artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Itun Zaharra trazu bidez

Peeter Sionen 'Judit eta Holofernesen historia bat' erakusketa antolatu du Arabako Arte Ederren Museoak. Flandriar eskolako margolari hark kobrezko xaflen gainean egindako sei margolan dira. Erakusketa irailaren 14ra arte egongo da zabalik.

itun-zaharra-trazu-bidez
Peeter Sionen 'Judit eta Holofernesen historia bat' erakusketan ikus daitezkeen obretako batzuk. ARABAKO FORU ALDUNDIA

28 Mars 2025 | Edurne Begiristain [BERRIA.eus]

Lehen begi kolpean ez da samurra jakitea margolan bakoitzak zer esanahi duen. Baina perspektiba apur batekin begiratuz gero, Itun Zaharrean oinarritutako Bibliaren pasarte bat irakur daiteke Judit eta Holofernesen historia bat bilduma osatzen duten sei margolanetan: Juditek, bere herria asiriarren erasoaren aurrean babesteko, Holofernes jenerala seduzitu eta hiltzen du, burua moztuta. Juan Celaya Letamendi fundazioak Arabako Foru Aldundiari eman dizkio Peeter Sion margolariaren obrak, instituzioarekin zituen zerga zorrak artelanekin ordaintzeko 2022an lortutako akordioari esker. Arte Ederren Museoak ikusgai jarri ditu sei koadroak lehen aldiz, eta haiek bisitatzeko aukera dago irailaren 14ra arte.

Ez da oso ohikoa Flandriako XVII. mendeko artelan sail oso bat gaur egun osorik kontserbatzea, eta, hain justu ere, horregatik du aparteko garrantzia bildumak. Peeter Sion flandriar eskolako margolariak(Anberes, Belgika, 1624-1695) kobre irabiatuzko xaflen gainean margotu zituen, eta Bibliako Itun Zaharreko Judit eta Holofernesen istorioa deskribatzen dute, serie bat osatuta. "Komiki baten binetak edo antzezlan edo opera baten eszenak bezalakoak dira, eta kronologikoki ordenatuta daude". Artelanak kontserbazio "egoera bikainean" daude, eta duela gutxi aldundiko zaharberrikuntza zerbitzuko tailerrean garbitu dituzte.

Flandriako pintore barroko garrantzitsuenetako bat izan zen Sion. San Lukas Gremioko ikasle aritu zen 1636an, eta, bertako maisu (1649tik 1650era) eta dekano (1682tik 1683ra) izan ondoren, Willen Forchondt margolari eta arte enpresariaren tailer garrantzitsuan lan egin zuen. Sionen margolan gehienak Espainian eta kolonia amerikarretan saldu ziren; hain justu, Espainian —eta orain Euskal Herrian— daude egun haren lan ezagunik gehienak, tartean kobrearen, taulen eta beste margolari flandriar barroko askoren mihisearen gainean egindakoak. Lan gehienak tamaina ertain eta txikikoak dira, eta gai erlijiosoak lantzen dituzte—bereziki Itun Zahar eta Berrikoak—. Halakoxea da Arte Ederren Museoan ikusgai diren sei margolanek osatutako seriea ere.

Hauek dira kobrezko xafla batzuen gainean ageri diren sei artelanen izenburuak: Achior Holofernesen kanpamentuan; Judit Betuliatik atera da Holofernesekin elkartzeko; Judit eta Holofernesen arteko topaketa; Judit eta Holofernes otorduko mahaira eserita; Juditek Holofernesen burua erakusten du Betulian, eta Holofernesen buru gabeko gorputzaren aurkikuntza.

