artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

"Néstor Basterretxea eta San Telmo Museoa. Bilduma baten loturak" izeneko erakusketa aurkeztu dute

Nestor Basterretxearen jaiotzaren ehungarren urtemuga (1924-2014) betetzen den honetan, San Telmo Museoak bere erakusketa iraunkorreko hainbat piezaren eta euskal artistaren obra esanguratsuen hautaketa baten arteko elkarrizketazko ibilbide bat eskaintzen du.

nestor-basterretxea-eta-san-telmo-museoa-bilduma-baten-loturak-izeneko-erakusketa-aurkeztu-dute
Erakusketaren aurkezpena. Arg/ Iker Azurmendi. STM

| 2024ko Urriaren 7a

Eskultoreak askotariko teknika eta diziplinatako artelanetan gauzatu zuen bere hurbileneko inguruarekiko zeukan interesa, eta arreta berezia jarri zuen, ezagutza- eta inspirazio-iturri gisa, euskal kulturaren adierazpen tradizionaletan, ohituretan eta sinesmenetan. Horregatik guztiagatik, objektuen arteko irakurketa interpretatiboa eta elkarlotua proposatzen da; horrek ahalbidetuko du euskal artistaren ezagutza aberastea eta museoak biltzen duen ondarea balioestea. Ibilbidea osatzeko 12 pieza aukeratu dira, museoko erakusketa iraunkorrean zehar atal ezberdinetan txertatu direnak. Piezak honako lagatzaileek utzitakoak dira: Basterretxea Irurzun familia, Gipuzkoako Foru Aldundia -Gordailua -, Gipuzkoako Batzar Nagusiak, Euskadiko Filmategia, Eusko Legebiltzarra, Eusko Alkartasuna (EA) eta Lazkaoko Beneditarren Fundazioa.

Proposamen honekin, San Telmo Museoak bat egiten du egile bermeotarraren ehungarren urteurrenaren harira antolatutako jarduerekin.

Honela azaltzen du Miren Vadillok proiektua:

"San Telmo Museoak erakusketa proposamen bat eskaintzen du, Nestor Basterretxearen unibertso sortzailearen zati bat bere bilduma iraunkorrarekin lotutako begirada baten bidez aztertzen duena. Euskal sortzaileak euskal kulturaren inguruan egin zituen etengabeko erreferentziei eta azterketei esker, bere lan esanguratsuenetako batzuen eta museoan jasotako euskal herriaren historia eta tradizioa zeharkatzen duten objektuen eta espazioen inguruan azaleratzen diren ideia batzuen arteko elkarrizketa zintzoa ezar daiteke. Sortzaile bermeotarraren figura ospetsuari omenaldia egitea edo bere ibilbide luze eta polifazetikoaren ibilbidea egitea baino gehiago, bere sorkuntza-lanaren eta San Telmo Museoaren altxorraren arteko lotura batzuk antolatu eta nabarmendu nahi dira, Basterretxeak bere lan estetikoa Euskal Herriko antzinako kulturarekin identifikatzeko duen interesean oinarrituta, lengoaia garaikide eta moderno baten bidez.

Nestor Basterretxearen lan zabalean nabarmendu daitezkeen alderdi ugarietatik, funtsezko zutabeetako bat tradizioa eta modernitatea uztartzea da, euskal herriaren iragana ezagutzeko irrika erakutsiz eta bere lanarekin orainean eta etorkizunean proiektatuko zen ezagutza eta pentsamendua sortzeko tresna bat eskainiz. Hala dio artistak berak: "Nik uste dut nire ekarpenik onena, baldin badago, lan egitea dela, eta erakusteko pentsatzeko eta oso euskalduna izateko modu baten barruan MODERNOA ere izan daitekeela. Oso euskalduna eta oso UNIBERTSALA izan daiteke, eta etorkizuna bizitzea ere bai; hori izan daiteke nire ekarpena ". Trabajo y Unión aldizkaria, 1974ko maiatza, 162. zenbakia.

