artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Mugak eta planoak

'Bab Sebta' | Artista: Randa Maroufi. | Non: Gasteizko Artium museko Z aretoa. | Noiz arte: Apirilaren 21era arte.

mugak-eta-planoak
Randa Maroufiren 'Bab Sebta' filmeko irudi bat. ARTIUM MUSEOA

2024ko Otsailaren 8a | Jone Rubio Mazkiaran [BERRIA.eus]

Artiumeko Z aretoko proiekzioek harrapatu ohi naute; filmen kalitatearekin bat, espazioak ahalbidetzen duen atmosfera harrapatze horren erruduna dela susma dezaket. Izan ere, nolabaiteko gela sekretu bat izango balitz bezala, erakusketa espazioak zeharkatu ostean butakadun zinema gela txiki bat aurkitzeak izaera intimo bat ematen baitio bisitari.

Gelan sartu aurretik, erakusketa espazioa izan zitekeen horretan, idulki baten gainean ikusleok har dezakegun orri handi bat dago, plano bat. Haren ingerada zuriek ezezaguna zaidan espazio baten erreprodukzio lineala irudikatzen dute, eta bertan agertzen diren zenbakiek espazio bakoitzaren izena igortzen didate. Bab Sebta filma ikustera sartu baino lehen ikusleok kontuan hartu beharreko instrukzio orria da, espazioekin lotzera bideratzen gaituena, eta, era berean, jarraian ikusiko dugunarekiko perspektiba panoramikoa eskaintzen diguna.

Bab Sebta Ceutan, Espainia eta Maroko artean kokatutako muga-postua da, eta muga hori egunero zeharkatzen dutenak dira filmeko protagonistak. Randa Maroufi artista marokoarraren lana da, eta bertan, hainbat eta hainbat pertsonen errealitatea mahai gainean jartzen digu. Bada, artistaren bestelako lanetan gertatzen den bezala, fikzioaren eta errealitatearen artean mugitzen den irakurketa bisualen testigu izango da Artiumeko Z aretora gerturatzen den oro.

Zinema espazio bakartian sartzen naiz, eta butaken artean pantailatik gertuen dagoenetako bat aukeratzen dut. Orduan, espazio neutro bat aurkezten zait begi aurrean, eta sentitzen dut aurretik hartu dudan planoaren eta pantailak proiektatzen duen horren artean ez dagoela alde handirik. Izan ere, esku artean eusten ari naizen paperean gertatzen den era berean, espazioa goitik ikusten dut, eta planoan agertzen diren izenak ere agertzen dira: Mediterraneoa goian, Ceuta alde batean, Maroko bestean...

Hasieran neutrotzat hartu dudan espazio horrek halakoa izateari utzi dio, mugen zeharkatzearen menpe dauden pertsonek bete baitute. Neutraltasuna planoan geratu da; momentu honetan bertan pertsona horien egunerokotasunak barreiatzen nau. Ama bat agertzen da, haurra esku artean eusten duen bitartean espazioan mugitzen dena. Eta nik, ikusle orojakile baten baitan, haien mugimenduak zelatatzen ditut.

Ahots bat entzuten da, Bab Sebtari buruz hitz egiten duena, Europako Batasunaren eta Afrikaren arteko lehorreko mugaz, hain zuzen ere. Haren hitzetan, espazio hura segurua da, indar armatuekin esku hartzeko eta lankidetzan aritzeko eremua baita. Alabaina, ondorioztatuko dugu segurtasun hori partziala dela, segurtasunaz arduratzen direnek, hori baino gehiago, boterea hartzen baitute beren gain, eta, botere harreman toxikoek bideratu ohi dituzten eredu hierarkikoen era berean, kasu honetan argi geratzen zaiguna da erpinaren azpian daudenen mugimenduak goian daudenek bideratzen dituztela.

Zentzu horretan, aipatzekoa da Maroufik bideratzen duen kamera jokoak guztiz harrapatzen gaituela. Halaber, filmaren lehenengo segundoetan zalantzara bideratzen gaitu, ez baitakigu zer izango den ikusmiran sartuko zaigun hori. Bada, kamera da mugitzen dena, eta zenbait puntutan itogarriak suertatu ahal zaizkigun mugimenduek muga zeharkatzen duten horien sentipenekin konektatzera bideratzen naute.

Era berean, irrealtasunaren eta errealitate gordinaren artean kokatzen den lengoaia estetikoak, Bab Sebta astero zeharkatzera behartuta dauden horien egunerokotasunarekin lotzen nau, eta ezinegona sentiarazten dit. Izan ere, sentitzen dut, kolonizazioaren eraginak jasaten ari diren herrialde askoren egoera tragikoak jasanezin egiten zaizkigunean, begiratzeari uzteko gaitasuna bereganatzen ari garela, erosotasunean murgildu, eta orduan erabakitzen baitugu noiz begiratu eta noiz ez. Bitartean, pertsona horiek ezin dute beren egunerokotasunetik ihes egin, eta honen inguruan hausnartzen dudan bitartean, haiek hor daude, Bab Sebtako muga puntua zeharkatzeko aukeraren esperoan.


argi-izpien-artean

Argi-izpien artean

Mar Mateo

Iruñeako Zitadela (Iruñea, Nafarroa)

2024ko Urriaren 31etik
2024ko Abenduaren 15era

solana-grabatzailea

Solana. Grabatzailea.

