artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Artearen eta fisika kuantikoaren maiatza Tabakaleran

Guggenheim Bilbao Museoarekin lankidetzan, Ikuspegi kuantikoak programa EAEko beste erakunde kultural batzuetara zabalduko da publiko berriengana iristeko.

artearen-eta-fisika-kuantikoaren-maiatza-tabakaleran
Jaione Camborda zinemagilea

| 2 de Mayo 2025

Maiatzean, Tabakalerak jardueren programa publiko zabala eskainiko du Ikuspegi kuantikoak erakusketaren inguruan; arte garaikidea eta fisika kuantikoa diziplina anitzeko ikuspegi batetik lotzen dituen proposamena. Programa honek Eusko Jaurlaritzako Zientzia, Unibertsitate eta Berrikuntza Sailaren laguntza estrategikoa du, eta Euskal Autonomia Erkidegoko beste erakunde kultural batzuetara zabaltzen da, besteak beste, Guggenheim Bilbao Museora. Horrela, Donostiatik harago doa erakusketa-proiektu honen irismena.

Izan ere, Guggenheim Bilbao Museoarekiko lankidetza da programa honen funtsezko osagaietako bat. Maiatzaren 4an, igandea, 6 eta 10 urte bitarteko haurrak dituzten familientzako tailerra emango da museoan. Maushaus kolektiboak gidatuko du tailerra, artea, zientzia eta teknologia uztartuta hezkuntza-esperientzien sorkuntzan adituak. Tailerraren helburua da txikienak fisika kuantikoaren oinarrizko kontzeptuetan murgiltzea, jolasaren, irudimenaren eta sormen-esplorazioaren bidez.

Maiatzaren 6an, asteartea, Artearen eta zientziaren arteko elkarrizketak mahai-ingurua izango da Guggenheimen. Bertan, Ikuspegi kuantikoak erakusketaren komisario Mónica Bello, erakusketan parte hartzen duen Abelardo Gil-Fournier artista, eta Donostia International Physic Center-eko (DIPC) zuzendari Ricardo Díez Muiño izango dira parte hartzen. Topaketak gogoeta partekatua proposatzen du, fisika kuantikoaren printzipioek egungo praktika artistikoetan duten eraginaren eta arteak, aldi berean, zientzia ulertzeko irekitzen dituen bide berrien gainean.

Maiatzaren 8an, asteazkena, Karen Barad filosofo eta fisikariak zientziaren, filosofiaren eta feminismoaren arteko loturei buruzko hitzaldia emango du Tabakaleran. Kaliforniako Unibertsitateko (Santa Cruz) irakaslea, Barad ezaguna da fisika kuantikoa, azterlan feministak eta teoria kritikoa elkartzen dituen errealismo agentzialaren teoria garatzeagatik. "Meeting the Universe Halfway"-ren (2007) egilea da, erreferentziazko liburua, Susan Koppelman Award sariduna. Era berean, Bruno Latour eta John J. McDermott sariekin ere aintzatetsia izan da; sari horiek ikerketaren eta idazketaren bikaintasuna aitortzen dute filosofiarekin, gizarte-zientziekin eta etikarekin lotutako arloetan. Bere jardunak materiari eta ezagutzari buruzko begirada erabat irekia proposatzen du, fisika kuantikoaren irakurketa politiko eta afektibotik.

Maiatzaren 9an, osteguna, Tabakalerak hitzaldi hau hartuko du:100 urte fisika kuantikoan. Hau hasi besterik ez da egin. Rainer Blatt fisikariak emango du, arlo honetan ikertzaile gailenetakoa nazioartean eta atomoaren teletransportazioa lortzen lehena. Bere hitzaldian, Blattek errepasoa emango dio fisika kuantikoaren bilakaerari, hastapenetatik egungo aplikazioetaraino −GPSa, laserra eta transistoreak, besteak beste− eta konputazio kuantikoan egin berri diren garapenei buruz jardungo du. Egun horretan bertan, Blattek elkarrizketa batean parte hartuko du Jaione Camborda zinemagilearekin, Urrezko Maskorra irabazitakoa Donostia Zinemaldian. Elkarrizketa horretan, biek partekatuko dituzte errealitatea zinematik eta zientziatik ikertu, esperimentatu eta irudikatzeko moduei buruzko ikuspegiak. Aipatzekoa da Tabakalerako Ikuspegi kuantikoak erakusketan parte hartzen duela Cambordak DIPCrekin eta CERNekin lankidetzan garatutako instalazio batekin, non prozesu subatomikoen irakurketa sentsoriala eta poetikoa planteatzen duen.

Maiatzaren 17an, ostirala, Tabakaleran film laburren hautaketa bat proiektatuko da zuzendari berari, Jaione Cambordari, eskainitako Gutun Zurian, zentroak ematen duen Zinea eta Artea zikloaren barruan. Proiektatuko diren filmetako batzuk Johan van der Keuken, Herz Frank, Jessica Sarah Rinland eta Apichatpong Weerasethakul zinemagileenak dira, beste gai batzuen artean pertzepzioa, denbora eta esperientzia sentsoriala esploratzen dituztenak.

Maiatzaren 30ean, osteguna, José Luis Crespo fisikari eta dibulgatzaileak, Quantum Fracture kanalaren sortzaileak, Todo es cuántica hitzaldiarekin itxiko du hilabetea. Crespok azalduko du fisika kuantikoaren legeek nola eragiten duten gure eguneroko bizitzan eta nola ari diren aldatzen teknologia kuantiko berriak egungo mundua. Crespo, Madrilgo Fisika Teorikoaren Institutuko eta Órbita Laika telebista-programako ohiko kolaboratzailea, dibulgazio zientifikoaren ahots ezagunenetako bat da gaztelaniaren eremuan.

