artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Itun Zaharra trazu bidez

Peeter Sionen 'Judit eta Holofernesen historia bat' erakusketa antolatu du Arabako Arte Ederren Museoak. Flandriar eskolako margolari hark kobrezko xaflen gainean egindako sei margolan dira. Erakusketa irailaren 14ra arte egongo da zabalik.

itun-zaharra-trazu-bidez
Peeter Sionen 'Judit eta Holofernesen historia bat' erakusketan ikus daitezkeen obretako batzuk. ARABAKO FORU ALDUNDIA

2025eko Martxoaren 28a | Edurne Begiristain [BERRIA.eus]

Lehen begi kolpean ez da samurra jakitea margolan bakoitzak zer esanahi duen. Baina perspektiba apur batekin begiratuz gero, Itun Zaharrean oinarritutako Bibliaren pasarte bat irakur daiteke Judit eta Holofernesen historia bat bilduma osatzen duten sei margolanetan: Juditek, bere herria asiriarren erasoaren aurrean babesteko, Holofernes jenerala seduzitu eta hiltzen du, burua moztuta. Juan Celaya Letamendi fundazioak Arabako Foru Aldundiari eman dizkio Peeter Sion margolariaren obrak, instituzioarekin zituen zerga zorrak artelanekin ordaintzeko 2022an lortutako akordioari esker. Arte Ederren Museoak ikusgai jarri ditu sei koadroak lehen aldiz, eta haiek bisitatzeko aukera dago irailaren 14ra arte.

Ez da oso ohikoa Flandriako XVII. mendeko artelan sail oso bat gaur egun osorik kontserbatzea, eta, hain justu ere, horregatik du aparteko garrantzia bildumak. Peeter Sion flandriar eskolako margolariak(Anberes, Belgika, 1624-1695) kobre irabiatuzko xaflen gainean margotu zituen, eta Bibliako Itun Zaharreko Judit eta Holofernesen istorioa deskribatzen dute, serie bat osatuta. "Komiki baten binetak edo antzezlan edo opera baten eszenak bezalakoak dira, eta kronologikoki ordenatuta daude". Artelanak kontserbazio "egoera bikainean" daude, eta duela gutxi aldundiko zaharberrikuntza zerbitzuko tailerrean garbitu dituzte.

Flandriako pintore barroko garrantzitsuenetako bat izan zen Sion. San Lukas Gremioko ikasle aritu zen 1636an, eta, bertako maisu (1649tik 1650era) eta dekano (1682tik 1683ra) izan ondoren, Willen Forchondt margolari eta arte enpresariaren tailer garrantzitsuan lan egin zuen. Sionen margolan gehienak Espainian eta kolonia amerikarretan saldu ziren; hain justu, Espainian —eta orain Euskal Herrian— daude egun haren lan ezagunik gehienak, tartean kobrearen, taulen eta beste margolari flandriar barroko askoren mihisearen gainean egindakoak. Lan gehienak tamaina ertain eta txikikoak dira, eta gai erlijiosoak lantzen dituzte—bereziki Itun Zahar eta Berrikoak—. Halakoxea da Arte Ederren Museoan ikusgai diren sei margolanek osatutako seriea ere.

Hauek dira kobrezko xafla batzuen gainean ageri diren sei artelanen izenburuak: Achior Holofernesen kanpamentuan; Judit Betuliatik atera da Holofernesekin elkartzeko; Judit eta Holofernesen arteko topaketa; Judit eta Holofernes otorduko mahaira eserita; Juditek Holofernesen burua erakusten du Betulian, eta Holofernesen buru gabeko gorputzaren aurkikuntza.

Saileko lehen margolanean, Achior, ammoniten kapitaina, Holofernes jeneral asiriarra Betulia hiria har ez dezan konbentzitzen saiatzen den unea dago irudikatuta. Bere defentsan egin zituen mirariak kontatzen dizkio, eta, horien artean, Egiptoko armada Itsaso Gorriaren pasabidean ito zeneko pasartea. Bigarren lanak, berriz, gaueko eszena bat irudikatzen du: Judit bere neskamearekin ageri da, zeina jainkoaren asmoei men eginez Holofernesekin hitz egiteko prest dagoen.

Judit eta Holofernesen arteko topaketa irudikatzen du hirugarren koadroak: emakumeak jenerala engainatzen du, herria borrokarik gabe entregatuko diola konbentzituta. Laugarren pinturan, bi pertsonaiak oparo hornitutako mahai batera eserita daude, baina Juditek bere neskameak zerbitzatzen diona baino ez du jaten eta edaten. Margolanaren eskuinaldean, erdi ezkutuan, lepoa mozten dion eszena ikus daiteke. Judit Holofernsen burua erakutsiz bere hirira itzultzen den unea erakusten du bosgarren pinturak. Eta saileko azken margoan, seigarrenean, Holofernesen gorpua ikusten da lehen planoan, eta atzealdean irudikatutako eszena txiki batean, hebrearrak Betuliatik irteten ageri dira, arisiarrei jazarri eta haiek hiltzeko.

