artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Artium museoak bigarren bidea aurkeztu du bildumaren zeru bat, hamaika bide erakusketaren esparruan, eta, gainera, euskal emakume artisten dokumentazio zentroa

Emakumeen Nazioarteko Eguna dela-eta, egitarau berezia antolatu du Artiumek, emakumeek praktika artistikoan duten presentziaren auziarekin loturiko hainbat alderdiri buruz gogoeta sustatzeko; emakumeek artean duten presentzia baita, hain zuzen ere, Museoaren proiektuaren zeharlerroetako bat, haren lan eta ikerketa-esparru guztiak ukitzen dituena. Hala, Bigarren bidea irekiko zaio publikoari.

artium-museoak-bigarren-bidea-aurkeztu-du-bildumaren-zeru-bat-hamaika-bide-erakusketaren-esparruan-eta-gainera-euskal-emakume-artisten-dokumentazio-zentroa
Argazkia: Gert Voor int' Holt

| 2021eko Martxoaren 5a

Bildumari buruzko Zeru bat, hamaika bide erakusketaren baitan antolatuko den ibilbide sortako berria da, eta artearen eta pentsamendu feministaren arteko loturak izango ditu oinarri. Gainera, Artium Museoak Euskal emakume artisten, eta praktika artistiko eta arte teoria feministak dokumentazio zentroa jarriko du abian: mugimendu feministari loturiko praktika artistikoei buruzko ikerketaren eta hainbat belaunalditako euskal emakume artisten ekoizpenaren lagungarri izango diren iturri bibliografikoak eta dokumentazioa biltzeko, kontserbatzeko eta hedatzeko gune espezializatu bat.

Artium, Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoa, 2002an inauguratu zen, Arabako Foru Aldundiaren, Eusko Jaurlaritzaren, Gasteizko Udalaren eta Eusko Legebiltzarraren funtsez osatutako bilduma batean oinarrituta. Funts horiei museoak sortu zenetik erosi dituen obrak gehituz joan zaizkie. 2018an, 2.400 artelan inguru biltzen dituen bildumaren azterketa bat egin zen, eta funtsetan artista emakume gutxi zeudela egiaztatu zen (% 20,8). Harrezkero, herritar guztiei zerbitzurik onena eskaintzeaz arduratzen den erakunde publikoa den aldetik eta euskal errealitatea zein nazioarteko museo-korronte berriak aintzat hartuta, Museoak ildo estrategiko bat ezarri du, artistak artearen historian (edo historietan) sartzearen alde egiten duena eta haien lanak ondarearen funtsezko zati direla nabarmentzen duena.

Bigarren Bidea-ren, Bildumaren ibilbidearen, erako ekimenak bultzatzen dituen lan-ildo berri honen garapenean, martxoaren 8ko ospakizunaren esparruan inauguratzen denean, arte garaikidearen inguruko eztabaiden garapena bere testuinguruan ulertzeko funtsezkoak diren emakume artisten gordailuak eta erosketak sartu dira Museoaren funtsen erakusketan. Ibilbide horretan jarri da ikusgai lehen aldiz Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak 2020an erakunde honen, Tabakalera KGNZren eta Bilboko Arte Ederren Museoaren artean partekatutako bilduma batera bideratutako funtsekin erositako artelan multzo bat, baita Arabako Foru Aldundiak eskuratutako obrak ere. Besteak beste, Azucena Vieites, Estibaliz Sádaba, Ana Isabel Roman eta Lucía Onzaín artisten lanak izango dira ikusgai Artiumeko aretoetan. Juana Cima artistaren horma-lan batek espazio zentral bat hartzen du erakusketan, Gasteizko Udalaren bildumatik datorren eta 1980an Pintura eta Eskulturako IV Bienalean saritutako.

Ibilbide berri horrekin batera, martxoaren 5ean Euskal Emakume Artisten Dokumentazio Zentroa (Praktika artistiko eta artearen teoria feministak) aurkeztuko da, Museoko Liburutegi eta Dokumentazio Zerbitzuari atxikitako gune espezializatua. Proiektu horrek Museoaren ildo estrategiko bat indartzen du, parekotasunetik abiatuta lan egitea helburu duena. Zentro hori, gainera, Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoaren bilduman dauden Euskal Herriko emakume artisten lanen artxibo dokumentala da, eta baita erakusketa-programen bidez elkarrizketak sortzen diren emakume artistena ere.