Gustavo de Maeztu (Lizarra, Nafarroa)

2024ko Abenduaren 05etik
2025eko Otsailaren 02ra

paper-cuts

Paper cuts

Stephen Webb

Loiola Kultur Etxea (Donostia, Gipuzkoa)

2024ko Abenduaren 20etik
2025eko Otsailaren 20era

fernando-perezek-azkuna-zentroko-zuzendaritza-utzi-du

Fernando Perezek Azkuna zentroko zuzendaritza utzi du

Abe. 13 | Itziar Ugarte Irizar [BERRIA.eus]

Bilboko zentroak ohar bidez jakinarazi duenez, Perezek "borondatez" egin dio uko karguari. Dena den, hainbat komunikabidek azken asteotan aipatu dute tirabirak izan direla Bilboko Udalaren eta zentroko zuzendaritzaren artean.

rodriguez-eta-perez

Rodriguez eta Perez

Abe. 13 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Perezek dimisioa eman zuen egunean entzun nuen Caixabank dela [espainiar] estatuan etxebizitza gehien dituen enpresa. Gure herrian, eta Guggenheim efektuaren ondorioz, balio propioak zituen alderdi baliotsua izatetik zerbitzuak elikatu behar dituen tresna ekonomiko izatera pasatu da kultura.

isilpeko-lapurreta

Isilpeko lapurreta

Abe. 13 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Google irekitzerakoan zerrendatzen zaizkidan ausazko berrien artean agertu zitzaidan SER irratiarena: tentsioa omen dago Azkuna zentroko zuzendaritzaren eta Bilboko Udalaren artean La Caixa fundazioaren proiektu baten harira.

sorkuntzari-ate-irekiak-tabakaleran

Sorkuntzari ate irekiak, Tabakaleran

| 2024ko Abenduaren 11a

Tabakalerak sorkuntza sustatzeko egiten duen lana ezagutzeko aukera emango duen asteburuan murgiltzera gonbidatu nahi ditu herritarrak. Ate irekien jardunaldiak abenduaren 13an eta 14an izango dira eta, besteak beste, artisten estudioak, tailerrak, hitzaldiak, proiekzioak eta kontzertuak izango dira.

epika

Epika

Abe. 04 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Ez dira lirikarako garaiak. Denak zirraragarria eta ikusgarria izan behar du, nahiz eta segundo gutxi iraun. Aurreko astean graduazio ekitaldiei buruz hitz egiterakoan konturatu nintzen emozioak ukitzeko gauzak eskatzen ditugula.

inigo-garces-hautatua-izan-da-uharte-zentroaren-eskola-lurraldea-2024-25erako

Iñigo Garcés hautatua izan da Uharte Zentroaren Eskola Lurraldea 2024-25erako

| 2024ko Abenduaren 4a

Eskola Lurraldeak 2024-25 ikasturterako deialdiaren ebazpena Iñigo Garcésen proiektuaren aldeko izan da. Egitasmoa hiru ardatz nagusitan oinarritzen da: etnobotanika, landare autoktonoen azterketa; soinua, murmurioen eta musikaren esplorazio artistikoa; eta serigrafia naturala, tindagai naturalak inprimatzeko erabiliz.

artium-museoak-juncal-ballestin-artxiboa-plazaratu-du-artistaren-dokumentu-ondareari-buruzko-argitalpena

Artium Museoak 'Juncal Ballestín. Artxiboa' plazaratu du, artistaren dokumentu-ondareari buruzko argitalpena

| 2024ko Abenduaren 3a

Liburuan Juncal Ballestini buruzko eskuizkribuak eta testuak erreproduzitu dira, baita Marta Gonzálezekin batera bitxien diseinuan egindako lanei, diseinu grafikoari, espazio eszenikoari eta obra publikorako proiektuei buruzko dokumentazio grafiko zabala ere. Juncal Ballestín Artxiboa Anesvad Fundazioak Artium Museoari dohaintzan emandako artistaren ondarearen parte da.

kolono-europarrek-afrikan-lapurturiko-500-000-artelanak-itzultzeko-ariketa-nekeza

Kolono europarrek Afrikan lapurturiko 500.000 artelanak itzultzeko ariketa nekeza

Abe. 02 | Jenofa Berhokoirigoin [ARGIA.eus]

Azaroaren 4an itzuli die Frantziak benindarrei Katakle errege-aulkia, duela 132 urteko triskantzan frantses kolonoek lapurtu zietena. Memoriaren, aitortzaren eta ondare kulturalaren izenean, Europan zehar dituzten lapurtutako 500.000 objektuak berreskuratu nahi dituzte Afrikako herriek.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.