artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Arte dekoratiboen museoan

Dekorazio arteak deitu izan zaie arte nagusitik kanpo utzi dituzten arteei. Pinturak, eskulturak eta arkitekturak arte nagusien estatusa izan dute arte akademikoan XVIII. mendetik aurrera, nahiz eta XVI. mendetik datorren ibilbide baten azken urratsa izan.

arte-dekoratiboen-museoan
Aulkiaren garapena 1700-1800, Pariseko [Fratnzia] Arte Dekoratiboen museoa. Argazkia: THOR

2023ko Martxoaren 8a | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Hierarkia markatu horren bidez artearen eta arteen arteko muga azpimarratu zuten ilustrazioko pentsalariek. Batzuk esperientzia estetikoaren iturri ziren eta kulturaren esparruan kokatzen zituzten; besteak, berriz, gozamen hutserako eta denbora-pasarako lanen alorrean sailkatuta geratu ziren.

Horregatik, gure hiri askotan arte ederren museoak eta arte dekoratiboen museo bereziak ditugu. Sailkapena ez da erraza izaten, batez ere historiako garai batzuetan, baina beti dago lehen mailako eta bigarren mailako artelanen arteko bereizketa bat. Gutxi gorabehera, denok dakigu zer topatuko dugun arte museo batean, baina ez da hain erraza jakitea zer bilduko den dekorazio arteak izeneko museo baten barruan. Orokorrean, oihalgintza, zeramika, urregintza, larrugintza, altzarigintza eta antzeko objektuak izaten dira horrelako museoetan pilatzen direnak, oso ondo ulertu gabe zergatik dauden apaingarrien artean, aulki batek edo jantzi batek oinarrizko funtzioa izango ez balu bezala.

Bestalde, goian aipatutako arteen sailkapen hierarkikoan beste hitz baten erabilpenak arreta piztu behar digu: apaingarria. Dekorazioa edo apaingarria modernitateak gogor kritikatu zuen hitza da arteari buruz hitz egiterakoan. Are gehiago, arkitekturaren joera arrazionalistek apaingarria delituaren mailara zokoratu zuten XX. mendearen hasieran, eta koadro edo eskultura modernoei apaingarria deitzeak adiera negatiboa zuen.

Horregatik, museo hauek azalkeriaren eta bitxikerien toki moduan ikusi ditugu askotan arte historialariek, kontuan izan gabe zaila dela bertan erakusten diren objekturik gabe garaiko artea ulertzea. Hain zuzen, gauza bitxiak gertatzen dira batzuetan, eta objektu berak topa ditzakegu horrelako museo batean eta arte museo batean. Adibidez, egile zehatza duen zeramika lan bat, batean edo bestean gordeta egon daiteke.

Horrelako museotara egindako bisitek arteen arteko mugak zalantzan jartzeko balio dute. Horrekin batera konturatzen gara zein mehea den artearen, artisautzaren eta diseinuaren arteko muga. Gainera, apaingarria hitzaren alderdi negatiboa baztertzen hasi beharko genuke, sarritan artearen oinarrizko baliabidea izan delako; hau da, bigarren mailako zerbait izan beharrean, edo baztertu daitekeen zerbait dela pentsatu beharrean, arte mota batzuen egituraren barruan daudela konturatuko gara. Sarritan ez dugu apaingarrien zentzua ulertzen, batez ere Mendebaldeko kulturetakoak ez diren objektuetan, eta horrek mespretxura eta ezjakintasunera garamatza. Modernitateak norabide zehatz bat hartzeak ez du esan nahi hori denik bide bakarra eta egokiena artelanak baloratzeko.


ezkilak-izarrak

Ezkilak izarrak

Andrés Rivas Rodis

Juan Manuel Lumbreras (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Urriaren 30etik
2025eko Abenduaren 05era

etorkizun-ezeztatua

Etorkizun ezeztatua

Iruñeako Zitadela (Iruñea, Nafarroa)

2025eko Urriaren 01etik
2026ko Urtarrilaren 11era

ukitu

Ukitu

Maider López

Kubo Kutxa aretoa (Donostia, Gipuzkoa)

2025eko Urriaren 24tik
2026ko Otsailaren 07ra

amaigabeko-taupada

Amaigabeko taupada

Naia del Castillo

Marzana aretoa (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Azaroaren 14tik
2026ko Urtarrilaren 09ra

topaketen-dardara-artistikoa-iraunaraztea

Topaketen dardara artistikoa iraunaraztea

Aza. 16 | Uxue Rey Gorraiz [BERRIA.eus]

Iazko Iruñeko Topaketetan plazaratutako gogoeta artistikoetan inspiratutako sei obra jarri dituzte ikusgai Baluarten, gune hori pentsamendurako eta sorkuntzarako "erresonantzia kaxa" bihurtzeko asmoz. Erakusketa azaroaren 29ra arte izanen da ikusgai.

erakusketa-integratzailea

Erakusketa integratzailea

Aza. 14 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Gutxien espero duzun erakusketak generoaren parekidetasun aldetik egokia izateagatik harritzen zaitu. Ezusteko polita izan nuen Bartzelonako Miró Fundazioan ikusgai dagoen Miró eta Estatu Batuak erakusketa bisitatzerakoan.

ez-dakizuna-egitea-ez-dakizunarekin

Ez dakizuna egitea, ez dakizunarekin

Aza. 14 | Iñigo Astiz [BERRIA.eus]

Azken bost urteetan sortutako eskulturak bildu ditu Angel Bados artistak Bilboko Carreras Mugica galerian. Jorge Oteizaren oihartzuna eta Europako artea ez ezik, arabiar kultura ere izan du sorkuntzarako solaskide.

firenzek-fra-angelicoren-birbalorazioa-proposatzen-du

Firenzek Fra Angelicoren birbalorazioa proposatzen du

Aza. 12 | Olivier Tosseriren artikulutik itzulia [JdA]

Italiako azken hirurogeita hamar urteetan egin den lehen atzera begirako erakusketak baieztatzen du fraide margolariari Berpizkundeko iraultza artistikoan egotzitako rola.

alfonbretan-kontatutako-gerra

Alfonbretan kontatutako gerra

Aza. 07 | Enekoitz Telleria Sarriegi [BERRIA.eus]

Erakusketa berezi bat jarri dute Donostiako Nomada dendan: ‘Balak ehuntzen, bakea amesten'. Afganistango emakumeek ehotako alfonbrak dira: tankeak, hegazkinak, misilak eta granadak dituzte apaingarri gisa.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.