sorkuntza ezagunaz gain, Sistiagak arte hezkuntzarekin eta inguruko artistekin osatu ekimen ezberdin eta garrantzitsuak abiarazi zituen. Amable Arias eta Esther Ferrer-ekin batera zaharkitua eta postulatu kontserbadoreen arabera funtzionatzen zuen Gipuzkoako Artisten Elkartea eraberritu zuen 1963an. Ferreren laguntzarekin, Ostegunetako Akademia edo Adierazpen Askeko Lantegia jarri zuen martxan Donostian 1963 eta 1968 artean, Parisen ezagutu zuen Arno Sternen Académie du Jeudi erreferentetzat hartuta. Jorge Oteizak bultzatuta, Ferrerrek eta Sistiagak ere Elorrioko Eskola Esperimentala (1964) jarri zuten martxan. Haurren berezko ikaskuntzatik, eta heziketa-prozesua jolasean, adierazpenean eta sorkuntzan oinarritzen ziren nazioarteko joerak (batez ere aipatu Arno Stern eta Celestin Freinet pedagogoen lana) bere eginez, pintura-lantegi eta eskola horiez gain erakusketa, hitzaldi eta artikuluen bidez zabaldu zuten horietan egin lana 1960ko hamarkadan.

Planteamendu aurreratu horiek, kontestu benetan zailean, oraindino gaurkotasun nabarmena duten auziak abordatzen dituzte. Sistiaga eta Ferreren arabera, errepikapenean eta kopian oinarritutako eskola tradizionalaren aurka hezkuntza haurrak berekin dakartzan ezagutzen garapenaren arabera oinarritu behar zen, askatasun osoz jardunda, ingurunearen behaketa eta ikerketan, hezitzaileen eta haurren arteko komunikazioan eta azken hauen autoebaluazioa oinarri izanik betiere. Sistiagaren eta haurraren hezkuntzan interes berezia agertu zuen Oteizaren arteko desberdintasun funtsezkoena hurrengoa zen: lehenak ondo ezagutzen zituen hezkuntza-metodologiak, praktikatik bertatik; bigarrenak, hurbilpen teorikoa baino ez zuen egin. Era berean, Sistiagaren ustez Oteizak hezkuntza-eredu tradizionalaren akats bera egiten zuen eskolako curriculum ofizialaren ordez euskal estetika bategatik ordezkatzean, haren planteamendua Sistiagak ekidin nahi zuen haurren bideratzean funtsatzen baitzen.


merkurioren-disidentzia

Merkurioren disidentzia

Fernando Renes

Iruñeako Zitadela (Iruñea, Nafarroa)

2025eko Urriaren 03tik
2025eko Azaroaren 16ra

h

H

Josu Bilbao

Artium (Gasteiz, Araba)

2025eko Maiatzaren 30etik
2025eko Azaroaren 30era

formaren-sintaxia

Formaren sintaxia

Maite Leyún

Nafarroako museoa (Iruñea, Nafarroa)

2025eko Maiatzaren 14tik
2026ko Martxoaren 22ra

bidegurutzeak

Bidegurutzeak

Jana Lottenburger

Station V (Baiona, Lapurdi)

2025eko Azaroaren 14tik
2025eko Azaroaren 29ra

topaketen-dardara-artistikoa-iraunaraztea

Topaketen dardara artistikoa iraunaraztea

Aza. 16 | Uxue Rey Gorraiz [BERRIA.eus]

Iazko Iruñeko Topaketetan plazaratutako gogoeta artistikoetan inspiratutako sei obra jarri dituzte ikusgai Baluarten, gune hori pentsamendurako eta sorkuntzarako "erresonantzia kaxa" bihurtzeko asmoz. Erakusketa azaroaren 29ra arte izanen da ikusgai.

erakusketa-integratzailea

Erakusketa integratzailea

Aza. 14 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Gutxien espero duzun erakusketak generoaren parekidetasun aldetik egokia izateagatik harritzen zaitu. Ezusteko polita izan nuen Bartzelonako Miró Fundazioan ikusgai dagoen Miró eta Estatu Batuak erakusketa bisitatzerakoan.

ez-dakizuna-egitea-ez-dakizunarekin

Ez dakizuna egitea, ez dakizunarekin

Aza. 14 | Iñigo Astiz [BERRIA.eus]

Azken bost urteetan sortutako eskulturak bildu ditu Angel Bados artistak Bilboko Carreras Mugica galerian. Jorge Oteizaren oihartzuna eta Europako artea ez ezik, arabiar kultura ere izan du sorkuntzarako solaskide.

firenzek-fra-angelicoren-birbalorazioa-proposatzen-du

Firenzek Fra Angelicoren birbalorazioa proposatzen du

Aza. 12 | Olivier Tosseriren artikulutik itzulia [JdA]

Italiako azken hirurogeita hamar urteetan egin den lehen atzera begirako erakusketak baieztatzen du fraide margolariari Berpizkundeko iraultza artistikoan egotzitako rola.

alfonbretan-kontatutako-gerra

Alfonbretan kontatutako gerra

Aza. 07 | Enekoitz Telleria Sarriegi [BERRIA.eus]

Erakusketa berezi bat jarri dute Donostiako Nomada dendan: ‘Balak ehuntzen, bakea amesten'. Afganistango emakumeek ehotako alfonbrak dira: tankeak, hegazkinak, misilak eta granadak dituzte apaingarri gisa.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.