Bestetik, hilean zehar Tabakalerak eskainiko dituen jardueren artean daude bisita solasaldiak erakusketara, arte garaikidera hurbiltzeko Arte-Makina ikastaroko saioak, eta Zirkulu kuantikoa diziplinarteko topaketa, egun fisika kuantikoaren irismen filosofiko eta politikoari buruzko pentsamendua partekatzeko espazioa.


bogolanfiniaren-herentzia

Bogolanfiniaren herentzia.

Maliko emakumeen ondarea

Palacio Kondestable jauregia (Iruñea, Nafarroa)

Desde el 05 de Noviembre 2025
Al 11 de Enero 2026

pintamonas

Pintamonas

Zaragüeta

Nafarroako museoa (Iruñea, Nafarroa)

Desde el 10 de Octubre 2025
Al 22 de Febrero 2026

trucada-e-imperfecta

Trucada e imperfecta

Rut Olabarri

Rekalde Aretoa (Bilbo, Bizkaia)

Desde el 29 de Octubre 2025
Al 15 de Febrero 2026

degasek-eginiko-eta-orain-arte-ezagutu-gabeko-margolan-bat-autentifikatua-izan-da

Degasek eginiko eta orain arte ezagutu gabeko margolan bat autentifikatua izan da

05 de Dic. | JdAren artikulutik itzulia

Michel Schulman, XIX. eta XX. mendeetako margolanen adituak, Edgar Degas artistaren margolan berri bat autentifikatu duela jakinarazi du. Artistaren garai italiarrekoa litzateke, 1856 eta 1860 artekoa. Margolana, adituak sortutako Edgar Degasen katalogo arrrazoinatu digitalizatuan sartu da. Egiazko bertsioa bilduma partikular batean dago.

lehen-erdia

Lehen erdia

04 de Dic. | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

MAIDER LOPEZ. UKITU | Non: Donostiako Tabakalera zentroan. | Noiz arte: 2026ko otsailaren 1era arte.

esanguratsu

Esanguratsu

04 de Dic. | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Guggenheim museoan, Maria Helena Vieira da Silvaren margo eder baten aurrean nengoela, etorri zitzaidan galdera burura: zergatik ez du erakusketa honek berrireki Bilboko Arte Ederren Museoa, Georg Baselitzenak egin beharrean?

bonnat-helleu-museoa-berriz-ireki-dute-hamalau-urtez-hetsi-ondoan

Bonnat Helleu museoa berriz ireki dute, hamalau urtez hetsi ondoan

28 de Nov. | Xalbat Alzugarai Etxeberri [BERRIA.eus]

Obren kalitate "paregabea" azpimarratu du museoko zuzendariak. XV. mendetik XIX. mendera bitarteko artisten obrak erakutsiko dituzte bertan. Herriko etxeko oposizioak irekiera kritikatu du, eta "gardentasuna" galdegin.

oroitzapen-zatikatuak

Oroitzapen zatikatuak

27 de Nov. | Jone Rubio Mazkiaran [BERRIA.eus]

Rut Olabarria. Trukatua eta inperfektua. | Non: Bilboko Rekalde aretoan. | Noiz arte: otsailaren 15era arte.

ondare-deserosoa

Ondare deserosoa

27 de Nov. | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Iraganak utzitako ondarea, materiala edo immateriala izan, ez da beti ederra. Kontzeptua bera, azken urtetan asko erabiltzen eta entzuten bada ere, berri xamarra da, ez da beti hor egon eta aldatzen da toki batetik bestera.

euskal-paisaiak-erromantizismotik-gerraostera

Euskal paisaiak Erromantizismotik gerraostera

27 de Nov. | Maddi Iturriotz Alkorta [BERRIA.eus]

1861etik 1996ra bitarte margotutako 50 artelan bildu dituzte Arabako Arte Ederren Museoan. Paisaia genero gisa hartu, eta euskal margolanetan nola garatu den aztertu dute. 'Hurbileko paisaiak' izena du erakusketak, eta apirilera arte izango da ikusgai.

cristobaldik-balenciagara

Cristobaldik Balenciagara

25 de Nov. | Mikel Elkoroberezibar Beloki [BERRIA.eus]

ntziagak egindako jantziek ba al dute zerikusirik Balenciaga etxeak egun egiten dituenekin? Elkarrizketa bat badago, baina sotila, Balentziaga museoko erakusketa batean ikus daitekeenez. "Kontzeptualki lotura handiak daude", Igor Uriaren arabera.

Artekaria

El poratl del arte en Euskal Herria

Este es el portal creado por la red ZAPART. Con ARTEKARIA queremos dar visibilidad a la increíble riqueza artística e infraestructural de nuestro pequeño territorio vasco (Euskal Herri osoa). De hecho, nos parece que en un espacio tan reducido donde se encuentran tantos museos (Artium, Oteiza, Oteiza, Artes de Bilbo, Guggenheim…), centros de arte (Uharte-zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), salas públicas y privadas (Didam, Zitadela, Bastero, Ospitalea, fondations), galería de arte tradicional o de artistas... con tantas programaciones y obras de artistas visibles, la visualización de este conjunto no es fácil. Hemos creado este portal para ayudar a resolver esta falta.

Artekaria

La red de l@s artist@s profesionales de Euskal Herria

Zapart tiene como objetivo conectar, promover el trabajo y defender los derechos de l@s artist@s profesionales que viven y trabajan en Euskal Herria (en los seis territorios historicos que son Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, Lapurdi, Nafarroa y Zuberoa).