artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Guggenheim Bilbao Museoaren Fundazioa urteko balantzea eginda 2025 urteari begira jarri da

Fundazioaren patronatua joan den abenduaren 4ean bildu zen. Zenbakiak 2023koen antzekoak ditu. 2025erako, Tarsila do Amaral, Budapesteko paper gaineko maisulanak, Helen Frankenthaler, Barbara Kruger eta Maria Helena Vieira da Silvaren erakusketak ikusten ahalko ditugu, besteak beste.

guggenheim-bilbao-museoaren-fundazioa-urteko-balantzea-eginda-2025-urteari-begira-jarri-da

| 2024ko Abenduaren 11a

Bilera hasteko, 2024ko ekitaldian zehar Museoak izan duen jarduera aztertu dute: gaur arte —urtea amaitzeko hiru aste baino gehiagoren faltan— 1.224.813 bisitari hartu ditu, aldi honetarako aurreikusitakoa baino % 25 gehiago, eta 2023an data berean metatutako kopurua baino % 2 gutxiago. Berretsi da bisitari-fluxuak urtean zehar banatua mantentzeko joera duela eta sasoikotasuna lausotzen ari dela, eta bisitarien kopuruak gora egiten jarraitzen duela Gabonak, Aste Santua eta, bereziki, uda bezalako oporraldietan. Era berean, guztiz berreskuratu da pandemiaren aurretik zegoen atzerriko bisitarien ehunekoa (% 69), eta 2023an data berean metatutakoa baino zortzi puntu handiagoa da aurten.

Community kolektiboak —artearen eta kulturaren inguruko komunitatea, Lagunak, Jarraitzaileak eta ERDU programaren onuradunak biltzen dituena, besteak beste— hazten jarraitu du 2024an; guztira 343.059 kide biltzen ditu, hau da, % 27,96eko igoera izan du 2023aren aldean. Museoaren Lagunen kopurua inoizko handiena izan da (23.883), eta Kide Korporatiboen Programa, aldiz, guztira 131 kide biltzera iritsi da, 10 enpresa gehiago atxiki baitzaizkio egitasmoari ekitaldi honetan.

Museoak bere eragiketetan lortutako diru-sarreren bilakaera positiboari esker (sarrerak eta Denda-Liburudendako salmentak), % 78,5eko autofinantzaketa-maila erdietsi da —2023koaren ia berdina— eta Eusko Jaurlaritzaren eta Bizkaiko Foru Aldundiaren dirulaguntzak 3.249.000 euro murriztu ahal izan dira horrela. Erakunde publikoek artelanak erosteko erabiliko dute zenbateko hori.

Bileran 2025eko ekitaldirako aurrekontua onartu da, 1.085.000 bisitariko aurreikuspena oinarri hartuta landua. Aurrekontu operatiboa 34.533.761 eurokoa da, 2024koa baino % 2,1 handiagoa. Museoaren irekiera-ordutegia aurtengoaren bera izango da: 10:00etatik 19:00etara, astelehenetik igandera, eta 20:00ak arte luzatuko da ekainaren 16tik irailaren 21era, baita Aste Santuan ere (apirilaren 14tik 27ra). Sarreren salmenta-prezioa 2024ko berdin mantenduko da 2025ean ere.

2025erako erakusketen egutegia ere onartu dute batzarrean. Urteko erakusketak otsailaren erdialdean hasiko dira,Tarsila do Amaral. Brasil modernoa margotuz atzerabegirakoarekin. Erakusketak artistaren ekoizpen emankorra aztertuko du, hogeiko hamarkadatik hirurogeikora arte. Otsailean baita ere, Budapesteko paper gaineko maisulanak inauguratuko da, Hungariako hiriburuko Arte Ederren Museoko bildumak gordetzen dituen zazpi mendetako marrazkiak eta grabatuak biltzen dituen artelan-hautaketa. Udaberrian in situ ziklo berriari emango zaio hasiera, eta artista garaikideen proiektu anbiziotsuak aurkeztuko dira bertan, Museoko espazioetarako propio sortuak haren arkitektura aktibatzeko edo biltzen dituen areto ikonikoen ezaugarri bereziekin harmonian kokatzeko xedez; lehenengo artista Refik Anadol izango da, nazioartean ospe nabarmena duen bideo-artista eta adimen artifizialaren estetikaren aitzindaria; ondoren, Mark Leckey artistak jarraituko dio udazkenaren amaieran; azken horri eskainitako erakusketak haren lanean uztartzen diren iturrien ugaritasuna jorratuko du, besteak beste, soinua, eskultura eta performancea.

