artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Artium Museoaren bildumaren zenbait obra nazioartean ikusgai

2025ean museoaren funtsetako hogeita hamar lan baino gehiago utzi zaizkio maileguan hainbat arte-erakunderi, hala nola Arte Ederren Bilboko Museoari, Valladolideko Eskultura Museo Nazionalari, Kataluniako Arte Museo Nazionalari, baita Bruselan ere, Europalia jaialdia kari.

artium-museoaren-bildumaren-zenbait-obra-nazioartean-ikusgai

| 2025eko Urriaren 24a

Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoaren bilduma izaera publikoko ondare-funts garaikide aparta da, 3.000 bat artelanez osatua. Funts horien corpusak XX. mendeko lanak eta egileak biltzen ditu; berrogeita hamarreko hamarkadatik gaur egunera arte egindako ekoizpenak batez ere. Bilduma honen berezitasunak definitzen du museoaren eginkizuna, funtsezko ekipamendua baita azken hamarkadetan Euskal Herrian garatutako praktika artistikoetara hurbiltzeko. Erakundearen eginkizun programatikoa da ikusgarritasun egokia ematea eta haren ondare-balioa gizarteratzea. Museoaren erosketei, dohaintzei eta gordailuei esker etengabe eraikitzen ari den bilduma honek gaur egungo arte-adierazpen anitzetan barneratzeko ibilbide bat proposatzen digu, askotariko narrazioak eskainiz eta nork bere ibilbideak egiteko aukera emanez, arte garaikidea eta hura zer testuingurutan sortzen den hobeto ulertzen laguntzeko. Horiek horrela, asko dira bertako piezak maileguan eskatzen dituzten erakundeak, beren erakusketa-praktikaren barruan.

Joan den urtarrilaren amaieran, Donostiako Kubo Aretoan ikusgai jarri zuten María Paz Jiménezen Bodegón (1950-1952) mihise gaineko olio-pintura, María Paz Jiménez. Misterioa argitzea erakusketaren baitan. Haizea Barcenilla (Lezo, 1981) eta Ane Lekuona (Hondarribia, 1994) komisario izan zituen erakusketa hura margolariari inoiz eskainitako erakusketarik osoenetako bat izan zen, eta nabarmen azpimarratu zituen artistaren ibilbidea eta artistak artearen historiari egindako ekarpena, bai Jiménez bera abstrakzioaren aitzindari gisa aldarrikatuz, bai ijitoen identitatea eta genero-esperientzia testuinguru frankistan eta espiritu surrealista argiko figurazio batetik landu zituen margolari gisa goraipatuz.

Martxoan, Bartzelonako Palau de la Virreinara abiatu ziren Álvaro Perdicesen (Madril, 1971) Jakintza serieko bederatzi argazkietatik sei, egileak Donostiako Jakintza Ikastolan ikasleen parte-hartzearekin ateratakoak. Museoaren bildumako piezekin osatutako Bilduma Hau Colección. Oinarrizko mugimenduak (1950-2000) erakusketan ikusgai ziren serieko argazki guztiak ordura arte. Bartzelonako erakusketa joan den irailaren 28an amaitu zen, eta argazkiak museora itzuli dira dagoeneko.

Ekainean, Antoni Tápiesen (Bartzelona, 1923-2012) Grande toile grise pour Kassel (1964) izeneko tamaina handiko mihisea atera zen museotik, bildumako funtsen berrantolaketa erakusgai dagoen aretotik, hain zuzen. Kataluniako Arte Museo Nazionalak antolatutako Zurbarán (sobre)natural erakusketarako utzi zen mihisea maileguan.

Maiatzean, Eduardo Chillidaren (Donostia, 1924 - 2002) bi eskultura atera ziren museotik, erakusketa banatan parte hartzeko. Batetik, Valladolideko Eskultura Museo Nazionalari laga zitzaion Besarkada I (1991) –bildumako funtsen erakusketa iraunkorrera itzulia jada–, Chillida. Mística y materia erakusketan parte hartzeko. Mikel Onandia (Durango, 1983) komisario izan zuen erakusketa horretan, euskal artistaren lan hautatu batzuk elkarrizketan jarri ziren Eskultura Museoko hainbat piezarekin (Juan de Juni, Gregorio Fernandez, Pedro de Mena, Luis Melendez artisten lanekin), materia, denbora eta espazioa bezalako alderdi metafisikoen inguruko hausnarketa partekatu batean. Bestetik, Chillidaren Elogio de la Arquitectura XIV (1994) eskultura (2009tik da museoaren bildumakoa), Zabalaga baserrira eraman zen, Chillida Lekuren kanpoaldera, eta han dago oraindik, mailegua luzatu baita. Chillidaren eskultura hiru elementu arkitektonikoz osatutako pieza bat da eta haren forma sendoak elkarrizketan dihardu Zabalaga baserriaren arkitekturarekin eta inguruko paisaiarekin, obraren, espazioaren eta naturaren artean lotura paregabea eratuz.

