artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Hiru hitz, hamaika eduki (III)

Aurreko bi zutabeetan Erromako Kapitolioko Museoen sotoan ikusi nuen estela bat aztertzen aritu naiz. K.o. I. mendeko hilarri bat zen, eta hiru hitz besterik ez zuen, bata bestearen azpian: "Antiochus/libertus/pictor" esaten zuen, alegia, "Antiochus. Libertoa. Margolaria". Gaurkoan azken hitzari ekingo diot, pictor, margolaria.

hiru-hitz-hamaika-eduki-iii
Vettitarren etxea Ponpeion, Ixionen zigorra, K.o 1. mendekoa.

2024ko Maiatzaren 10a | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Dagoeneko ezagutzen dugu gure hildakoa: Antiochus izeneko gizon askatu bat, esklabo zen bitartean artista lanetan zebilena ziur asko. Aurrekoan zehaztu genuen artista lanbide horrek ez ziola Antiochusi estatus berezia eman gizartean, artistak ez baitziren jeinu paregabeak kontsideratzen, artisau trebeak baizik. Aipagarria da pictor jartzen duela Antiochusek bere estela txikian, eta ez artista hitza; hain zuzen, ez zelako egileak izendatzeko halako kontzeptu orokor bat existitzen. Artisautza izanik, lanbide artistikoak teknikaren bidez desberdintzen ziren, ez sormenagatik. Lucius Vitelius Hermiasen estelak, adibidez, gemmarius sculptor zela esaten digu, harri bitxien tailatzailea. Artisten estela guzti-guztietan teknika gailentzen da, eta oso eginkizun zehatza izan ohi da.

Izan ere, artea lan kolaboratiboa zen. Lantegiak ziren nagusi; hainbat artisau biltzen zituzten eta bakoitzak eginkizun jakin bat zuen. Baziren, hasteko, koloreak prestatzen zituztenak, pigmentu garestiak maneiatzea eskatzen zuen ariketa ia kimikoa. Ondoren, baziren margolanen atalik sinpleenak egiten zituztenak: hondoko kolore lauak edota patroien bidez margotzen ziren alboetako dekorazio geometrikoak pintatzen zituzten horiek. Ziur aski, pintore gehienak halako lanak egiten hasiko ziren, eta esperientziari esker figurak eta konposizioak egitera pasako ziren gero. Hala ere, litekeena da trebetasun eskaseko familiako kide batzuek oinarrizko lan hauetan urte asko ematea, lanbidea familia kontua zelako baita ere, eta ez zen inoren lana baztertzen.

Badakigu lantegi handietan espezializazioa oso handia izan zitekeela: beste estela batean occulariarii lanbidea jarri zuen gizon batek, alegia, begiak margotzea zegokion pintorea. Imajina genezake goi mailako freskoetarako, Liviaren lorategirako adibidez, txoriak pintatzen espezialista zen artisau bikainen bat ekar zezaketela, errepresentazio hain naturala ez baitago edozeinen esku.

Dena dela, Antiochusen estelaren tamaina ikusita, pentsa genezake dekorazio sinple eta merkeak egiten zituen pintorea zela gure laguna. Agian lantegi handiago baten partaide izan ondoren, aske geratzean laguntzaile batekin etxe xumeetan dekorazio sinpleak egiten zituen teknikaria izan zen. Zehazki jakitea ezinezkoa da, baina eskertuko diogu Antiochusi gogora genezan idatzi zuen estela hark eman digun gogoetagaia. Zoriontasunean bego.


desplazamenduak

Desplazamenduak

Ikerketa taldeak

Bizkaia Aretoa - EHU (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Azaroaren 18tik
2025eko Abenduaren 12ra

formaren-sintaxia

Formaren sintaxia

Maite Leyún

Nafarroako museoa (Iruñea, Nafarroa)

2025eko Maiatzaren 14tik
2026ko Martxoaren 22ra

hivernies

Hivernies

Patrick Bogner

L'Angle (Hendaia, Lapurdi)

2025eko Azaroaren 21etik
2025eko Abenduaren 19ra

topaketen-dardara-artistikoa-iraunaraztea

Topaketen dardara artistikoa iraunaraztea

Aza. 16 | Uxue Rey Gorraiz [BERRIA.eus]

Iazko Iruñeko Topaketetan plazaratutako gogoeta artistikoetan inspiratutako sei obra jarri dituzte ikusgai Baluarten, gune hori pentsamendurako eta sorkuntzarako "erresonantzia kaxa" bihurtzeko asmoz. Erakusketa azaroaren 29ra arte izanen da ikusgai.

erakusketa-integratzailea

Erakusketa integratzailea

Aza. 14 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Gutxien espero duzun erakusketak generoaren parekidetasun aldetik egokia izateagatik harritzen zaitu. Ezusteko polita izan nuen Bartzelonako Miró Fundazioan ikusgai dagoen Miró eta Estatu Batuak erakusketa bisitatzerakoan.

ez-dakizuna-egitea-ez-dakizunarekin

Ez dakizuna egitea, ez dakizunarekin

Aza. 14 | Iñigo Astiz [BERRIA.eus]

Azken bost urteetan sortutako eskulturak bildu ditu Angel Bados artistak Bilboko Carreras Mugica galerian. Jorge Oteizaren oihartzuna eta Europako artea ez ezik, arabiar kultura ere izan du sorkuntzarako solaskide.

firenzek-fra-angelicoren-birbalorazioa-proposatzen-du

Firenzek Fra Angelicoren birbalorazioa proposatzen du

Aza. 12 | Olivier Tosseriren artikulutik itzulia [JdA]

Italiako azken hirurogeita hamar urteetan egin den lehen atzera begirako erakusketak baieztatzen du fraide margolariari Berpizkundeko iraultza artistikoan egotzitako rola.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.