"Maisu txiki bat"

Margolanen irudikapen piktorikoa aztertu du Fernando Tabar Anitua historialari eta arte adituak erakusketari buruzko eskuorrian. Eta, haren esanetan, artelanetan ongi ikus daiteke Sion zein estu lotu zitzaion Bibliako kontakizun luzeari, eta zein "doi" deskribatu zituen hango pasarteak: "Irudiek keinu hanpatuekin nabarmetzen dituzte egoerak eta elkarrizketak, ondo ulertuak izan daitezen. Koadroei begiratzen zienak unean-unean Biblia eskuan zuela ikus zezakeen seriea".

Tabarren ustez, flandriar pintura eskolako "maisu txiki bat" izan zenPeeter Sion, eta ikerketa eta errekonozimendu handiagoa merezi zuen.Barrokoko ordezkari nagusienetakoen artean kokatu du pintorea, eta nabarmendu "maila kontzeptual eta tekniko handiko" artista zela. Sion ez ezik, Anbereseko eskolako beste pintore batzuk ere goraipatu ditu: "Onartu beharra dago Rubensek, Van Dyckek eta Jordaensek Anberesko beste maisu guztiak bigarren mailan utzi eta ezkutatu zituztela, eta haien lehiarik eta konparaziorik gabe distira handiagoa izango zutela".


formaren-sintaxia

Formaren sintaxia

Maite Leyún

Nafarroako museoa (Iruñea, Nafarroa)

2025eko Maiatzaren 14tik
2026ko Martxoaren 22ra

familia-loturak

Familia-loturak

Tina Barney

Kutxa Kultur Artegunea (Donostia, Gipuzkoa)

2025eko Uztailaren 18tik
2025eko Azaroaren 02ra

praktika-nomadak-2023-25

Praktika Nomadak 2023-25

Erakusketa kolektiboa

Uribitarte40 (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Irailaren 26tik
2025eko Azaroaren 09ra

intimitatearen-ikuskizuna-edo-artea

Intimitatearen ikuskizuna edo artea

Urr. 16 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Bukatu berria da Gasteizko Montehermoso kultur zentroan uda guztian ikusgai egon den Abel Azkona artistaren Monumentu bat familiari erakusketa.

zentzuen-konstelazioa

Zentzuen konstelazioa

Urr. 16 | Jone Rubio Mazkiaran [BERRIA.eus]

Ahanzturaren aurka. Omenaldiak eta eskaintzak | Artista: Angel Bados. | Non: Carreras Mugica galerian, Bilbon. | Noiz arte: Abenduaren 6ra arte.

25-000-kilometroko-bidaia-135-argazkitan

25.000 kilometroko bidaia 135 argazkitan

Urr. 14 | Garazi Izagirre Aiestaran [BERRIA.eus]

Jose Manuel Juan Soto argazkilariak 'Landa arrazionalismoa' erakusketa aurkeztu du Donostiako San Telmo museoan. Frankismo garaian sortutako 200 herritako arkitektura bildu du, eta ikusgai egongo da gaurtik azaroaren 23ra bitarte.

zas-kulturrek-interakzioak-en-bigarren-edizioa-aurkeztu-du

ZAS Kulturrek Interakzioak-en bigarren edizioa aurkeztu du

| 2025eko Urriaren 14a

Arabako sortzaileekin egindako urteko elkarrizketa-zikloaren bigarren edizio gisa Montehermoso Kulturunera itzultzen da, Zas Kulturren eskutik. Formatu argi eta hurbila proposatu nahi izan du: tokiko artisten lanaz, testuinguruez eta lan-moduez aritzea, entzutea ardatz hartuta, publikoaren galderekin eta artxiborako eta hedapen bateraturako grabazioarekin.

joelle-tuerlinckx-eta-artium-museoak-gorriz-bermargotu-dute-artista-belgikarraren-a-legal-museal-tag-58-m-obra-palestinarekiko-elkartasunean

Joëlle Tuerlinckx eta Artium Museoak gorriz bermargotu dute artista belgikarraren 'A LEGAL MUSEAL TAG 58 M' obra, palestinarekiko elkartasunean

| 2025eko Urriaren 9a

Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoak, Artium Museoak, gorriz bermargotu du gaur goizean A LEGAL MUSEAL TAG 58 m (2017 remake 2024) lana, Joëlle Tuerlinckx (Brusela, 1958) artista belgikarrak El caso de l(a casa) museo(a) erakusketako (museoak 2024ko azaroa eta 2025eko apirila bitartean eskaini ziona) marra zuria. Ekintza hau Tuerlinckxek egindako proposamen bati erantzuten dio, Israelek Gazako palestinarren giza eskubideak sistematikoki urratzen dituela salatzeko.

iruditeria-berriak

Iruditeria berriak

Urr. 09 | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

Susan Cianciolo. The Giants of the Circle & The Birds of Circus, The Hawk Looks Out with The Golden Eagle, Adult & Juvenile. | Non: Cibrian galeria, Donostia. | Noiz arte: 2025eko azaroaren 15era arte.

dotore-aritzea-edo-zerbait-esatea

Dotore aritzea edo zerbait esatea

Urr. 09 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Eliza baten aurretik igarotzen ari nintzela, haren historia eta ezaugarriak azaltzen zituen panel bat aurrean zuela ikusita, irakurtzera hurbildu nintzen.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.