artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Joel Shapiro hil da, AEBetako post-minimalismoaren figura nagusietako bat

New Yorkeko artistak post-minimalismo estiloari ukitu humanoa eman zion eskultura garaikidean.

joel-shapiro-hil-da-aebetako-post-minimalismoaren-figura-nagusietako-bat
Joel Shapiro © Kris Graves

| 2025eko Ekainaren 20a

Joel Shapiro, forma abstraktuetan eta gizakiaren erreferentzietan sakon aritu zen eskultore estatubatuarra, joan den 2025eko ekainaren 14an hil zen, 83 urte zituela, Manhattanen, leuzemia baten ondorioz. Eskultura post-minimalistan egindako ekarpena bere gaitasunean oinarritu da: forma geometrikoak erabiliz, giza irudia eta haren mugimendua espazioan iradokitzeko trebetasunean.

Joel Elias Shapiro 1941eko irailaren 27an jaio zen, Queens-en (New York). Lehenik medikuntza ikasketak hasi zituen New Yorkeko Unibertsitatean (NYU), baina gero arte ederrak ikastera joan zen, eta 1969an masterra eskuratu zuen. 1965 eta 1967 artean Indiako Bake Kidegoan (Peace Corps) egindako bi urteko egonaldia izan zen bere bokazio artistikoaren pizgarria. 1967an New Yorkera itzuli eta berehala sartu zen arte eszenan, 1969an American Art-eko Whitney Museoko "Anti-Illusion: Procedures/Materials" erakusketan parte hartuz. Hori izan zen bere ibilbide profesionalaren abiapuntua.

Shapiroren praktika artistikoa post-minimalismoaren korrontean kokatzen da. Haren helburua argia zen: minimalismo hotz eta erreferentziarik gabea gainditu, eta lanetan dimentsio "erreferentzial, intimo eta psikologikoki kargatu" bat txertatzea, New York Times-ek adierazi duenez. Horrela, konposizioetan figurazioaren edo narrazioaren presentzia bilatzen zuen, minimalismoaren aurkako norabidean.

Hamarkadaz hamarkada, Shapiroren lana eraldatu egin zen. 1970eko hamarkadan eguneroko objektuak irudikatzen zituzten eskultura txikiak sortu zituen. 1980ko hamarkadan formatu handiko lanetara pasa zen, gehienetan brontzez egindakoak, giza irudi mugimenduan iradokitzen zutenak. 1990eko hamarkadatik aurrera, bere konposizioek egitura dinamiko, zatitu, koloretsu eta batzuetan airean zintzilikatuak hartu zituzten protagonismoa, grabitatea eta desoreka esploratuz.

Bere lanik esanguratsuenetako bat Loss & Regeneration da, AEBetako Holocaust Memorial Museum-ean ikus daitekeena.

Artistak hainbat ekitaldi garrantzitsutan parte hartu zuen, besteak beste, Veneziako Bienalean (1980) eta Documenta-n (1977 eta 1982).

Iturria: Le Journal des Arts


ataria-bat

Ataria (bat)

Arte Ederren Bilboko Museoa (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Urriaren 08tik
2026ko Urtarrilaren 18ra

korde-gabe

Korde gabe

Sky Hopinka

Guggenheim Bilbao (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Irailaren 18tik
2026ko Urtarrilaren 18ra

ornamento-y-capricho

Ornamento y Capricho

Aitana Rodríguez Albalejo

Desio Artspace (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Urriaren 31etik | 19:00
2025eko Abenduaren 12ra

bat-bon-a-tirer

BAT Bon à Tirer

Arte Ederren Fakultatea EHU (Leioa, Bizkaia)

2025eko Abenduaren 01etik
2025eko Abenduaren 12ra

degasek-eginiko-eta-orain-arte-ezagutu-gabeko-margolan-bat-autentifikatua-izan-da

Degasek eginiko eta orain arte ezagutu gabeko margolan bat autentifikatua izan da

Abe. 05 | JdAren artikulutik itzulia

Michel Schulman, XIX. eta XX. mendeetako margolanen adituak, Edgar Degas artistaren margolan berri bat autentifikatu duela jakinarazi du. Artistaren garai italiarrekoa litzateke, 1856 eta 1860 artekoa. Margolana, adituak sortutako Edgar Degasen katalogo arrrazoinatu digitalizatuan sartu da. Egiazko bertsioa bilduma partikular batean dago.

lehen-erdia

Lehen erdia

Abe. 04 | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

MAIDER LOPEZ. UKITU | Non: Donostiako Tabakalera zentroan. | Noiz arte: 2026ko otsailaren 1era arte.

esanguratsu

Esanguratsu

Abe. 04 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Guggenheim museoan, Maria Helena Vieira da Silvaren margo eder baten aurrean nengoela, etorri zitzaidan galdera burura: zergatik ez du erakusketa honek berrireki Bilboko Arte Ederren Museoa, Georg Baselitzenak egin beharrean?

bonnat-helleu-museoa-berriz-ireki-dute-hamalau-urtez-hetsi-ondoan

Bonnat Helleu museoa berriz ireki dute, hamalau urtez hetsi ondoan

Aza. 28 | Xalbat Alzugarai Etxeberri [BERRIA.eus]

Obren kalitate "paregabea" azpimarratu du museoko zuzendariak. XV. mendetik XIX. mendera bitarteko artisten obrak erakutsiko dituzte bertan. Herriko etxeko oposizioak irekiera kritikatu du, eta "gardentasuna" galdegin.

oroitzapen-zatikatuak

Oroitzapen zatikatuak

Aza. 27 | Jone Rubio Mazkiaran [BERRIA.eus]

Rut Olabarria. Trukatua eta inperfektua. | Non: Bilboko Rekalde aretoan. | Noiz arte: otsailaren 15era arte.

ondare-deserosoa

Ondare deserosoa

Aza. 27 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Iraganak utzitako ondarea, materiala edo immateriala izan, ez da beti ederra. Kontzeptua bera, azken urtetan asko erabiltzen eta entzuten bada ere, berri xamarra da, ez da beti hor egon eta aldatzen da toki batetik bestera.

euskal-paisaiak-erromantizismotik-gerraostera

Euskal paisaiak Erromantizismotik gerraostera

Aza. 27 | Maddi Iturriotz Alkorta [BERRIA.eus]

1861etik 1996ra bitarte margotutako 50 artelan bildu dituzte Arabako Arte Ederren Museoan. Paisaia genero gisa hartu, eta euskal margolanetan nola garatu den aztertu dute. 'Hurbileko paisaiak' izena du erakusketak, eta apirilera arte izango da ikusgai.

cristobaldik-balenciagara

Cristobaldik Balenciagara

Aza. 25 | Mikel Elkoroberezibar Beloki [BERRIA.eus]

ntziagak egindako jantziek ba al dute zerikusirik Balenciaga etxeak egun egiten dituenekin? Elkarrizketa bat badago, baina sotila, Balentziaga museoko erakusketa batean ikus daitekeenez. "Kontzeptualki lotura handiak daude", Igor Uriaren arabera.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.