Saileko lehen margolanean, Achior, ammoniten kapitaina, Holofernes jeneral asiriarra Betulia hiria har ez dezan konbentzitzen saiatzen den unea dago irudikatuta. Bere defentsan egin zituen mirariak kontatzen dizkio, eta, horien artean, Egiptoko armada Itsaso Gorriaren pasabidean ito zeneko pasartea. Bigarren lanak, berriz, gaueko eszena bat irudikatzen du: Judit bere neskamearekin ageri da, zeina jainkoaren asmoei men eginez Holofernesekin hitz egiteko prest dagoen.

Judit eta Holofernesen arteko topaketa irudikatzen du hirugarren koadroak: emakumeak jenerala engainatzen du, herria borrokarik gabe entregatuko diola konbentzituta. Laugarren pinturan, bi pertsonaiak oparo hornitutako mahai batera eserita daude, baina Juditek bere neskameak zerbitzatzen diona baino ez du jaten eta edaten. Margolanaren eskuinaldean, erdi ezkutuan, lepoa mozten dion eszena ikus daiteke. Judit Holofernsen burua erakutsiz bere hirira itzultzen den unea erakusten du bosgarren pinturak. Eta saileko azken margoan, seigarrenean, Holofernesen gorpua ikusten da lehen planoan, eta atzealdean irudikatutako eszena txiki batean, hebrearrak Betuliatik irteten ageri dira, arisiarrei jazarri eta haiek hiltzeko.

"Maisu txiki bat"

Margolanen irudikapen piktorikoa aztertu du Fernando Tabar Anitua historialari eta arte adituak erakusketari buruzko eskuorrian. Eta, haren esanetan, artelanetan ongi ikus daiteke Sion zein estu lotu zitzaion Bibliako kontakizun luzeari, eta zein "doi" deskribatu zituen hango pasarteak: "Irudiek keinu hanpatuekin nabarmetzen dituzte egoerak eta elkarrizketak, ondo ulertuak izan daitezen. Koadroei begiratzen zienak unean-unean Biblia eskuan zuela ikus zezakeen seriea".

Tabarren ustez, flandriar pintura eskolako "maisu txiki bat" izan zenPeeter Sion, eta ikerketa eta errekonozimendu handiagoa merezi zuen.Barrokoko ordezkari nagusienetakoen artean kokatu du pintorea, eta nabarmendu "maila kontzeptual eta tekniko handiko" artista zela. Sion ez ezik, Anbereseko eskolako beste pintore batzuk ere goraipatu ditu: "Onartu beharra dago Rubensek, Van Dyckek eta Jordaensek Anberesko beste maisu guztiak bigarren mailan utzi eta ezkutatu zituztela, eta haien lehiarik eta konparaziorik gabe distira handiagoa izango zutela".


l-anse

L'anse

Benoit Pingeot

tTok (Uztaritze, Lapurdi)

Du 28 Novembre 2025
Au 22 Janvier 2026

espazioaren-anatomia

Espazioaren anatomia

Maria Helena Vieira da Silva

Guggenheim Bilbao (Bilbo, Bizkaia)

Du 16 Octobre 2025
Au 22 Février 2026

amaigabeko-taupada

Amaigabeko taupada

Naia del Castillo

Marzana aretoa (Bilbo, Bizkaia)

Du 14 Novembre 2025
Au 09 Janvier 2026

ukitu

Ukitu

Maider López

Tabakalera (Donostia, Gipuzkoa)

Du 24 Octobre 2025
Au 07 Février 2026

degasek-eginiko-eta-orain-arte-ezagutu-gabeko-margolan-bat-autentifikatua-izan-da

Degasek eginiko eta orain arte ezagutu gabeko margolan bat autentifikatua izan da

05 Déce. | JdAren artikulutik itzulia

Michel Schulman, XIX. eta XX. mendeetako margolanen adituak, Edgar Degas artistaren margolan berri bat autentifikatu duela jakinarazi du. Artistaren garai italiarrekoa litzateke, 1856 eta 1860 artekoa. Margolana, adituak sortutako Edgar Degasen katalogo arrrazoinatu digitalizatuan sartu da. Egiazko bertsioa bilduma partikular batean dago.

