artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Zumeta: beti berdin, beti berri

Usurbilgo frontoiko Zumetaren muralak aurten 50 urte bete dituela jakin dugu prentsaren bidez. Adin horretara iritsita, zaharberritze lanak egingo dizkiote, eta kontserbaziorako plan bat proposatuko dute.

zumeta-beti-berdin-beti-berri
Zumetari omenaldia Usurbilen À‚© Ibai Arrieta

2023ko Otsailaren 22a | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Badaude harridura sortzen duten artelan batzuk, eta Zumetaren zeramikazko murala horietako bat da. Plazaren eta frontoiaren arteko muga egiten duen hormatzarra 9x16 metro da, eta zaila da aurretik pasatzea dituen koloreen xehetasunei begiratu gabe.

70eko hamarkada euskal artista belaunaldi baten onarpen publikoarena izan zen. 1966an, Euskal Eskolen Mugimenduko taldeak osatu ondoren, hurrengo hamarkadan etorri ziren jendearen aurrera edo kalera ateratzeko urteak. Horretarako, erakunde publiko eta pribatuen babesa behar izan zen, eta, Usurbilgo Udalarekin gertatu zen bezala, beste herri eta hiri askotan ikus ditzakegu belaunaldi hartako artisten lanak. Horrek arte mota bat gure paisaian txertatzea eragin zuen, beste arte mota bat desagertu edo intimitatean geratzen zen bitartean.

Hala ere, artista hauek ez zuten erraza izan onarpen soziala, elite frankisten jarrera atzerakoi batzuen eta jende arruntaren ulertezintasunaren artean. Oztopoak gainditu ondoren, Usurbilen ikus dezakegun artelan harrigarriak bezain ederrak sortzeko aukera izan zuten, eta, zorionez, haietako batzuk gureganaino txukun iritsi dira. Usurbilgo muralaren kontserbazio egoera hain ona izatearen arrazoia materialaren aukeraketan dago. Nahiz eta Zumetak zeramika inoiz ez erabili eta teknikak ez ezagutu, material horren iraunkortasunaren alde egin zuen arte publikoa egiteko orduan. Garai hartan, pintura erliebera eramateko ahaleginetan zebilen, egurrezko eskultura piktorikoen bitartez, baina Usurbilgo horma egiteko aukera izan zuenean beste material baten beharra sumatu zuen, batez ere kanpoan erakutsi behar zelako eta arkitekturarekin harremana izan behar zuelako.

Azken emaitza Zumetaren betiko pintura bat dela esan ohi da, kontuan hartu gabe lanak erliebea duela, eta horrek argiarekin harreman berezia sortzen duela. Argi-itzalak aldakorrak dira, bai eguneko orduen arabera, bai eguraldiaren ondorioz, bai urtaro bakoitzaren aldaketekin. Beraz, pintura bizia da, aldatu egiten dena, nahiz eta iraunkortasuna ziurtatuta egon materialaren gogortasunari esker. Horregatik, Zumetaren lan konplexuenetakoa da, eta, agian, artistari buruhauste handiak eman zizkiona egiteko momentuan, nahiz eta satisfazio handiko emaitza izan. Lan horrek Zumetaren asmoetako asko beteko lituzke: alde batetik denona izatea, publikoa den heinean; eta, bestetik, aldakorra izatea bere egonkortasunean. Koloreak gutxi aldatu dira urteen poderioz, eta erliebearen masak argi-itzalen joko aldakorrak eragiten dizkio. Beti berdin, beti berri.


harria-eta-poltsa

Harria eta Poltsa

Maddi Barber

San Telmo (Donostia, Gipuzkoa)

2024ko Azaroaren 16tik
2025eko Azaroaren 16ra

merkurioren-disidentzia

Merkurioren disidentzia

Fernando Renes

Iruñeako Zitadela (Iruñea, Nafarroa)

2025eko Urriaren 03tik
2025eko Azaroaren 16ra

korde-gabe

Korde gabe

Sky Hopinka

Guggenheim Bilbao (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Irailaren 18tik
2026ko Urtarrilaren 18ra

latires

Latires

Nisa Goiburu

Cristina Enea fundazioa (Donostia, Gipuzkoa)

2025eko Urriaren 03tik
2025eko Abenduaren 08ra

ezkilak-izarrak

Ezkilak izarrak

Andrés Rivas Rodis

Juan Manuel Lumbreras (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Urriaren 30etik
2025eko Abenduaren 05era

topaketen-dardara-artistikoa-iraunaraztea

Topaketen dardara artistikoa iraunaraztea

Aza. 16 | Uxue Rey Gorraiz [BERRIA.eus]

Iazko Iruñeko Topaketetan plazaratutako gogoeta artistikoetan inspiratutako sei obra jarri dituzte ikusgai Baluarten, gune hori pentsamendurako eta sorkuntzarako "erresonantzia kaxa" bihurtzeko asmoz. Erakusketa azaroaren 29ra arte izanen da ikusgai.

erakusketa-integratzailea

Erakusketa integratzailea

Aza. 14 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Gutxien espero duzun erakusketak generoaren parekidetasun aldetik egokia izateagatik harritzen zaitu. Ezusteko polita izan nuen Bartzelonako Miró Fundazioan ikusgai dagoen Miró eta Estatu Batuak erakusketa bisitatzerakoan.

ez-dakizuna-egitea-ez-dakizunarekin

Ez dakizuna egitea, ez dakizunarekin

Aza. 14 | Iñigo Astiz [BERRIA.eus]

Azken bost urteetan sortutako eskulturak bildu ditu Angel Bados artistak Bilboko Carreras Mugica galerian. Jorge Oteizaren oihartzuna eta Europako artea ez ezik, arabiar kultura ere izan du sorkuntzarako solaskide.

firenzek-fra-angelicoren-birbalorazioa-proposatzen-du

Firenzek Fra Angelicoren birbalorazioa proposatzen du

Aza. 12 | Olivier Tosseriren artikulutik itzulia [JdA]

Italiako azken hirurogeita hamar urteetan egin den lehen atzera begirako erakusketak baieztatzen du fraide margolariari Berpizkundeko iraultza artistikoan egotzitako rola.

alfonbretan-kontatutako-gerra

Alfonbretan kontatutako gerra

Aza. 07 | Enekoitz Telleria Sarriegi [BERRIA.eus]

Erakusketa berezi bat jarri dute Donostiako Nomada dendan: ‘Balak ehuntzen, bakea amesten'. Afganistango emakumeek ehotako alfonbrak dira: tankeak, hegazkinak, misilak eta granadak dituzte apaingarri gisa.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.