artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Kritika soziala, umorez jantzita

Kostunbrismotik dadaismora eta dadaismotik espresionismora "saltoka" ibiltzea gustuko du Simonidesek. Bere azken lana, ‘Sin Humos' erakusketa, hainbat gizarte gai kritikatzeko baliatu du, baina beti umorea oinarri izanik.

kritika-soziala-umorez-jantzita
Ernesto Murillo ‘Simonides' margolari eta komikilariaren erakusketa ikusgai dago Gasteizko Zuloa Irudia liburu dendan. Arg/ JAIZKI FONTANEDA - FOKU

2023ko Abenduaren 19a | Maixa Utrera Puelles [ BERRIA.eus]

Begirada bakarrarekin gauza asko esan ditzaketen horietakoa da Ernesto Murillo Simonides (Murchante, Nafarroa, 1952). Hitzekin ere iaioa da, eta azkar igartzen zaio trebea dela adierazi nahi duen hori esaten. Haren margoetan ere islatzen da erraz komunikatzeko abilezia hori; koadro bitxiak egin arren, mezu sinpleak igortzen baititu.

Ibilbide luzea du artistak, bereziki komikilari gisa. 1970eko hamarkadaren amaieran Star aldizkarian eta El Huerto fanzinean argitaratu zituen bere lehenengo istorioak. Gero, Euskadi Sioux, Makoki, El Vibora, TMEO eta beste horrenbeste aldizkaritan kolaborazioak egin zituen. Horretaz gain, hainbat kazetatan aritu da marrazkilari gisa: Egin, Navarra Hoy eta Gara egunkarietan, hain zuzen. Hala, komikilari ezaguna da SimonidesEuskal Herriko komikigintzaren munduan, baina, azkenaldian, pinturan murgiltzea erabaki du: "Geroz eta erosoago nago margotzen. Hala ere, komiki orri bat egiteko eskatzen didatenean, pozik egiten dut".

Korronte askotako estiloak nahastea gustatzen zaio Simonidesi: kostunbrismoa, dadaismoa, espresionismoa eta sinbolismoa uztartzen ditu bere lanetan. "Ez dut ildo bakarrean sakontzen. Horregatik ez naiz ezertan espezialista, eta nire teknika ez da izan zitekeen bezain ona; baina, egia esanda, bost axola dit", aitortu du.

Estilo horiek guztiak nahastu ditu bere azken obran ere. 29 koadrok osatzen dute Sin Humos (Kerik gabe) erakusketa, eta ostiraletik ikusgai dago Zuloa Irudia liburu dendan, Gasteizen. Erakusketaren aurkezpenean koadroren bat kanpoan geratu den galdetu zioten, eta barrezka erantzun zuen: "Bai, noski. Egunero ezin dira egun onak izan. Batzuetan, nork bere gain hartu, eta koadroa zakarrontzira bota behar du".

Estilo bitxia dute koadroek, baina erraz uler daiteke bakoitzak biltzen duen mezua. Margolan bakoitzaren esanahia aztertzean, gainera, ez dago huts egiterik. Artistak berak esan duenez, ez dago horiek interpretatzeko modu bakarra: "Ez zait koadroak azaltzea gustatzen. Uste dut koadroek eurek azaldu behar diotela pertsona bakoitzari esan nahi dutena".

Gainera, artistek beren obrak hitz "arraroekin" deskribatzeko duten joera kritikatu du. Haren iritziz, obra asko erabat hermetikoak dira, eta ezin da jendearekin hain "astuna" izan, sinplea den zerbait azaltzeko: "Jendeak uste duena baino gehiago daki pinturaz. Ikusiz ikasten da honi buruz, eta ez hitz ulertezinak erabiliz".

