artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Itun Zaharra trazu bidez

Peeter Sionen 'Judit eta Holofernesen historia bat' erakusketa antolatu du Arabako Arte Ederren Museoak. Flandriar eskolako margolari hark kobrezko xaflen gainean egindako sei margolan dira. Erakusketa irailaren 14ra arte egongo da zabalik.

itun-zaharra-trazu-bidez
Peeter Sionen 'Judit eta Holofernesen historia bat' erakusketan ikus daitezkeen obretako batzuk. ARABAKO FORU ALDUNDIA

28 Mars 2025 | Edurne Begiristain [BERRIA.eus]

Lehen begi kolpean ez da samurra jakitea margolan bakoitzak zer esanahi duen. Baina perspektiba apur batekin begiratuz gero, Itun Zaharrean oinarritutako Bibliaren pasarte bat irakur daiteke Judit eta Holofernesen historia bat bilduma osatzen duten sei margolanetan: Juditek, bere herria asiriarren erasoaren aurrean babesteko, Holofernes jenerala seduzitu eta hiltzen du, burua moztuta. Juan Celaya Letamendi fundazioak Arabako Foru Aldundiari eman dizkio Peeter Sion margolariaren obrak, instituzioarekin zituen zerga zorrak artelanekin ordaintzeko 2022an lortutako akordioari esker. Arte Ederren Museoak ikusgai jarri ditu sei koadroak lehen aldiz, eta haiek bisitatzeko aukera dago irailaren 14ra arte.

Ez da oso ohikoa Flandriako XVII. mendeko artelan sail oso bat gaur egun osorik kontserbatzea, eta, hain justu ere, horregatik du aparteko garrantzia bildumak. Peeter Sion flandriar eskolako margolariak(Anberes, Belgika, 1624-1695) kobre irabiatuzko xaflen gainean margotu zituen, eta Bibliako Itun Zaharreko Judit eta Holofernesen istorioa deskribatzen dute, serie bat osatuta. "Komiki baten binetak edo antzezlan edo opera baten eszenak bezalakoak dira, eta kronologikoki ordenatuta daude". Artelanak kontserbazio "egoera bikainean" daude, eta duela gutxi aldundiko zaharberrikuntza zerbitzuko tailerrean garbitu dituzte.

Flandriako pintore barroko garrantzitsuenetako bat izan zen Sion. San Lukas Gremioko ikasle aritu zen 1636an, eta, bertako maisu (1649tik 1650era) eta dekano (1682tik 1683ra) izan ondoren, Willen Forchondt margolari eta arte enpresariaren tailer garrantzitsuan lan egin zuen. Sionen margolan gehienak Espainian eta kolonia amerikarretan saldu ziren; hain justu, Espainian —eta orain Euskal Herrian— daude egun haren lan ezagunik gehienak, tartean kobrearen, taulen eta beste margolari flandriar barroko askoren mihisearen gainean egindakoak. Lan gehienak tamaina ertain eta txikikoak dira, eta gai erlijiosoak lantzen dituzte—bereziki Itun Zahar eta Berrikoak—. Halakoxea da Arte Ederren Museoan ikusgai diren sei margolanek osatutako seriea ere.

Hauek dira kobrezko xafla batzuen gainean ageri diren sei artelanen izenburuak: Achior Holofernesen kanpamentuan; Judit Betuliatik atera da Holofernesekin elkartzeko; Judit eta Holofernesen arteko topaketa; Judit eta Holofernes otorduko mahaira eserita; Juditek Holofernesen burua erakusten du Betulian, eta Holofernesen buru gabeko gorputzaren aurkikuntza.

Saileko lehen margolanean, Achior, ammoniten kapitaina, Holofernes jeneral asiriarra Betulia hiria har ez dezan konbentzitzen saiatzen den unea dago irudikatuta. Bere defentsan egin zituen mirariak kontatzen dizkio, eta, horien artean, Egiptoko armada Itsaso Gorriaren pasabidean ito zeneko pasartea. Bigarren lanak, berriz, gaueko eszena bat irudikatzen du: Judit bere neskamearekin ageri da, zeina jainkoaren asmoei men eginez Holofernesekin hitz egiteko prest dagoen.

