artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Gabonak?

Opor egunak pasatu badira ere, Gabonetako gai batekin nator gaurko artikulu honetan. Gero eta arreta handiagoa pizten dit festa horiekin lotzen den ikonografia, itxura edo iruditeriak.

gabonak
Arg/ Hoshvilim

2025eko Urtarrilaren 18a | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Gabonetako argiek forma oso bereziak hartu dituzte azken urteetan, eta ia edozein gauza hartzen dugu Gabonetako irudi moduan, nahiz eta hirietako festetan ere argi berak edo antzekoak erabili kaleak alaitzeko. Badirudi argiztatuko mataza batedo goitik behera datorren argi-jauzia Gabonekin harremanetan jartzen dugula, eta, gainera, erritu berri bat gehitu dieguberez errituz beteta dauden urteko azken asteei. Argiak pizteko egunari buruz ari naiz, gure egutegian gero eta toki handiagoa hartu duen ekitaldia, eta gero eta gehiago (ahal bada) apaintzen dena, adibidez, musikarekin.

Kaleetako apainketekin batera, azken urteetan gero eta ohikoagoa da plastikozko adarrak edo beste zerbait duten burukoak jantzita ibiltzen den jendea. Ez dakit nondik datorren ohitura hori, baina Disney faktoria ez da urruti ibiliko. Garai batean barregarria izango zen Bizarzuriren kapela gorri-zuria buruan daraman jendea ikustea; gaur egun, gero eta zabalduago dago gure artean Gabonen bueltako parrandetan edo kirol emanaldietan (San Silvestre korrikaldian, adibidez).

Itxuraz, eta itxuraz esaten dut ez dudalako horrelakorik ezagutu, ohikoa da Gabonetako dekorazioak etxearen bazter guztiak kolonizatzea, baita jan eta edan behar dugun mahaietan ere. Lehen, egun handietarako gordetako amamen mahai-zapia jartzen genuen Gabon gaueko afarirako edo Eguberri bazkarirako; orain, berriz, Gabonetako motiboak estanpatuta dauzkaten oihal sintetikoak erabiltzea da modakoa.

Hala ere, aurten harrituta begiratu diot izar antzeez betetako jertse koloretsuekin jantzitako jendeari. Egun bakar batez edo, gehienez, astebetez jantzi daitekeen arropa bereziaren moda telebistan edo film estatubatuarretan bakarrik neukan ikusita orain arte, baina aurreko asteetan behin baino gehiago ikusi ditut nire aurrean paseatzen, poteoan edo turisten soinetan. Merry Christmas hitzak zeuzkatenak ez ziren gutxi, baina gehienak Gabonetako motiboak direlako horiekin apainduta zeuden. Hain zuzen, hori da oso ondo zer den ez dakidana: noiz bihurtu dira izarrak edo antzekoak urte sasoi zehatz bateko apaingarri? Coca-Colak bihurtu omen zuen Bizarzuriren jantzia gorria, eta, era berean, kontsumo aseezinak bihurtu ditu hainbat gauza Gabonetako, Mendebaldeko gustua moldatu arte.

Aspalditik dakigu gure edertasun kanonak ez dituela arteak moldatzen, baina gero eta gehiago utzi diegu esparru hori publizitateari nahiz Hollywoodeko film eta telesailen ekoizleei. Gizartearen infantilizazioa agerikoa iruditu zait urteko azken egunetan kalean bikoteak Merry Christmas zioten jertseak eta buruan argiztatutako adar antzeko batzuk jantzita ikusita.


ilargia-uretan

Ilargia uretan

Nafarroako museoa (Iruñea, Nafarroa)

2024ko Ekainaren 21etik
2025eko Otsailaren 23ra

galezina

Galezina

Jose Luis Vicario

Marzana aretoa (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Urtarrilaren 10etik
2025eko Otsailaren 21era

guillaume-fauveau

Guillaume Fauveau

Guillaume Fauveau

DIDAM (Baiona, Lapurdi)