Irailaren amaieran, Mostolesko Centro de Arte Dos de Mayok Guerra, comercio y filantropía erakusketa inauguratu zuen, Juan Perez Agirregoikoa (Donostia, 1963) artistaren praktika artistikoari egindako begirada bat, Chus Martínez (A Coruña, 1972) komisarioaren gidaritzapean. Artium Museoak artista donostiarraren American Imperialism is... A Belleville Tiger (2022) lana utzi zuen erakusketa horretarako. Pieza hori, egileak desberdintasun ekonomiko azkarraren oinarri den sistema baten sinboloak eta prozesuak aztertzen dituen serie batekoa, Eusko Jaurlaritzak bultzatutako Bilduma Partekatua programari esker sartu zen Artium Museoaren bilduman; programa honen hautaketa-batzordean Tabakalera Kultura Garaikidearen Nazioarteko Zentroko eta Arte Ederren Bilboko Museoko profesionalek parte hartzen dute.

Duela gutxi, Arte Ederren Bilboko Museora bidaiatu dira programa partekatu horren barruan eskuratutako hiru pieza: Maider Lópezen (Donostia, 1975) Arnasa bideo-instalazioa (2020), Ainara LeGardónen (Bilbo, 1976) Pausa pulsar soinu-instalazioa (2023), eta June Cresporen (Iruñea, 1982) CORE instalazioaren eskulturetako bat (2022). Gogoratu behar da bildumaren parte diren Juan Luis Goenagaren (Donostia, 1950 - Madril, 2020) bi mihise bidali zirela ere museo horretara 2024ko urrian, Juan Luis Goenaga. Alkiza, 1971-1976 erakusketarako. Goenaga hil eta handik aste gutxira inauguratu zuten erakusketa, artista donostiarrak Alkizako (Gipuzkoa) bere lantegi-etxetik hurbileko naturan eta paisaian inspiratuta egindako ehun bat lanek osatua.

Bestalde, joan den urriaren 7an, Bruselako Bozar Arte Ederren Jauregian, Luz y sombra. Goya y el realismo español erakusketa inauguratu zen, aurten Espainia herrialde gonbidatua duen Europalia jaialdiaren barruan. Erakusketak, Aragoiko artistaren obrari ez ezik, haren garaikideen eta ondorengo belaunaldien lanari ere erreparatzen dio, margolari handiak utzitako ondarearekin elkarrizketan sartzen diren narratiba berriak sortuz. Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoak Jorge Oteizaren (Orio, 1908 - Donostia, 2003) Apostolario de Aranzazu lanarekin parte hartu du erakusketa horretan. Obra hori, 1953ko jatorrizko piezaren arabera urtutako brontzea (1994), artistak Arantzazuko Santutegiko Basilikaren fatxadarako egindako lanekin du zerikusia.

Azkenik, datorren azaroaren 18an, Juan Muñoz. Historias de Arte erakusketa inauguratuko da Madrilgo Prado Museoan. Vicente Todolí (Palmera, 1958) komisarioaren gidaritzapean, Muñozen (Madril, 1953 - Santa Eulàlia des Riu, Eivissa, 2001) lanen sorta hautatu bat bilduko du erakusketak, 2026ko martxora arte. Lan horien artean, Artium Museoaren bildumako Broken Noses Carrying a Bottle # 2 eskultura (1999) izango da ikusgai. Bestetik, eta Madrilen bertan, Reina Sofía Arte Zentroaren Museo Nazionalean Juan Uslé. Ese barco en la montaña erakusketa inauguratuko da azaroaren 25ean, Kantabriako artistaren (Hazas de Cesto, 1954) lanen antologia bat, Ángel Calvo Ulloa (Lalín, 1984) izango duena komisario. Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoak bere bildumako Voces hiladas (1996) mihisea laga du erakusketarako.

