artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Arnaldo Pomodoro eskultorea hil da, 99 urte betetzear zegoela

Aldi berean formaren teorialari eta praktikari, Pomodorok geometria eta politika inspirazio iturri dituen lan monumentala utzi digu.

arnaldo-pomodoro-eskultorea-hil-da-99-urte-betetzear-zegoela

| 2025eko Ekainaren 23a

"Italiar eskulturaren azken erraldoia" hil da Milango bere etxean, 99 urte betetzearen bezperean. Arnaldo Pomodoro 1926ko ekainaren 23an jaio zen Montebello di Romagna-n. Jatorriz geometroa, txikitatik izan zuen arkitekto edo eszenografo izateko ametsa, 1950eko hamarkadaren hasieran abiatu zuen ibilbide artistikoa, Picassoren erakusketa batek liluratuta.

1954an, Lombardiako hiriburura —Milano— joan zen bizitzera, eta garai hartako hasierak beti gogoratu izan zituen intelektualki bizi-biziak izan zirelako, Lucio Fontana lagunarekin izandako adiskidetasunak markatuta. Bi artistek Continuità taldea sortu zuten 1961ean, eta Perilli, Novelli, Turcato, Dorazio eta bere anaia gaztea, Giò Pomodoro, batu zitzaizkien.

Hala ere, benetako jauzia 1959an iritsi zen, AEBetan arte amerikarra ikasteko beka jaso zuenean. MoMA museoan Brancusiren eskulturak ezagutu zituen, eta horiek izan ziren inspirazio-iturri iraunkorra. San Frantziskon Mark Rothko ezagutu zuen, eta New Yorken Costantino Nivola, Jasper Johns, Andy Warhol eta batez ere David Smith eta Louise Nevelson eskultoreekin harremana izan zuen. Laster hasi zen Berkeley-n irakasten eta Beat Generation mugimenduarekin kontaktuan.

Bere ospea etengabe hazi zen, nazioarteko lehen aitorpenek lagunduta. 1963an, São Pauloko VII. Bienalean Eskulturaren Nazioarteko Saria irabazi zuen; hurrengo urtean, Veneziako XXXII. Bienalean Eskulturaren Sari Nazionala; eta 1967an, Pittsburgh-eko Carnegie Institutuko Eskultura Nazioarteko Saria. Hamarkada amaieran New Yorkeko Marlborough Gallery-rekin lankidetza hasi zuen.

Bronzezko eskultura monumentaletan abstrakzioa irudikatzen aritu zen eten gabe, Esfera, Kono eta Disko sailen bidez, munduko hainbat hiriren plazak apaintzen dituztenak: Turin, Los Angeles eta Kopenhage, besteak beste. Eskulturak ikus daitezke Italian Kanpo Arazoetako Ministerioaren aurrean (Erroman), Nazio Batuen Erakundearen egoitzaren aurrean (New Yorken), Gazteriaren Jauregiaren parean (Moskun), edo Milango Strehler antzokiaren aurreko sei metroko espiral dorrean.

Elkarrizketa askotan azaldu izan zuen bere pasioaren jatorria Euklidesen geometria elementalen formekiko: kanpotik leunak, barrutik hortzez, amildegiz eta zauriz beteta.
"Nire eskulturak buztinarekin lantzen ditut. Bonba atomikoaren irudia ikusteak kolpatu ninduen: onddo formako eztanda, hiltzaile miasmak sortzen zituena. Orduan erabaki nuen eskulturaren gainazala korroditzea, aztarna hori utzi nahi nuen, suntsiketa sortu, oztopoen, arantzen eta sendaezinezko zaurien ikurra. Hori lortzeko, negatiboan lan egin izan dut", adierazi zuen.

