"Néstor Basterretxea eta San Telmo Museoa. Bilduma baten loturak" izeneko erakusketa aurkeztu dute
Nestor Basterretxearen jaiotzaren ehungarren urtemuga (1924-2014) betetzen den honetan, San Telmo Museoak bere erakusketa iraunkorreko hainbat piezaren eta euskal artistaren obra esanguratsuen hautaketa baten arteko elkarrizketazko ibilbide bat eskaintzen du.
| 7 de Octubre 2024
Eskultoreak askotariko teknika eta diziplinatako artelanetan gauzatu zuen bere hurbileneko inguruarekiko zeukan interesa, eta arreta berezia jarri zuen, ezagutza- eta inspirazio-iturri gisa, euskal kulturaren adierazpen tradizionaletan, ohituretan eta sinesmenetan. Horregatik guztiagatik, objektuen arteko irakurketa interpretatiboa eta elkarlotua proposatzen da; horrek ahalbidetuko du euskal artistaren ezagutza aberastea eta museoak biltzen duen ondarea balioestea. Ibilbidea osatzeko 12 pieza aukeratu dira, museoko erakusketa iraunkorrean zehar atal ezberdinetan txertatu direnak. Piezak honako lagatzaileek utzitakoak dira: Basterretxea Irurzun familia, Gipuzkoako Foru Aldundia -Gordailua -, Gipuzkoako Batzar Nagusiak, Euskadiko Filmategia, Eusko Legebiltzarra, Eusko Alkartasuna (EA) eta Lazkaoko Beneditarren Fundazioa.
Proposamen honekin, San Telmo Museoak bat egiten du egile bermeotarraren ehungarren urteurrenaren harira antolatutako jarduerekin.
Honela azaltzen du Miren Vadillok proiektua:
"San Telmo Museoak erakusketa proposamen bat eskaintzen du, Nestor Basterretxearen unibertso sortzailearen zati bat bere bilduma iraunkorrarekin lotutako begirada baten bidez aztertzen duena. Euskal sortzaileak euskal kulturaren inguruan egin zituen etengabeko erreferentziei eta azterketei esker, bere lan esanguratsuenetako batzuen eta museoan jasotako euskal herriaren historia eta tradizioa zeharkatzen duten objektuen eta espazioen inguruan azaleratzen diren ideia batzuen arteko elkarrizketa zintzoa ezar daiteke. Sortzaile bermeotarraren figura ospetsuari omenaldia egitea edo bere ibilbide luze eta polifazetikoaren ibilbidea egitea baino gehiago, bere sorkuntza-lanaren eta San Telmo Museoaren altxorraren arteko lotura batzuk antolatu eta nabarmendu nahi dira, Basterretxeak bere lan estetikoa Euskal Herriko antzinako kulturarekin identifikatzeko duen interesean oinarrituta, lengoaia garaikide eta moderno baten bidez.
Nestor Basterretxearen lan zabalean nabarmendu daitezkeen alderdi ugarietatik, funtsezko zutabeetako bat tradizioa eta modernitatea uztartzea da, euskal herriaren iragana ezagutzeko irrika erakutsiz eta bere lanarekin orainean eta etorkizunean proiektatuko zen ezagutza eta pentsamendua sortzeko tresna bat eskainiz. Hala dio artistak berak: "Nik uste dut nire ekarpenik onena, baldin badago, lan egitea dela, eta erakusteko pentsatzeko eta oso euskalduna izateko modu baten barruan MODERNOA ere izan daitekeela. Oso euskalduna eta oso UNIBERTSALA izan daiteke, eta etorkizuna bizitzea ere bai; hori izan daiteke nire ekarpena ". Trabajo y Unión aldizkaria, 1974ko maiatza, 162. zenbakia.
Hurbileneko inguruneari eta euskal kulturaren adierazpen tradizionalei, ohiturei eta sinesmenei, ezagutza eta inspirazio iturri gisa, arreta handiagoa eskainiko die 60ko hamarkadaren amaieran, adierazpen izaerako eta diskurtso izaerako hainbat film eta eskultura serie egin zituenean, kultura propioa lotzeko eta aldarrikatzeko. Zentzu horretan, aipagarria da Nestor Basterretxeak bere ibilbide artistikoan zehar San Telmo Museoarekin izan zuen lotura; izan ere, hemen bere erakusketarik garrantzitsuenetako batzuk aurkeztean gain, 1973an Euskal Kosmogoniari buruzko seriea ezagutzera eman zuena tartean, euskal gizartearen historiaren zati bat egituratzen duten elementuen ikaskuntza, informazio eta ezagutza gune ere bilakatu zen. Hala eta guztiz ere, erakusketa honen helburua ez da egilearen ibilbide artistikoa ezagutaraztea edo haren berezitasun estetikoa argitara ematea beste erakusketa batzuetan egingo diren lan argitaragabeekin edo haren lanaren alderdi ez hain ezagunekin; aitzitik, irakurketa interpretatibo bat eskaini nahi da, San Telmo Museoko bildumaren eta Nestor Basterretxearen pieza paradigmatikoenetako batzuen artean dauden erlazio hain egokiak argi eta garbi azalduko dituena, haren unibertso sortzailea hobeto ezagutzeko. Lotura ugari egon daitezke, bere hirurogei urte baino gehiagoko ibilbidean hainbat arlo eta diziplinatan obra asko sortu zituelako. Era berean, eta edozein artelanek hura erakusteko eskaintzen dituen aukera semantiko ugarien jakitun, oraingo honetan elkarrizketa formalagoa, tematikoagoa eta kontzeptualagoa eskaini nahi da, beste irakurketa osagarri batzuen aldean. Horretarako, Donostiako San Telmo Museoaren bilduma iraunkorrak ahalbidetzen duen loturari esker, euskal artistaren ezagutza aberastuko duen begirada berri bat eskaini nahi da, zenbait eskultura, film eta kartelen bidez, kasu batzuetan aski ezagunak euskal ikusleentzat.
Miren Vadillok egin du proiektu honetan komisario lana, eta 2024ko urriaren 4tik 2025eko urtarrilaren 26ra arte izango da ikusgai.