Maileguen zerrenda luzeagoa da, ordea. Hona hemen noren lanak eta non egongo diren ikusgai: Kepa Garraza (Berango, 1979), Salamancako Unibertsitateko Fonseca Ikastetxeko Erakusketa Aretoan; Jacobo Castellano (Jaén, 1976), Eibarko Armagintza Museoan; Ángela de la Cruz (A Coruña, 1965), Palmako Casal Solleric zentroan; Kenneth Noland (Ashville, 1924 - Maine, 2010), Juan March Fundazioan; María Moreno (Madril, 1933 - 2020), Mostolesko CA2M gunean; eta Juan Hidalgo (Las Palmas Kanaria Handikoa, 1927 - Kanaria Handia, 2018) eta Ramón de Vargas (Getxo, 1934), Malagako Carmen Thyssen Museoan.


ukitu

Ukitu

Maider López

Kubo Kutxa aretoa (Donostia, Gipuzkoa)

2025eko Urriaren 24tik
2026ko Otsailaren 07ra

ukitu

Ukitu

Maider López

Tabakalera (Donostia, Gipuzkoa)

2025eko Urriaren 24tik
2026ko Otsailaren 07ra

familia-loturak

Familia-loturak

Tina Barney

Kutxa Kultur Artegunea (Donostia, Gipuzkoa)

2025eko Uztailaren 18tik
2025eko Azaroaren 02ra

leo-burge

Leo Burge

Barriek programa

Rekalde Aretoa (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Urriaren 14tik
2025eko Abenduaren 14ra

gaza-zer-geratzen-da-bere-ondareaz

Gaza: zer geratzen da bere ondareaz?

Urr. 27 | Olympe Lemut-en artikulutik itzulia [JdA]

Palestinako enklabean itxaropen-izpi bat pizten ari den honetan, bere leku historikoak suntsipenaren biktima kolateral bihurtu izanaren kezka dago.

maider-lopezen-orain-arteko-bakarkako-erakusketarik-handiena-aurkeztu-dute

Maider Lópezen orain arteko bakarkako erakusketarik handiena aurkeztu dute

| 2025eko Urriaren 24a

Artistaren 25 proiektu biltzen ditu erakusketak, horietako asko oraindik gurean ikusi ez direnak, eta nazioarteko lanaren azken hamarkada barne hartzen du. Erakusketaren izenburuak artistak lan egiten duen testuinguruak ukitu eta eraldatzeko ahalmenari egiten dio erreferentzia, baita artearen alderdi afektiboari ere.

mitoetatik-harago-egiteko-piezak

Mitoetatik harago egiteko piezak

Urr. 24 | Aingeru Odriozola Beitia [BERRIA.eus]

Euskal Eskultura Bizirik izeneko erakusketa bikoitza ikusgai da egunotan Oiartzunen. Eskulturaren askotariko bideen erakusle diren hamaika artistaren lanak daude San Juan kaperan eta Arizmendieneako lorategian, azaroaren 2ra arte.

erdizka

Erdizka

Urr. 23 | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

'IHINTZAREN TANTAK EGARRIA ASETZEKO EDANGO DITUT' | Artista: Jon Amorrortu. | Non: Foru ibilbideko erakusketa aretoan, Azpeitian (Gipuzkoa). | Noiz arte: urriaren 26ra arte.

deskribatzea-edo-zerbait-esatea

Deskribatzea edo zerbait esatea

Urr. 23 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Aurreko zutabean terminologiaren erabilera kaxkarraz aritu nintzen: kontatu nuen nola, maizegi, zerbait esateko erabili beharrean, esateko ezer gutxi duzula ezkutatzeko erabiltzen den.

desesperantza-hari-batek-lotuta

Desesperantza hari batek lotuta

Urr. 23 | Uxue Rey Gorraiz [BERRIA.eus]

Greta Alfaro, Edu Lopez eta Txuspo Poyo artisten obrak elkarren artean solasean jarri dituzte erakusketa batean, Iruñeko Ziudadelan. Udalaren Arte Garaikideko Bildumako lanen hautaketa batekin osatu dute -solasaldia-. Juan Zapater izan da komisarioa.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.