artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Gabonak?

Opor egunak pasatu badira ere, Gabonetako gai batekin nator gaurko artikulu honetan. Gero eta arreta handiagoa pizten dit festa horiekin lotzen den ikonografia, itxura edo iruditeriak.

gabonak
Arg/ Hoshvilim

2025eko Urtarrilaren 18a | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Gabonetako argiek forma oso bereziak hartu dituzte azken urteetan, eta ia edozein gauza hartzen dugu Gabonetako irudi moduan, nahiz eta hirietako festetan ere argi berak edo antzekoak erabili kaleak alaitzeko. Badirudi argiztatuko mataza batedo goitik behera datorren argi-jauzia Gabonekin harremanetan jartzen dugula, eta, gainera, erritu berri bat gehitu dieguberez errituz beteta dauden urteko azken asteei. Argiak pizteko egunari buruz ari naiz, gure egutegian gero eta toki handiagoa hartu duen ekitaldia, eta gero eta gehiago (ahal bada) apaintzen dena, adibidez, musikarekin.

Kaleetako apainketekin batera, azken urteetan gero eta ohikoagoa da plastikozko adarrak edo beste zerbait duten burukoak jantzita ibiltzen den jendea. Ez dakit nondik datorren ohitura hori, baina Disney faktoria ez da urruti ibiliko. Garai batean barregarria izango zen Bizarzuriren kapela gorri-zuria buruan daraman jendea ikustea; gaur egun, gero eta zabalduago dago gure artean Gabonen bueltako parrandetan edo kirol emanaldietan (San Silvestre korrikaldian, adibidez).

Itxuraz, eta itxuraz esaten dut ez dudalako horrelakorik ezagutu, ohikoa da Gabonetako dekorazioak etxearen bazter guztiak kolonizatzea, baita jan eta edan behar dugun mahaietan ere. Lehen, egun handietarako gordetako amamen mahai-zapia jartzen genuen Gabon gaueko afarirako edo Eguberri bazkarirako; orain, berriz, Gabonetako motiboak estanpatuta dauzkaten oihal sintetikoak erabiltzea da modakoa.

Hala ere, aurten harrituta begiratu diot izar antzeez betetako jertse koloretsuekin jantzitako jendeari. Egun bakar batez edo, gehienez, astebetez jantzi daitekeen arropa bereziaren moda telebistan edo film estatubatuarretan bakarrik neukan ikusita orain arte, baina aurreko asteetan behin baino gehiago ikusi ditut nire aurrean paseatzen, poteoan edo turisten soinetan. Merry Christmas hitzak zeuzkatenak ez ziren gutxi, baina gehienak Gabonetako motiboak direlako horiekin apainduta zeuden. Hain zuzen, hori da oso ondo zer den ez dakidana: noiz bihurtu dira izarrak edo antzekoak urte sasoi zehatz bateko apaingarri? Coca-Colak bihurtu omen zuen Bizarzuriren jantzia gorria, eta, era berean, kontsumo aseezinak bihurtu ditu hainbat gauza Gabonetako, Mendebaldeko gustua moldatu arte.

Aspalditik dakigu gure edertasun kanonak ez dituela arteak moldatzen, baina gero eta gehiago utzi diegu esparru hori publizitateari nahiz Hollywoodeko film eta telesailen ekoizleei. Gizartearen infantilizazioa agerikoa iruditu zait urteko azken egunetan kalean bikoteak Merry Christmas zioten jertseak eta buruan argiztatutako adar antzeko batzuk jantzita ikusita.


korde-gabe

Korde gabe

Sky Hopinka

Guggenheim Bilbao (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Irailaren 18tik
2026ko Urtarrilaren 18ra

mundu-zabala-3

Mundu Zabala #3

Juan Aizpitarte, Anne-Laure Garicoix, Olivier Masmonteil

Beatrix Enea (Angelu, Lapurdi)

2025eko Abenduaren 13tik
2026ko Apirilaren 18ra

ornamento-y-capricho

Ornamento y Capricho

Aitana Rodríguez Albalejo

Desio Artspace (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Urriaren 31etik | 19:00
2025eko Abenduaren 12ra

topaketen-dardara-artistikoa-iraunaraztea

Topaketen dardara artistikoa iraunaraztea

Aza. 16 | Uxue Rey Gorraiz [BERRIA.eus]

Iazko Iruñeko Topaketetan plazaratutako gogoeta artistikoetan inspiratutako sei obra jarri dituzte ikusgai Baluarten, gune hori pentsamendurako eta sorkuntzarako "erresonantzia kaxa" bihurtzeko asmoz. Erakusketa azaroaren 29ra arte izanen da ikusgai.

erakusketa-integratzailea

Erakusketa integratzailea

Aza. 14 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Gutxien espero duzun erakusketak generoaren parekidetasun aldetik egokia izateagatik harritzen zaitu. Ezusteko polita izan nuen Bartzelonako Miró Fundazioan ikusgai dagoen Miró eta Estatu Batuak erakusketa bisitatzerakoan.

ez-dakizuna-egitea-ez-dakizunarekin

Ez dakizuna egitea, ez dakizunarekin

Aza. 14 | Iñigo Astiz [BERRIA.eus]

Azken bost urteetan sortutako eskulturak bildu ditu Angel Bados artistak Bilboko Carreras Mugica galerian. Jorge Oteizaren oihartzuna eta Europako artea ez ezik, arabiar kultura ere izan du sorkuntzarako solaskide.

firenzek-fra-angelicoren-birbalorazioa-proposatzen-du

Firenzek Fra Angelicoren birbalorazioa proposatzen du

Aza. 12 | Olivier Tosseriren artikulutik itzulia [JdA]

Italiako azken hirurogeita hamar urteetan egin den lehen atzera begirako erakusketak baieztatzen du fraide margolariari Berpizkundeko iraultza artistikoan egotzitako rola.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.