Judit eta Holofernesen arteko topaketa irudikatzen du hirugarren koadroak: emakumeak jenerala engainatzen du, herria borrokarik gabe entregatuko diola konbentzituta. Laugarren pinturan, bi pertsonaiak oparo hornitutako mahai batera eserita daude, baina Juditek bere neskameak zerbitzatzen diona baino ez du jaten eta edaten. Margolanaren eskuinaldean, erdi ezkutuan, lepoa mozten dion eszena ikus daiteke. Judit Holofernsen burua erakutsiz bere hirira itzultzen den unea erakusten du bosgarren pinturak. Eta saileko azken margoan, seigarrenean, Holofernesen gorpua ikusten da lehen planoan, eta atzealdean irudikatutako eszena txiki batean, hebrearrak Betuliatik irteten ageri dira, arisiarrei jazarri eta haiek hiltzeko.

"Maisu txiki bat"

Margolanen irudikapen piktorikoa aztertu du Fernando Tabar Anitua historialari eta arte adituak erakusketari buruzko eskuorrian. Eta, haren esanetan, artelanetan ongi ikus daiteke Sion zein estu lotu zitzaion Bibliako kontakizun luzeari, eta zein "doi" deskribatu zituen hango pasarteak: "Irudiek keinu hanpatuekin nabarmetzen dituzte egoerak eta elkarrizketak, ondo ulertuak izan daitezen. Koadroei begiratzen zienak unean-unean Biblia eskuan zuela ikus zezakeen seriea".

Tabarren ustez, flandriar pintura eskolako "maisu txiki bat" izan zenPeeter Sion, eta ikerketa eta errekonozimendu handiagoa merezi zuen.Barrokoko ordezkari nagusienetakoen artean kokatu du pintorea, eta nabarmendu "maila kontzeptual eta tekniko handiko" artista zela. Sion ez ezik, Anbereseko eskolako beste pintore batzuk ere goraipatu ditu: "Onartu beharra dago Rubensek, Van Dyckek eta Jordaensek Anberesko beste maisu guztiak bigarren mailan utzi eta ezkutatu zituztela, eta haien lehiarik eta konparaziorik gabe distira handiagoa izango zutela".


ukitu

Ukitu

Maider López

Tabakalera (Donostia, Gipuzkoa)

Du 24 Octobre 2025
Au 07 Février 2026

gure-arte-koloniala

Gure arte koloniala

18 Avr. | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Aste honetan Azpeitiko Soreasu elizan dagoen Bakardadearen kaperaren inguruan udalak eta Aranzadik 2019an argitaratu zuten liburuxka bat irakurri dut. Nicolas Saez de Elola kapitainaren hil-kapera da hori, Gipuzkoako Errenazimentuko eredu bikaina.

birika-bezain-elastikoa-erakusketa-ludikoa-ireki-dute-tabakaleran

'Birika bezain elastikoa' erakusketa ludikoa ireki dute Tabakaleran

17 Avr. | Itziar Ugarte Irizar [BERRIA.eus]

Anna Irina Russell artistak sortu du, prozesua haurrekin eta familia talde batekin egin ostean. Askotariko egitura puzgarriz bete dute aretoa, eta esplorazio ariketa kolektibo batera gonbidatu publikoa. 'Situ-akzioak' proiektuaren barruan aurkeztu dute.

helen-frankenthaler-araurik-gabeko-sei-hamarkada

Helen Frankenthaler: araurik gabeko sei hamarkada

16 Avr. | Iñigo Astiz [BERRIA.eus]

Artistak lorratza utzi zuen espresionismo abstraktuan. Haren 30 margolan eta hainbat eskultura biltzen dituen erakusketa zabaldu dute Guggenheim museoan. Frankenthalerren lanez gain, haren lagun izandako zenbait artistaren artelanak jarri dituzte ikusgai.

gernika-estalita

'Gernika', estalita?