2025eko Urtarrilaren 24tik
2025eko Martxoaren 23ra

izaki-handia

Izaki handia

Lydie Arickx

Georges Pompidou galeria (Angelu, Lapurdi)

2024ko Abenduaren 14tik
2025eko Martxoaren 15era

ukitu

Ukitu

Maider López

Kubo Kutxa aretoa (Donostia, Gipuzkoa)

2025eko Urriaren 24tik
2026ko Otsailaren 07ra

emakumea-ijitoa-eta-margolari-abangoardista-frankismoan

Emakumea, ijitoa eta margolari abangoardista frankismoan

Ots. 10 | Garbiñe Ubeda [BERRIA.eus]

Mari Paz Jimenezek euskal artearen historian merezi duen tokia aldarrikatzea du helburu 'Misterioa argitzea' haren atzera begirako erakusketak. Abstrakzioaren aitzindari eta margolari informalista izan zen, besteak beste.

gonbita

Gonbita

Ots. 06 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Ziur nago ez dakizula, baina aurten Maria Paz Jimenezen urteurrena ospatuko dugu. Orain 50 urte, diktadorearen urte berean, hil zen frankismo garaiko euskal pintorerik garrantzitsuena.

agerikoegi

Agerikoegi

Ots. 06 | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

'Metralla zauriak' | Artista: Veronica Domingo-Alonso. | Noiz: 2025eko urtarrilaren 24tik 2025eko martxoaren 16ra arte. | Non: Montehermoso, Gasteiz.

gasteizko-amarika-erakusketa-aretoa-itxiko-dute

Gasteizko Amarika erakusketa aretoa itxiko dute

Urt. 30 | Edurne Begiristain [BERRIA.eus]

Arabako Foru Aldundiak jakinarazi du "gogoeta sakon" baten ondorioz hartu duela erabakia. Aurrerantzean, ekintzailetza eta berrikuntza zentro bilakatuko dute.

bidezidorrak

Bidezidorrak

Urt. 30 | Jone Rubio Mazkiaran [BERRIA.eus]

'EGITURAZKO POBREZIA' | Artistak: Ariana Rac, Itxaso Diaz, Itzal Garcia, Gezus Ramirez, Txaro Arrazola, Lucia Jaio, Zaloa Ipiña eta Zirikar. | Non: Monehermoso kulturgunean, Gasteizen. | Noiz arte: otsailaren 2ra arte.

labea-aretoa-arte-instalazioen-nazioarteko-i-lehiaketa

"Labea Aretoa" Arte-Instalazioen Nazioarteko I. Lehiaketa

| 2025eko Urtarrilaren 29a

AEDAS Homesek "Labea Aretoa" Arte-Instalazioen Nazioarteko I. Lehiaketa jarri du abian. Lehiaketaren ardatz nagusia hiriko Ziudadela ezagutarazi eta zabaltzen laguntzea da, Ziudadelako Labea Aretoa zehazki, arte garaikidea eta esperimentala sustatzearekin bat.

erakusketa-aretoak

Erakusketa aretoak

Urt. 29 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Bilboko Rekalde aretoak bere ateak zabaldu ditu berrikuntza lan handiak egin ondoren. Beste garai eta testuinguru batean zabaldutako arte aretoak (Guggenheim museoaren garaia baino lehen) norabide eta helburu ezberdinak izan ditu azken 30 urteotan.

rekalde-aretoak-datorren-astelehenean-zabalduko-ditu-ateak-berriro

Rekalde aretoak datorren astelehenean zabalduko ditu ateak berriro

Urt. 24 | Beñat Mujika Telleria [BERRIA.eus]

Berritze lanen ondorioz, hainbat hilabetez egon da itxita Bilboko gune artistikoa, eta sarrera berria izango du hemendik aurrera, Iparragirre kalean. Inaugurazioa dela eta, hamabi eguneko programazio berezia antolatu dute.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.