Iturria: LeJournalDesArts.

irudi galeria

sfera-grande-arg-luca-spinelli-cesena
sfera-6-trinity-college-dublin-arg-aurelio-cartaino

harien-isla

Harien Isla

Irati Bazeta

Durangoko Arte eta Historia Museoa (Durango, Bizkaia)

2025eko Abenduaren 05etik
2026ko Urtarrilaren 07ra

bat-bon-a-tirer

BAT Bon à Tirer

Arte Ederren Fakultatea EHU (Leioa, Bizkaia)

2025eko Abenduaren 01etik
2025eko Abenduaren 12ra

ukitu

Ukitu

Maider López

Tabakalera (Donostia, Gipuzkoa)

2025eko Urriaren 24tik
2026ko Otsailaren 07ra

4-x-4

4 x 4

Erakusketa kolektiboa

Iruñeako Zitadela (Iruñea, Nafarroa)

2025eko Azaroaren 28tik
2026ko Otsailaren 08ra

degasek-eginiko-eta-orain-arte-ezagutu-gabeko-margolan-bat-autentifikatua-izan-da

Degasek eginiko eta orain arte ezagutu gabeko margolan bat autentifikatua izan da

Abe. 05 | JdAren artikulutik itzulia

Michel Schulman, XIX. eta XX. mendeetako margolanen adituak, Edgar Degas artistaren margolan berri bat autentifikatu duela jakinarazi du. Artistaren garai italiarrekoa litzateke, 1856 eta 1860 artekoa. Margolana, adituak sortutako Edgar Degasen katalogo arrrazoinatu digitalizatuan sartu da. Egiazko bertsioa bilduma partikular batean dago.

lehen-erdia

Lehen erdia

Abe. 04 | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

MAIDER LOPEZ. UKITU | Non: Donostiako Tabakalera zentroan. | Noiz arte: 2026ko otsailaren 1era arte.

esanguratsu

Esanguratsu

Abe. 04 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Guggenheim museoan, Maria Helena Vieira da Silvaren margo eder baten aurrean nengoela, etorri zitzaidan galdera burura: zergatik ez du erakusketa honek berrireki Bilboko Arte Ederren Museoa, Georg Baselitzenak egin beharrean?

bonnat-helleu-museoa-berriz-ireki-dute-hamalau-urtez-hetsi-ondoan

Bonnat Helleu museoa berriz ireki dute, hamalau urtez hetsi ondoan

Aza. 28 | Xalbat Alzugarai Etxeberri [BERRIA.eus]

Obren kalitate "paregabea" azpimarratu du museoko zuzendariak. XV. mendetik XIX. mendera bitarteko artisten obrak erakutsiko dituzte bertan. Herriko etxeko oposizioak irekiera kritikatu du, eta "gardentasuna" galdegin.

oroitzapen-zatikatuak

Oroitzapen zatikatuak

Aza. 27 | Jone Rubio Mazkiaran [BERRIA.eus]

Rut Olabarria. Trukatua eta inperfektua. | Non: Bilboko Rekalde aretoan. | Noiz arte: otsailaren 15era arte.

ondare-deserosoa

Ondare deserosoa

Aza. 27 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Iraganak utzitako ondarea, materiala edo immateriala izan, ez da beti ederra. Kontzeptua bera, azken urtetan asko erabiltzen eta entzuten bada ere, berri xamarra da, ez da beti hor egon eta aldatzen da toki batetik bestera.

euskal-paisaiak-erromantizismotik-gerraostera

Euskal paisaiak Erromantizismotik gerraostera

Aza. 27 | Maddi Iturriotz Alkorta [BERRIA.eus]

1861etik 1996ra bitarte margotutako 50 artelan bildu dituzte Arabako Arte Ederren Museoan. Paisaia genero gisa hartu, eta euskal margolanetan nola garatu den aztertu dute. 'Hurbileko paisaiak' izena du erakusketak, eta apirilera arte izango da ikusgai.

cristobaldik-balenciagara

Cristobaldik Balenciagara

Aza. 25 | Mikel Elkoroberezibar Beloki [BERRIA.eus]

ntziagak egindako jantziek ba al dute zerikusirik Balenciaga etxeak egun egiten dituenekin? Elkarrizketa bat badago, baina sotila, Balentziaga museoko erakusketa batean ikus daitekeenez. "Kontzeptualki lotura handiak daude", Igor Uriaren arabera.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.