artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Keinuak eta akzioak

Joan den larunbatean ordubetez itzali zituzten munduko monumentu askoren argiak, aldaketa klimatikoaren inguruan kontzientziak pizteko.

keinuak-eta-akzioak
Big Ben Lurraren Orduan, London. Arg/ Magnus D.

2024ko Martxoaren 28a | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Planetaren Orduadeitzen da ekimena, eta 2007an hasi zen ospatzen, Sydneyn; ordutik mundu osora zabaldu da, eta telebistako kate guztietan harro erakutsi zuten nola itzaltzen ziren Bartzelonako Familia Sakratuko, Erromako Koliseoko edo Bilboko Arriaga antzokiko argiak. Ekimenaren bultzatzaileek beraiek keinutzat jotzen dute egitasmoa, onartzen dute urteko ordu batek ez duela gure planetaren egoera konponduko, baina egoeraren inguruan pentsarazi nahi dute, hori delako (haien hitzetan) aldaketarako lehen pausoa.

Ez nago keinuen kontra; ados nago keinuek indar handia izan dezaketela, gogoetak piztu ditzaketela, gai baten inguruan larritzen den jende atomizatuaren artean komunitate sentsazioa sor dezaketela. Baina keinuek ezin dute betirako iraun. Urtero-urtero errepikatzen diren keinuek akzioak bultzatzera eramaten ez badute, izan dezaketen indar guztia galtzen dute eta, are gehiago, akzioak ez burutzeko aitzakia eder bihur daitezke. Monumentuen argiztatzearena eredu zoragarria da: urtean behin ordubetez argiak itzaltzea eta ekologista konprometituaren domina zintzilikatzea oso erraza da, eta, ondorioz, gero eta gehiago dira ekimenera gehitu diren erakundeak. Baina horietako zenbatek hartu dute argiztapen-politikei buruzko gogoeta sakonagoa egin eta aldaketa nabariak aplikatzeko erabakia?

Ondarearen mantentzea ez da beti jasangarria izaten. Artelanak, adibidez, tenperatura eta hezetasun maila antzekoan mantendu behar dira narriatu ez daitezen, aldaketa handirik gabe; horrek, noski, energia behar du. Erakusketa handiak ere ez dira oso ekologikoak izaten: lanak garraiatu behar dira, askotan kutsatzen duten materialetan bilduak. Izan ere, jasangarritasuna da azken boladan ICOM museoen nazioarteko elkarteak zein ondarearen inguruko beste erakunde batzuek lehenetsi duten gaia, esparru horretan badagoelako hobetzeko tartea.

Monumentuen argiztatzearena, aldiz, ez da sekula aipatzen, bere arrazoia ez delako kulturala, turistikoa baizik. Eta turismoa da erlijio berria, batez ere ondare aipagarria dagoen lekuetan: dogma onartu egiten da, galderarik egin gabe. Ez litzateke hain neurri zoroa monumentuak astean behin bakarrik gauez argitzea, esaterako; edo neguan bakarrik, argi ordu gutxiago denean, edo ilundu ostean ordubetez soilik. Edo hiriko monumenturik nabariena argitzea (Eiffel dorrea, adibidez) baina ez besteak. Edo pentsatzea monumentu horiek eraiki zirenean ez zegoela gaueko argiztapenik, eta euren esentzia originalean (ilunpetan) ikustea gauez.

Baina horiek akzioak dira, eta keinuak askoz merkeagoak dira.


bidegurutzeak

Bidegurutzeak

Jana Lottenburger

Station V (Baiona, Lapurdi)

2025eko Azaroaren 14tik
2025eko Azaroaren 29ra

leo-burge

Leo Burge

Barriek programa

Rekalde Aretoa (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Urriaren 14tik
2025eko Abenduaren 14ra

erretratu-intimoa

Erretratu intimoa

Pilar Belzunce

Txillida leku (Hernani, Gipuzkoa)

2025eko Ekainaren 05etik
2026ko Abenduaren 26ra

topaketen-dardara-artistikoa-iraunaraztea

Topaketen dardara artistikoa iraunaraztea

Aza. 16 | Uxue Rey Gorraiz [BERRIA.eus]

Iazko Iruñeko Topaketetan plazaratutako gogoeta artistikoetan inspiratutako sei obra jarri dituzte ikusgai Baluarten, gune hori pentsamendurako eta sorkuntzarako "erresonantzia kaxa" bihurtzeko asmoz. Erakusketa azaroaren 29ra arte izanen da ikusgai.

erakusketa-integratzailea

Erakusketa integratzailea

Aza. 14 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Gutxien espero duzun erakusketak generoaren parekidetasun aldetik egokia izateagatik harritzen zaitu. Ezusteko polita izan nuen Bartzelonako Miró Fundazioan ikusgai dagoen Miró eta Estatu Batuak erakusketa bisitatzerakoan.

ez-dakizuna-egitea-ez-dakizunarekin

Ez dakizuna egitea, ez dakizunarekin

Aza. 14 | Iñigo Astiz [BERRIA.eus]

Azken bost urteetan sortutako eskulturak bildu ditu Angel Bados artistak Bilboko Carreras Mugica galerian. Jorge Oteizaren oihartzuna eta Europako artea ez ezik, arabiar kultura ere izan du sorkuntzarako solaskide.

firenzek-fra-angelicoren-birbalorazioa-proposatzen-du

Firenzek Fra Angelicoren birbalorazioa proposatzen du

Aza. 12 | Olivier Tosseriren artikulutik itzulia [JdA]

Italiako azken hirurogeita hamar urteetan egin den lehen atzera begirako erakusketak baieztatzen du fraide margolariari Berpizkundeko iraultza artistikoan egotzitako rola.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.