Euskal paisaiak Erromantizismotik gerraostera
1861etik 1996ra bitarte margotutako 50 artelan bildu dituzte Arabako Arte Ederren Museoan. Paisaia genero gisa hartu, eta euskal margolanetan nola garatu den aztertu dute. 'Hurbileko paisaiak' izena du erakusketak, eta apirilera arte izango da ikusgai.

2025eko Azaroaren 27a | Maddi Iturriotz Alkorta [BERRIA.eus]
Gorde-gordeak zeuzkaten lanak argitara atera, eta paisaiaz josi dute Arabako Arte Ederren Museoa.Hurbileko paisaiak izeneko erakusketa dago ikusgai urriaren hondarretik. Museoaren bildumatik ateratako ia 50 lan hautatudituzte,39 artistarenak, eta bistan jarri: 1861ekoa da zaharrena, eta1996koa berriena. Hala, artelanek agerian uzten dute epehorretan euskal paisaiek izan zuten bilakabidea, ezinbestean. Museoaren arduradun Sara Gonzalez de Aspuruk azaldu duenez, erakusketaren izenburukohurbilhitzak geografiari egiten dio erreferentzia, hain justu, baina baita memoriari ere:"Gure bizipenekin oso lotuta daudenpaisaiak dira".
Gonzalez de Aspuruk kontatu duenez, paisaia beste gai batzuen atze oihala zen Erromantizismoa iritsi arte, baina,XIX. mendean, autonomia hartu zuen:genero gisa ere hartu ziren paisaiak aurrerantzean.Ordukoartistak paisaiak erabili zituzteneuren emozio eta beldurrak adierazteko.
Arduradunaren hitzetan, "helburu didaktikoei so" egituratu dute erakusketa. Kronologia da ardatz nagusia. Lehenengo atalaren izenaXIX. mendearen bigarren erdiko pintura: Akademizismotik inpresionismorada, eta bertan aurki daitezke erakusketako obrarik zaharrenak. Atal horretakoada, esaterako, Jose Angel SaezenGasteizko kartzelalana (1861), erakusketako zaharrena. Gonzalez de Aspuru: "Bake kalean zegoen kartzelaren errepresentazio oso neoklasikoa da. Autoreak garrantzia eman zien marrazketari eta arkitekturari, eta, figura batzuen bitartez, paisaia humanizatu zuen".
Ez sinetsi dena
Saezen lanetik hurbil dago Albert Joseph Franke artista prusiarrak egindakoGasteizko Plaza Zaharraren ikuspegia(1885-1887) margolana, gelaberean. Arduradunakazaldu duenez, garai hartan, hau da, Erromantizismoan,modan zegoen "hegoaldeko herrialdeak" bisitatzea eta exotikotzat jotzenziren eszena piktorikoak bilatzea. Eta, beraz,joera horren isla eman lezakeFrankeren obrak, baina, orobat, bada hipotesi hori zalantzan jartzen duen ñabardurarik ere artelan horretan.Gonzalezek aitortu du "akaso" artista ez zela etorri Arabako hiriburura.Izan ere,margolanaren atzealdean San Miguel eliza eta Andre Maria Zuriaren irudia nabarmentzen dira, baina aurrealdean ageri diren jantziak eta animalien zakutoakEspainiako hegoaldekoen airea dute, azaldu dutenez.
Gerra Zibilera arteko tradizioa eta abangoardia paisaietan izeneko atala, bigarrena, erakusketaren erdiko korridorean ipini dute. Bertan, besteak beste, Gasteizen garrantzitsuak izan diren bi margolariren artelanak jarri dituzte: Fernando Amarikarenak eta Pablo Urangarenak. Lehenengoaren margolanei erreparatuta, Gasteizko eta Arabako beste zenbait tokiri eskainitakoak bildu dituzte. Urangaren lanen artean, berriz, Gipuzkoako herrien irudikapenaknagusitzen dira.
36ko gerraren eraginei so egiten die erakusketaren azken atalak: Gerra ostean sortutako agertoki berria. Gerraren garaian, artista batzuek erbestera joan behar izan zuten, eta beste batzuk bertan geratu ziren, baina zentsuraren pean, eta, hain zuzen, batzuen eta besteen arteko aldeak ikus daitezke hautaketa horretan. Ordura arteko tradizioa alboratu eta beste bide batzuk urratu zituzten zenbait artistaren lanakjaso dituzte atal horretan: MenchuGalenOiartzungo lorategia (1960-1969),Jesus ApellanizenZarauzko paisaia(1947)eta haren seme Andres ApellanizenLarraintzarren paisaia(1996), besteak beste. Azken hori da erakusketan ikusgai dagoen lanik berriena.
Erakusketaapirilaren 12ra arte egongo da ikusgai.




