15 Avr. | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

2003ko otsailean, Nazio Batuen Erakundean gordetzen den Gernika koadroaren bertsioa oihal urdin baten bidez estali zuten, garai hartako AEBetako idazkari Colin Powellek Iraken kontrako gerraren hasiera iragartzeko. Lotsagabe aritu baziren ere, estalketak errudun konplexua adierazten zuen.

zazpi-atedun-tebas-hura-nork-eraiki-zuen

Zazpi atedun Tebas hura nork eraiki zuen?

15 Avr. | Enara Herranz [BERRIA.eus]

'Ardatza neurtuz' | Artistak: Ainara Elgoibar, Ainhoa Resano, Bego Anton, Estibaliz Sadaba Murgia, Eva G. Herrero, Isa Fernandez Reviriego, Leire Muñoz, Mafalda Salgueiro, Matilde Viegas, Nuria Cubas, Sandra Cuesta Aizkorbe, Susana Blasco. | Non: Orconera gunean, Barakaldon. | Noiz arte: ekainaren 29ra arte.

acconciren-eta-pregoren-arteko-lankidetza-eta-adiskidetasuna

Acconciren eta Pregoren arteko lankidetza eta adiskidetasuna

14 Avr. | Iñigo Astiz [BERRIA.eus]

Bilboko Guggenheim museoak elkarrekin aurkeztu ditu Vito Acconciren eta Sergio Prego artisten performance lanak, ‘You' erakusketan. Sei urtez lankide izan ziren bi sortzaileak, eta gorputzari eta arkitekturari buruzko jarrerak batzen ditu bien jardunak.

arabako-aldundiak-azkenean-ez-du-itxiko-amarika-aretoa

Arabako Aldundiak azkenean ez du itxiko Amarika aretoa

13 Avr. | Edurne Begiristain [BERRIA.eus]

Arabako Aldundiak atzera egin du, eta ez du eraikiko ekintzailetza eta berrikuntza zentrorik Amarika erakusketa aretoa dagoen tokian. Amarica elkarteak erabakia txalotu du, eta kultur eragileen presioari esker izan dela azpimarratu.

euriari-begira

Euriari begira

12 Avr. | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

INES MEDINA. Ikerketa analitiko-plastikoa (1978-1995) | Artista. Ines Medina. | Non. Artium museoan, Gasteizen. | Noiz arte. Ekainaren 1era arte.

gudaz-gaindiko-erroma

Gudaz gaindiko Erroma

11 Avr. | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Erromatar inperioa modan dago. Orain dela hilabete batzuk, galdetegi batek erakutsi zuen gizonen kopuru handi batek maiz pentsatzen duela erromatar inperioan, batzuek egunero. Handik gutxira, Elon Muskek eztabaida piztu zuen Trumpen izendapenean, naziaren antz handiegia zuen agurra egin ostean, "agur erromatarra" zela adierazi zuenean. Interneten bilaketa txiki bat egin ostean, ez da zaila Vox alderdiko kideak erromatar armada gisa irudikatzen dituzten irudiak topatzea.

Artekaria

Le portail de l'art en Euskal Herria

Ceci est le portail créé par le réseau ZAPART. Avec ARTEKARIA, nous voulons donner de la visibilité à l'incroyable richesse artistique et infrastructurelle de notre petit territoire basque (Euskal Herri osoa). En effet, il nous semble que dans un espace aussi réduit où se trouvent tant de musées (Artium, Oteiza, Beaux-Arts de Bilbo, Guggenheim…), de centres d'art (Uharte-zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), de salles publiques et privées (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fondations) galeries traditionnelles ou d'artistes… avec tant de programmations et d'Åöuvres d'artistes visibles, la visualisation de cet ensemble n'est pas facile. Nous avons créé ce portail pour aider à remédier à ce manque.

Artekaria

Le réseau des artistes professionnel.le.s d'Euskal Herria

Zapart a pour objectif de mettre en réseau, de promouvoir le travail et de défendre les droits des artistes professionnel.le.s vivant et travaillant en Euskal Herri (sur les six territoires historiques que sont Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, Lapurdi, Nafarroa et Zuberoa).