Apirilean,Helen Frankenthaler. Araurik gabe margotzen erakusketak margolari hark pinturaz zuen ikuspegi iraultzailea esploratuko du. Bertan, Frankenthalerrek 1953 eta 2002 artean sortutako margolan sorta bat aurkeztuko da, beste artista garaikide batzuen margolan eta eskulturekin elkarrizketan. Ekainean Barbara Kruger erakusketa iritsiko da, artista estatubatuarraren azken ekoizpenean oinarritua; bisitariak testuz betetako inguruneetan murgiltzen dituzten kokapen zehatzeko instalazioen bidez, erakustaldiak agerian utziko du sortzaileak testuinguru arkitektoniko ezberdinetan lan egiteko dituen grina eta trebetasuna. Udazkenean, Maria Helena Vieira da Silvaren forma abstraktuek eta ilusio optikoek hartuko dute Museoa. Abenduan, berriz, Museoak ingurumen-jasangarritasunarekiko duen konpromisoaren ildotik, Lurraren arteak aurkeztuko da, azken hamarkadetan ingurumenari lotutako gaiak jorratzen dituen artearen berrirakurketa planteatzen duen erakusketa. Azkenik, Film & Video zikloaren barruan, Vito Acconcik bideoaren eta performancearen alorrean egindako lanaren ibilbide subjektiboa jarriko da ikusgai Sergio Prego euskal artistak diseinatutako eszenografia batean. Ziklo horretan Sky Hopinkaren Korde gabe pieza ere aurkeztuko da, non bizirik dirauten kultura indigenekiko sormen-konexioa esploratzen duen egileak.

Eskuraketak

Gaurko bileran, Tenedora Museo de Arte Moderno y Contemporáneo de Bilbao sozietateak Museoaren funtsei artelan berriak gehitzea onartu du.

Maisulanen kategoriaren barruan, Helen Frankenthalerren bi margolan gehituko zaizkio Bildumari. Izan ere, funtsezko artistatzat du Museoak, eta hari eskaini zion aldi baterako lehen erakusketetako bat. PiezakRequiem (1992) eta Santorini (1965) dira, eta azken hori Helen Frankenthaler Foundation-ek eman du dohaintzan eskuzabaltasun osoz.

Beste alde batetik, June Crespori berriki eskainitako erakusketaren harira, euskal eskultoreak pieza multzo bat sortu zuen abagune horretarako propio, eta horietatik hiru,Multzo Baskularra (1), Baskularra (4) eta Baskularra (5) (2024) gehituko dira funtsetan; sortzailearen ibilbidean mugarri garrantzitsua adierazten duten lanak dira, bai materialei dagokienez, bai eskalari dagokionez.

Bilduman ordezkatutako baliabideak eta formatuak zabaltze aldera, beste bi lan eskuratzea onartu dute: Metahaven bikote nederlandarrarenKaosaren teoria (2021–24) bideo-instalazioa, mundu hiperkonektatu batean giza harremanek duten konplexutasunari buruzko ikus-entzunezko poema hunkigarria, eta Anthony McCallen Segundo-frakzioa (Ispilua) IV (2024), non ispiluen eta pantailen gaineko proiekzioek eta efektuek argi-marrazkiak sortzen dituzten.

Azkenik, eta Museoak aurten eskaini dizkien aldi baterako erakusketak direla-eta, Bilduman sartuko dira Yoshitomo NararenGauerdiko malkoak (2023), haren lanaren ikerketa-ildo berri baten adibide, eta Martha Jungwirthen bi lan: Autorretratua (1982–84) margolan goiztiarra eta Australidelphia saileko Titulurik gabea (2020) monumentala, artistak 2019–20an Australia suntsitu zuten suteek eragindako hondamendi naturalari erantzunez sortua.