lehen-erdia

Lehen erdia

04 Déce. | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

MAIDER LOPEZ. UKITU | Non: Donostiako Tabakalera zentroan. | Noiz arte: 2026ko otsailaren 1era arte.

esanguratsu

Esanguratsu

04 Déce. | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Guggenheim museoan, Maria Helena Vieira da Silvaren margo eder baten aurrean nengoela, etorri zitzaidan galdera burura: zergatik ez du erakusketa honek berrireki Bilboko Arte Ederren Museoa, Georg Baselitzenak egin beharrean?

bonnat-helleu-museoa-berriz-ireki-dute-hamalau-urtez-hetsi-ondoan

Bonnat Helleu museoa berriz ireki dute, hamalau urtez hetsi ondoan

28 Nov. | Xalbat Alzugarai Etxeberri [BERRIA.eus]

Obren kalitate "paregabea" azpimarratu du museoko zuzendariak. XV. mendetik XIX. mendera bitarteko artisten obrak erakutsiko dituzte bertan. Herriko etxeko oposizioak irekiera kritikatu du, eta "gardentasuna" galdegin.

oroitzapen-zatikatuak

Oroitzapen zatikatuak

27 Nov. | Jone Rubio Mazkiaran [BERRIA.eus]

Rut Olabarria. Trukatua eta inperfektua. | Non: Bilboko Rekalde aretoan. | Noiz arte: otsailaren 15era arte.

ondare-deserosoa

Ondare deserosoa

27 Nov. | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Iraganak utzitako ondarea, materiala edo immateriala izan, ez da beti ederra. Kontzeptua bera, azken urtetan asko erabiltzen eta entzuten bada ere, berri xamarra da, ez da beti hor egon eta aldatzen da toki batetik bestera.

euskal-paisaiak-erromantizismotik-gerraostera

Euskal paisaiak Erromantizismotik gerraostera

27 Nov. | Maddi Iturriotz Alkorta [BERRIA.eus]

1861etik 1996ra bitarte margotutako 50 artelan bildu dituzte Arabako Arte Ederren Museoan. Paisaia genero gisa hartu, eta euskal margolanetan nola garatu den aztertu dute. 'Hurbileko paisaiak' izena du erakusketak, eta apirilera arte izango da ikusgai.

cristobaldik-balenciagara

Cristobaldik Balenciagara

25 Nov. | Mikel Elkoroberezibar Beloki [BERRIA.eus]

ntziagak egindako jantziek ba al dute zerikusirik Balenciaga etxeak egun egiten dituenekin? Elkarrizketa bat badago, baina sotila, Balentziaga museoko erakusketa batean ikus daitekeenez. "Kontzeptualki lotura handiak daude", Igor Uriaren arabera.

Artekaria

Le portail de l'art en Euskal Herria

Ceci est le portail créé par le réseau ZAPART. Avec ARTEKARIA, nous voulons donner de la visibilité à l'incroyable richesse artistique et infrastructurelle de notre petit territoire basque (Euskal Herri osoa). En effet, il nous semble que dans un espace aussi réduit où se trouvent tant de musées (Artium, Oteiza, Beaux-Arts de Bilbo, Guggenheim…), de centres d'art (Uharte-zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), de salles publiques et privées (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fondations) galeries traditionnelles ou d'artistes… avec tant de programmations et d'œuvres d'artistes visibles, la visualisation de cet ensemble n'est pas facile. Nous avons créé ce portail pour aider à remédier à ce manque.

Artekaria

Le réseau des artistes professionnel.le.s d'Euskal Herria

Zapart a pour objectif de mettre en réseau, de promouvoir le travail et de défendre les droits des artistes professionnel.le.s vivant et travaillant en Euskal Herri (sur les six territoires historiques que sont Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, Lapurdi, Nafarroa et Zuberoa).