Benetakotasuna
Aspaldi ez nuen pintura erakusketa batean halako zirrararik sumatu. Erakusketa areto zuri erraldoira sartu, eta pintzelkada beltzez margotutako emakume gorputzak etzanda azaltzen dira, lerrokatuta dauden tamaina txikiko koadroetan.
2024ko Urriaren 10a | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]
Batzuek hondo gris zikina dute, besteek arrosa, hainbatek urdina, beltza edo gorria. Pintura mihisetik goitik behera tantaka edo txirrioka erortzen denez, artelanek itxura zabarra eta gogorra ematen dute.
Korridore estuko koadro txikien erritmo azkarreko ukabilkadetatik gure onera bueltatu ezinik gabiltzala, areto handiagoetara sartzen garenean inpresioak gora egiten du. Koadroak handiagoak direnez, darien intentsitateak begiak eta burua gogor jotzen ditu. Emakumea biluzik, emakumea etzanda, emakumea sufritzen, sexuaren ezintasuna, bakardadea, katuaren konpainia, emakumea ohean, batez ere ohean. Ezin burutik kendu Tracey Eminek Londresko White Cube izeneko aretoan egindako erakusketan gaudela. Hain zuzen, Tracey Emin artista britaniarra ezagun egin zen 1999ko Turner sari ospetsuenetarako aukeratu zutelako My Bed izeneko lanarekin. Artistak depresio garaian jaiki ezinik egon zen ohea bera erakutsi zuen bolada hartan erabili zituen jateko, edateko eta beste gauzekin. Lanak eztabaida eragin zuen, bai Londresen, bai munduan ere, eta horrek artista ospetsu bihurtu zuen.
Oraingo honetan ere oheak ikus ditzakegu, baina baliabide klasikoago batekin adierazita: pintura. Horrek harritzen gaitu ez badugu artistaren azken urteetako ibilbidea ezagutzen, pintura izan baita bere arreta bereganatu duena azken lanetan. Hala ere, White Cuben erakusgai dauden koadroak hain dira biszeralak non ezin gaituzten hotz utzi. Badirudi Eminek gaixotasun gogorra gainditu duela eta heriotza hurbiletik ikusi duela; ez dago esan edo azaldu beharrik, barrutik irtendako pinturak dira, brotxak eta pigmentuak gorputzarekin bat egiten duten horietakoak. Amorrutik irtendakoak, bizipen latzak igaro dituen norbaitenak.
Badakit autobiografikoak direla eta sarritan kritikatu dudala ni-niaren artea, baina hor dago pinturaren historiaren esperientzia laburtua: Egon Schieler, Bonnard, Vuillard, Manet, Courbeten Munduaren sorrera-ri egindako keinu eta guzti, baina, batez ere, 60ko hamarkadatik gaur egunera emakumeek jasan dituzten bazterketen haserrea: Louise Bourgeoisen eskultura ikusten dugu Eminek erakusketa aretoan jarri dituen bururik gabeko brontzezko gorputz erraldoietan, alua zabalik duten Niki de Sant Phalen Nanak, baina batez ere, Nancy Sperok bere gorputz gaixoarekin egin zituen lan interesgarriak. Gorputz zaurgarrien aldarrikapena.
Ados, autofikzioa modan dago, baina ondo egindako lanak ez du aitzakiarik. Indar maila horrekin eta, aspaldian asko erabiltzen zen hitzaren bidez esanda: benetakotasun maila horrekin ikusita, Eminek arte esperientzia osora eramaten gaitu.