Hurbileneko inguruneari eta euskal kulturaren adierazpen tradizionalei, ohiturei eta sinesmenei, ezagutza eta inspirazio iturri gisa, arreta handiagoa eskainiko die 60ko hamarkadaren amaieran, adierazpen izaerako eta diskurtso izaerako hainbat film eta eskultura serie egin zituenean, kultura propioa lotzeko eta aldarrikatzeko. Zentzu horretan, aipagarria da Nestor Basterretxeak bere ibilbide artistikoan zehar San Telmo Museoarekin izan zuen lotura; izan ere, hemen bere erakusketarik garrantzitsuenetako batzuk aurkeztean gain, 1973an Euskal Kosmogoniari buruzko seriea ezagutzera eman zuena tartean, euskal gizartearen historiaren zati bat egituratzen duten elementuen ikaskuntza, informazio eta ezagutza gune ere bilakatu zen. Hala eta guztiz ere, erakusketa honen helburua ez da egilearen ibilbide artistikoa ezagutaraztea edo haren berezitasun estetikoa argitara ematea beste erakusketa batzuetan egingo diren lan argitaragabeekin edo haren lanaren alderdi ez hain ezagunekin; aitzitik, irakurketa interpretatibo bat eskaini nahi da, San Telmo Museoko bildumaren eta Nestor Basterretxearen pieza paradigmatikoenetako batzuen artean dauden erlazio hain egokiak argi eta garbi azalduko dituena, haren unibertso sortzailea hobeto ezagutzeko. Lotura ugari egon daitezke, bere hirurogei urte baino gehiagoko ibilbidean hainbat arlo eta diziplinatan obra asko sortu zituelako. Era berean, eta edozein artelanek hura erakusteko eskaintzen dituen aukera semantiko ugarien jakitun, oraingo honetan elkarrizketa formalagoa, tematikoagoa eta kontzeptualagoa eskaini nahi da, beste irakurketa osagarri batzuen aldean. Horretarako, Donostiako San Telmo Museoaren bilduma iraunkorrak ahalbidetzen duen loturari esker, euskal artistaren ezagutza aberastuko duen begirada berri bat eskaini nahi da, zenbait eskultura, film eta kartelen bidez, kasu batzuetan aski ezagunak euskal ikusleentzat.

Miren Vadillok egin du proiektu honetan komisario lana, eta 2024ko urriaren 4tik 2025eko urtarrilaren 26ra arte izango da ikusgai.


une-iheskorrak

Une iheskorrak

David Hornback

Juan Manuel Lumbreras (Bilbo, Bizkaia)

2024ko Urriaren 25etik
2024ko Abenduaren 05era

zirkuluaren-zerumuga

Zirkuluaren zerumuga

Agustina Otero

Oteiza Museoa (Uharte, Nafarroa)

2024ko Ekainaren 20etik
2024ko Azaroaren 24ra

oparitu-urtu

Oparitu, Urtu

Katixa Goldarazena, Blanca Niemietz

Iruñeako Zitadela (Iruñea, Nafarroa)

2024ko Urriaren 01etik
2025eko Urtarrilaren 12ra

plazer-estetikoa-eta-ekologia

Plazer estetikoa eta ekologia

Aza. 14 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Tokioko Nezu museoaren artelanik ezagunena Ogata Korin-en Lirioak dira. Japoniako Altxor Nazional izendatutako lana bi bionbok osatzen dute, lau metro ingurukoa bakoitza; urrezko hondo distiratsu baten gainean lirio urdin bizi eta ederrak erakusten dituzte.

berandu-gabiltza

Berandu gabiltza

Aza. 07 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Bilboko Guggenheim museoak zabaldu duen Hilma af Klint pintorearen erakusketa ikustean galdetu diot neure buruari noiz iritsiko den arte historiako eskuliburuetara artistaren lana.

artearen-unibertsaltasunik-ezaz

Artearen unibertsaltasunik ezaz

Aza. 05 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Klasiko bat da: espero ez duzunean, berriz agertzen da artea unibertsala den ideia. Orain dela gutxi preziatzen dudan lankide bati entzun nion hitzaldi batean, eta berriz ere pentsatu nuen ez nengoela ados.

irudimenaren-askapenerako-oharrak

Irudimenaren askapenerako oharrak

Urr. 24 | Uxue Rey Gorraiz [BERRIA.eus]

Asteon ehun urte bete dira Andre Bretonek 'Manifestu surrealista' argitaratu zuenetik. Testu horretan, "logikaren eta moralaren diktadura deuseztatzeko" bide gisara definitu zuen surrealismoa, eta literaturari loturiko ideia iraultzaile mordoa jaso.

espetxe-zigorra-eman-diete-ekiloreei-eraso-egin-dieten-bi-aktibistei

Espetxe-zigorra eman diete Ekiloreei eraso egin dieten bi aktibistei

Urr. 24 | Jatorria: JournalDesArts

Hilabetetako espetxe-zigor betea ezarri diete bi ekintzaile ekologista britainiarrei. Bi militanteen zigorraren berri ukan eta ordu gutxira, Just Stop Oil-eko beste hiru ekintzailek National Gallery-ko Van Gogh-en bi Ekilore zipriztindu dituzte.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.