Itzalen artean, argi bat

Egungo gizartearen jokabideak eta ikuspegia kritikatzen dituzte Simonidesen obra gehienek — komiki zein margo —, eta hala egiten dute erakusketa berria osatzen duten koadroek ere. Teknologia berriek sortzen duten dependentzia, ezberdina izateak sortzen duen segurtasun falta eta gainerakoei sortzen dien deserosotasuna, gaurkotasunaren lehen lerroan dauden bakardadea eta depresioa, gerrak sortzen dituen pertsona alienatu eta bihozgabeak... Asko dira islatu nahi izan dituen gizartearen itzalak. Beti modu umoretsu batetik helduta; baina, finean, itzalak.

Baina bada itzal guztien artean argi txiki bat. Bada koadro bat, ez oso koloretsua eta ez oso handia, besteen artean ezkutatzen dena. Baina hura begiratuz gero, besteetatiknabarmen ezberdintzen dela ikus daiteke. Ez dago ironiarik. Satirarik ere ez. Maitasuna islatu du Simonidesek. Maitasun gordina, bere maila gorenean. Adineko bi emakume Gasteizko Landazuri gizarte etxera sartzen ari dira, ateraino iritsi aurretik zeharkatu behar den tunelean. Ilun dago. Ez da gau baten iluntasuna, baina ilun dago. Eta bi emakumeak arduratzen dira iluntasun horri argia emateaz. Tonu grisetan margotuta daude haiek ere, baina, nolabait, argia ematen diote eszenari. Bakoitzak makulu bat du eskuan, eta, bestearen besotik helduta, aurrerantz doaz. Batzuetan nahikoa delako hanka bakarra osasuntsu izatea aurrera egiteko, bidelagun egokia alboan badago. Bueno, eta batzuetan, makulu bat.


inaki-olazabal-bidean

Iñaki Olazabal Bidean

Erakusketa kolektiboa

Oxford aretoa (Zumaia, Gipuzkoa)

2025eko Azaroaren 07tik
2025eko Azaroaren 23ra

leo-burge

Leo Burge

Barriek programa

Rekalde Aretoa (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Urriaren 14tik
2025eko Abenduaren 14ra

periferian

Periferian

Erakusketa kolektiboa

ZAS kultur aretoa (Gasteiz, Araba)

2025eko Azaroaren 06tik
2025eko Abenduaren 06ra

ezkilak-izarrak

Ezkilak izarrak

Andrés Rivas Rodis

Juan Manuel Lumbreras (Bilbo, Bizkaia)

2025eko Urriaren 30etik
2025eko Abenduaren 05era

topaketen-dardara-artistikoa-iraunaraztea

Topaketen dardara artistikoa iraunaraztea

Aza. 16 | Uxue Rey Gorraiz [BERRIA.eus]

Iazko Iruñeko Topaketetan plazaratutako gogoeta artistikoetan inspiratutako sei obra jarri dituzte ikusgai Baluarten, gune hori pentsamendurako eta sorkuntzarako "erresonantzia kaxa" bihurtzeko asmoz. Erakusketa azaroaren 29ra arte izanen da ikusgai.

erakusketa-integratzailea

Erakusketa integratzailea

Aza. 14 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Gutxien espero duzun erakusketak generoaren parekidetasun aldetik egokia izateagatik harritzen zaitu. Ezusteko polita izan nuen Bartzelonako Miró Fundazioan ikusgai dagoen Miró eta Estatu Batuak erakusketa bisitatzerakoan.

ez-dakizuna-egitea-ez-dakizunarekin

Ez dakizuna egitea, ez dakizunarekin

Aza. 14 | Iñigo Astiz [BERRIA.eus]

Azken bost urteetan sortutako eskulturak bildu ditu Angel Bados artistak Bilboko Carreras Mugica galerian. Jorge Oteizaren oihartzuna eta Europako artea ez ezik, arabiar kultura ere izan du sorkuntzarako solaskide.

firenzek-fra-angelicoren-birbalorazioa-proposatzen-du

Firenzek Fra Angelicoren birbalorazioa proposatzen du

Aza. 12 | Olivier Tosseriren artikulutik itzulia [JdA]

Italiako azken hirurogeita hamar urteetan egin den lehen atzera begirako erakusketak baieztatzen du fraide margolariari Berpizkundeko iraultza artistikoan egotzitako rola.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.