artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Ikusmena eta begirada

Ikusten dugunaren errepresentazio zuzena egitea izan da artearen zereginetako bat, Errenazimentutik aurrera behintzat. Hala ere, asmo horrek jarrera oso ezberdinak izan ditu historian zehar. Ikusten dugunaren irudi objektiboa pintatu nahi izan zuten artista askok XVI. eta XVII. mendeetan.

ikusmena-eta-begirada

2024ko Otsailaren 8a | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

XVIII. mendearen bukaera aldera, aldiz, ikuspuntu bakarrari begirada subjektiboa proposatu zion Erromantizismoak. XIX. mendearen aurrerapen zientifikoek eta teknikoek ikusmenaren mekanismoak aztertu zituzten, eta horrek artean eragin nabarmena izan zuen. Begirada baino gehiago, naturalismoak ikusmenaren errepresentazioa bilatu zuen, hau da, begiak nola ikusten duen ikertu behar zen, gero handik pinturara eramateko. Inpresionismoak horretan egin zuen lan XIX. mendea bukatzen ari zen bitartean: naturaren errepresentazio zientifikoan edo benetakoan, argazki kamera nagusitzen ari zen bitartean. Begian gertatzen zenaren irudikapena sortzea ez zen erraza, eta horregatik artista askok natura bera moldatzeko tentazioa izan zuten benetako irudiak lortu ahal izateko. Horietako bat Monet izan zen. Artistaren azken urteetan Givernyko etxean zubi batek gurutzatutako urmael baten inguruan lorategi oparoa landatu zuen pintura esperimentuak egin ahal izateko.

Guggenheim museoan dagoen Marine Hugonnier artista paristarraren Meadow Report (Landa-txostena) izeneko filmak ikusmenaren eta begiradaren arteko tentsioa aztertzen du. Horretarako, Moneten Givernyko lorategira bueltatzen da, baina gaur egungo baliabide artistiko eraginkor eta nagusi baten bidez: kamerarekin. Teknologiak bakarrik ahalbidetu dezakeen zehaztasunaren bidez, Hugonnierren kamerak lorategiko nenufar batera hurbiltzen gaitu eta, pixkanaka, eremua zabaltzen du, urmael osoa eta zubi famatua ikusteko aukera ematen digun arte. Hortik aurrera, gure begiak eremu zabal bat ikustera ohitu direnean eta lorategiaren ikuspegi zabala espero dugunean, artistak kameraren lentea kentzen du eta dena desitxuratuta geratzen da, Moneten kataratadun begiek ikusten zutenaren antzera.

Lentea kentzearen keinu sinpleak lana iraultzen du, hausnarketa ezberdinak eraginez: begiaren eta buruaren arteko oreka mundua ezagutzeko, teknologiaren eta zientziaren subjektibotasuna, filmetako generoen arteko mugen gainekoa (dokumentala, fikzioa, sormena), naturaren desagerpena, eta abar. Azken ideia hau Meadow Report izenburutik dator, erreferentzia egiten baitio 1972an idatzi zen izenburu bereko klima aldaketaren gaineko lehendabiziko txosten zientifikoari. Ezagutzen dugun natura zehatz hori, bat-batean, abstrakzio lausotua bihurtzen da giza akzioa sinbolizatzen duen lente kentze hutsaren bidez. Antropologo formazioko artistak badaki zertaz hitz egiten ari den gizakiaren begirada eta akzioa aztertzen dituenean.

35 milimetroko proiektore erraldoiaren soinu errepikakorrak atera ninduen harriduratik eta hausnarketatik Hugonnierren 10 minutuko filma bukatu zenean.


konglomeratu

konglomeratu

Helena Elbusto

La Fabrica De Gomas (Iruñea, Nafarroa)

2025eko Otsailaren 21etik
2025eko Maiatzaren 10era

kareharriak

Kareharriak

Antton Goikoetxea

Montehermoso Kulturunea (Gasteiz, Araba)

2025eko Apirilaren 11etik
2025eko Maiatzaren 11era

ukitu

Ukitu

Maider López

Tabakalera (Donostia, Gipuzkoa)

2025eko Urriaren 24tik
2026ko Otsailaren 07ra

bilduma-ikusgai

Bilduma, ikusgai

Artium (Gasteiz, Araba)

2025eko Otsailaren 21etik
2025eko Apirilaren 27ra

kardesch

Kardesch

Kardesch

DIDAM (Baiona, Lapurdi)