Horrela, Dokumentazio Zentroak eginkizun bikoitza betetzen du: batetik, museoak bere funts eta artxiboetan emakume artistak sartuz bilduma osatzeko egindako aurrerapenak erakusten ditu, eta, bestetik, testuinguruko artisten lanak eta irudiak ezagutzeko eta aztertzeko aukera ematen die komunitate artistikoari eta herritar guztiei.


erresonantzia

Erresonantzia

Gheada kolektiboa

Tabakalera (Donostia, Gipuzkoa)

2025eko Abenduaren 11etik
2026ko Urtarrilaren 11era

lurraren-arteak

Lurraren arteak

Guggenheim Bilbao (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Abenduaren 05etik
2026ko Maiatzaren 03ra

hivernies

Hivernies

Patrick Bogner

L'Angle (Hendaia, Lapurdi)

2025eko Azaroaren 21etik
2025eko Abenduaren 19ra

harien-isla

Harien Isla

Irati Bazeta

Durangoko Arte eta Historia Museoa (Durango, Bizkaia)

2025eko Abenduaren 05etik
2026ko Urtarrilaren 07ra

tinduen-zirriborroen-kontserbazio-delikatua

Tinduen zirriborroen kontserbazio delikatua

Abe. 12 | Xalbat Alzugarai Etxeberri [BERRIA.eus]

Marrazki bilduma handia du Baionako Bonnat Helleu museoak. Tindu lanak egiteko zirriborroak dira gehien-gehienak, eta, erakusleihoetan izateko, zaharberritu behar izaten dituzte. "Xinaurri lana" dela kontatu du Cecile Bignon kontserbatzaileak.

materialtasunaren-ondarea

Materialtasunaren ondarea

Abe. 11 | Jone Rubio Mazkiaran [BERRIA.eus]

Argizari galdua | Artistak: Askoren artean. | Non: Iruñeko Ziudadelako Labean. | Noiz arte: urtarrilaren 25era arte.

frank-gehry-bilboko-guggenheim-museoaren-arkitektoa-hil-da

Frank Gehry Bilboko Guggenheim Museoaren arkitektoa hil da.

| 2025eko Abenduaren 10a

Arkitektoa abenduaren 5ean, Santa Monican (Kalifornian) 96 urte zituela zendu da. Beren garaia hainbeste aztarna utziz eta hirigintza-paisaian hain nabarmen eragin duten arkitekto gutxik lortu dute Frank Gehryk lortutakoa.

art-beyond-fire

Art Beyond Fire

Abe. 10 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Arteari eta arriskuari buruzko topaketak antolatu zituen aurreko azaroaren 27an Moving Artists delako GGKE garapenerako gobernuz kanpoko erakundeak. Ixone Sadaba artistak eta Ignacio Rodriguez Tucho abokatuak sortutako erakundeak gatazkak dauden tokietan bizi diren artisten mugikortasuna du helburu. Era berean, gure inguruko artistek gatazkak dauden tokiak ezagutu ditzaten da beste helburuetako bat.

nafarroako-museoak-bere-erakusketa-iraunkor-osoa-berriz-ireki-du

Nafarroako Museoak bere erakusketa iraunkor osoa berriz ireki du

| 2025eko Abenduaren 9a

Irekiera energia-eraginkortasuneko lehen faseko obren amaierarekin etorri da. Estalkiaren isolamendua eta kanpoko arotzeria berritu dira, eta aretoak eguneratu eta garbitu. Bigarren fasea martxan da jada eta Museoak 2026rako aldi baterako erakusketa eta programazio zabala aurkeztu du.

degasek-eginiko-eta-orain-arte-ezagutu-gabeko-margolan-bat-autentifikatua-izan-da

Degasek eginiko eta orain arte ezagutu gabeko margolan bat autentifikatua izan da

Abe. 05 | JdAren artikulutik itzulia

Michel Schulman, XIX. eta XX. mendeetako margolanen adituak, Edgar Degas artistaren margolan berri bat autentifikatu duela jakinarazi du. Artistaren garai italiarrekoa litzateke, 1856 eta 1860 artekoa. Margolana, adituak sortutako Edgar Degasen katalogo arrrazoinatu digitalizatuan sartu da. Egiazko bertsioa bilduma partikular batean dago.

lehen-erdia

Lehen erdia

Abe. 04 | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

MAIDER LOPEZ. UKITU | Non: Donostiako Tabakalera zentroan. | Noiz arte: 2026ko otsailaren 1era arte.

esanguratsu

Esanguratsu

Abe. 04 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Guggenheim museoan, Maria Helena Vieira da Silvaren margo eder baten aurrean nengoela, etorri zitzaidan galdera burura: zergatik ez du erakusketa honek berrireki Bilboko Arte Ederren Museoa, Georg Baselitzenak egin beharrean?

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.