Epe luzeko maileguak

Eskuraketa horiek ez ezik, Museoak Rodenstock bildumako berrogeita hamarren bat pieza jasoko ditu epe luzerako maileguan. Lagapen horrek, Museoaren Bilduma aberastuko duten obra eta ikuspegi berriak ekartzeaz gainera, programazio biziagoa eskaintzeko eta programazio hori sarriagotan aldatzeko aukera ere emango du. 2025eko udazkenean, Museoak erakusketa bat jarriko du abian artelan horietako hainbatekin, tartean Lucio Fontana, Yves Klein, Agnes Martin, Cy Twombly eta Jeff Koons artisten lanekin, eta lehen aldia izango da horiek guztiak multzo gisa erakutsiko direna jendaurrean.


ukitu

Ukitu

Maider López

Tabakalera (Donostia, Gipuzkoa)

2025eko Urriaren 24tik
2026ko Otsailaren 07ra

aitana-rodriguez

Aitana Rodriguez

Juan Manuel Lumbreras (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Urtarrilaren 10etik
2025eko Otsailaren 28ra

gabonak

Gabonak?

Urt. 18 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Opor egunak pasatu badira ere, Gabonetako gai batekin nator gaurko artikulu honetan. Gero eta arreta handiagoa pizten dit festa horiekin lotzen den ikonografia, itxura edo iruditeriak.

hastapenak

Hastapenak

Urt. 16 | Jone Rubio Mazkiaran [BERRIA.eus]

'2023ko Arte plastiko eta ikusizkoetarako laguntzak' | Artistak: Taxio Ardanaz, Elisa Arteta, Nagore Txibite Lizarraga, Ada Garrues, Amaia Gracia Azketa, Jaione Inda eta Leire Urbeltz, David Mutiloa eta Alba de la Portilla Castillo. | Non: Baluarteko Harresi aretoan, Iruñean. | Noiz arte: Otsailaren 9ra arte.

mende-bat-berrordenatzea

Mende bat berrordenatzea

Urt. 15 | Itziar Ugarte Irizar [BERRIA.eus]

Garaian garaiko molde eta kezkei adi osatu du ehun urteko zeharkaldia euskal arteak. Haren garapena bada, beraz, gizartearen garapenaren isla ere. Antonio Gezalarekin hasi eta Itziar Okarizekin buka, Peio Agirrek gidatuta ibili du mendea BERRIAk.

carmelo-ortiz-de-elgea-margolaria-hil-da

Carmelo Ortiz de Elgea margolaria hil da

Urt. 14 | Ainhoa Sarasola [BERRIA.eus]

Bere paisaiengatik eta obra koloretsuagatik egin zen ezagun pintore gasteiztarra, Euskal Herriko artista nabarmenetako bat bilakatzeraino. 80 urterekin zendu da.

zergatik-hor

Zergatik hor?

Urt. 10 | [BERRIA.eus]

'HARRIA ETA POLTSA' | Non: San Telmo museoan, Donostian. | Noiz arte: 2025eko azaroaren 16ra arte.

zenbakiak

Zenbakiak

Urt. 09 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Gabonak magiari lotu ohi bazaizkio ere, zentzu handiagoa du diruari lotzeak. Eguberrietako loteriarekin hasten da eta Errege Egunekoarekin amaitu. Batzuek aparteko ordainsaria jasotzen dugu, eta denok gastatzen dugu ohi baino gehiago.

adreiluak-egin-eta-sutan-egosi-ditu

Adreiluak egin eta sutan egosi ditu

Abe. 26 | Edurne Begiristain [BERRIA.eus]

Botere egiturek sortzen dituzten narratibei kritika egin die Zigor Urrutiak ‘Estrategiak (I saiakera)' erakusketan. Gasteizko Zas Espazioan dago ikusgai otsailaren 15era arte.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.