2025eko Apirilaren 04tik
2025eko Maiatzaren 25era

birika-bezain-elastikoa-erakusketa-ludikoa-ireki-dute-tabakaleran

'Birika bezain elastikoa' erakusketa ludikoa ireki dute Tabakaleran

Api. 17 | Itziar Ugarte Irizar [BERRIA.eus]

Anna Irina Russell artistak sortu du, prozesua haurrekin eta familia talde batekin egin ostean. Askotariko egitura puzgarriz bete dute aretoa, eta esplorazio ariketa kolektibo batera gonbidatu publikoa. 'Situ-akzioak' proiektuaren barruan aurkeztu dute.

helen-frankenthaler-araurik-gabeko-sei-hamarkada

Helen Frankenthaler: araurik gabeko sei hamarkada

Api. 16 | Iñigo Astiz [BERRIA.eus]

Artistak lorratza utzi zuen espresionismo abstraktuan. Haren 30 margolan eta hainbat eskultura biltzen dituen erakusketa zabaldu dute Guggenheim museoan. Frankenthalerren lanez gain, haren lagun izandako zenbait artistaren artelanak jarri dituzte ikusgai.

gernika-estalita

'Gernika', estalita?

Api. 15 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

2003ko otsailean, Nazio Batuen Erakundean gordetzen den Gernika koadroaren bertsioa oihal urdin baten bidez estali zuten, garai hartako AEBetako idazkari Colin Powellek Iraken kontrako gerraren hasiera iragartzeko. Lotsagabe aritu baziren ere, estalketak errudun konplexua adierazten zuen.

zazpi-atedun-tebas-hura-nork-eraiki-zuen

Zazpi atedun Tebas hura nork eraiki zuen?

Api. 15 | Enara Herranz [BERRIA.eus]

'Ardatza neurtuz' | Artistak: Ainara Elgoibar, Ainhoa Resano, Bego Anton, Estibaliz Sadaba Murgia, Eva G. Herrero, Isa Fernandez Reviriego, Leire Muñoz, Mafalda Salgueiro, Matilde Viegas, Nuria Cubas, Sandra Cuesta Aizkorbe, Susana Blasco. | Non: Orconera gunean, Barakaldon. | Noiz arte: ekainaren 29ra arte.

acconciren-eta-pregoren-arteko-lankidetza-eta-adiskidetasuna

Acconciren eta Pregoren arteko lankidetza eta adiskidetasuna

Api. 14 | Iñigo Astiz [BERRIA.eus]

Bilboko Guggenheim museoak elkarrekin aurkeztu ditu Vito Acconciren eta Sergio Prego artisten performance lanak, ‘You' erakusketan. Sei urtez lankide izan ziren bi sortzaileak, eta gorputzari eta arkitekturari buruzko jarrerak batzen ditu bien jardunak.

arabako-aldundiak-azkenean-ez-du-itxiko-amarika-aretoa

Arabako Aldundiak azkenean ez du itxiko Amarika aretoa

Api. 13 | Edurne Begiristain [BERRIA.eus]

Arabako Aldundiak atzera egin du, eta ez du eraikiko ekintzailetza eta berrikuntza zentrorik Amarika erakusketa aretoa dagoen tokian. Amarica elkarteak erabakia txalotu du, eta kultur eragileen presioari esker izan dela azpimarratu.

euriari-begira

Euriari begira

Api. 12 | Garazi Ansa [BERRIA.eus]

INES MEDINA. Ikerketa analitiko-plastikoa (1978-1995) | Artista. Ines Medina. | Non. Artium museoan, Gasteizen. | Noiz arte. Ekainaren 1era arte.

gudaz-gaindiko-erroma

Gudaz gaindiko Erroma

Api. 11 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Erromatar inperioa modan dago. Orain dela hilabete batzuk, galdetegi batek erakutsi zuen gizonen kopuru handi batek maiz pentsatzen duela erromatar inperioan, batzuek egunero. Handik gutxira, Elon Muskek eztabaida piztu zuen Trumpen izendapenean, naziaren antz handiegia zuen agurra egin ostean, "agur erromatarra" zela adierazi zuenean. Interneten bilaketa txiki bat egin ostean, ez da zaila Vox alderdiko kideak erromatar armada gisa irudikatzen dituzten irudiak topatzea.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.