artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Momentu zehatz horretan kristaldu zena

'Ilepilak, baita aginak ere' | Artista: Nerea de Diego. | Non: Iruñean, Apaindu galerian. | Noiz arte: 2024ko urriaren 25era arte.

momentu-zehatz-horretan-kristaldu-zena
Nerea de Diego artistaren 'Ilepilak, baita aginak ere' erakusketa. IÑIGO URIZ / FOKU

2024ko Urriaren 10a | Jone Rubio Mazkiaran [BERRIA.eus]

Apaindu galerian sartu aurretik, erakusleihotik ikus daitezkeen kristalezko burbuila hauskorrak lasaitasunez aztertzen ditut. Lurrean barreiatuta daude, eta tamaina txikia izan arren, haien arteko interkonexioak egitura oso bat osatzen dutela ondorioztatzen dut. Espazioak Nerea de Diego artistaren Ilepilak, baita aginak ere izeneko erakusketa biltzen du. Izenburuak erakusketa barruan ikusiko dugunaren pistak ematen dizkit, eta erakusleihotik aztertzen ari naizen instalazio honek sartzera gonbidatzen nau, nolabait.

Figura bakoitza bestearengan islatzen da, bai alboetan, bai azpian. Pentsatzen saiatzen naiz egitura bakoitzak, gardenak izan arren, sekretu bat gordetzen duela barnean. Hala, burbuilak, hauskorrak bezain gogorrak direnez, galtzeko arriskuan dagoena babesteko aukera ematen dutela irudikatzen dut. Horien artean besteak baino handiagoak diren artefaktuen forma organikoak interkonexio horien elkarrizketekin talka egiten dute, materialen arteko kontrastea sortzen baita.

Argizarizko gorputz borobil horiek Lourdeseko Ama Birjinaren omenezko kandelen tanta urtuetatik sortu dira. Artistak norbaitek jarritako kandelen hondarrak birsortu ditu, eta erritualtasun botiboaren arrastoak agerian utzi ditu. Sekretuak ez dira objektuen barnean soilik mantentzen; beren materialtasunean ere aurkitzen dira. Objektuek memoria propioa dute, eta haien bidez momentu edo pertsona zehatzak gogora ekartzeko bideak irekitzen dituzte, eta hau da kasua. Hain zuzen, erakusketak gurtza isilaren inguruan gogoeta egiteko aukera eskaintzen du, zentzuaren eta materialtasunaren arteko tentsio delikatua nabarmenduz.

Mostra biltzen duen espazioak artistaren piezen arteko elkarrizketak ahalbidetzen ditu, eta gorputzaren mugimendua eskatzen duten instalazioek erritmo propioak sortzen dituzte. Gorputzak momentu oro piezen inguruan ibiltzea eskatzen dute, haien xehetasunek mezu ezberdinak igortzen baitituzte. Baina gorputzen presentzia ez da gurera mugatzen, piezek gorputz bihurtzeko joera baitute, baina ez modu figuratiboan, baizik eta ebokatiboan.

Lurretik begirada altxatzen dugunean, adreiluzko horman zintzilikatutako argazki-serie bat sartzen da ikusmiran. Ilez egindako loreak dira, XIX. mendeko gurtza-ohituretatik hartutako irudiak, non norbaiten gorputzetik banandutako zati zehatz bat gordeta geratzen zen. Norbaitek afektuz ehundutako memoriaren artefaktuak dira, eta haien materialtasunak berak oroitzapenak kristaltzen ditu. De Diegok ikuspegi horretatik tiraka, objektu hauek kristalezko aldare moduko egituretan kokatzen ditu, haien dimentsio afektiboa indartuz.

Aldare horietan aurkitzen diren piezen artean, hortzak eta ileak nabarmentzen dira, biak artistaren memoriaren eta bere amonaren oroitzapenen parte direlarik. Hortaz, objektu afektiboen dimentsioa zabaltzen doa. De Diegok bere historia pertsonala erakusgai jartzen duen heinean, jatorri ezezaguneko beste objektu batzuen istorioak ere aktibatzen dituelako. Sentiarazten dit keinu txikiak ikusgarri bihurtzen direla orain, norbaitek, arrazoi jakin batzuengatik, hortz bat edo ile zati bat eman baitzion norbaiti, edo kandela bat piztu baitzuen noizbait.

Keinu txikien gurtza lehenesten duen atmosfera horretan, gaur egun galdu diren errituen hutsuneaz ohartzen gara nolabait. Bada, artistak prozesu hari ekiteko bideak ahalbidetzen ditu, erritualtasunaren dimentsio afektiboa duintzen baitu. Hala, azkenengo espazioan proiektatzen den bideoak nolabait, hortaz ohartarazten gaitu. Objektuok lotura dute gorputzarekin, eta gorputzik ez dagoen momentuan objektua bera da laztantzen gaituena eta memoria betetzen diguna.


zirkuluaren-zerumuga

Zirkuluaren zerumuga

Agustina Otero

Oteiza Museoa (Uharte, Nafarroa)

2024ko Ekainaren 20etik
2024ko Azaroaren 24ra

oparitu-urtu

Oparitu, Urtu

Katixa Goldarazena, Blanca Niemietz

Iruñeako Zitadela (Iruñea, Nafarroa)

2024ko Urriaren 01etik
2025eko Urtarrilaren 12ra

so-eginez-aldatu-ginen

So eginez aldatu ginen

ErakusketaGabriel Chaile

Tabakalera (Donostia, Gipuzkoa)

2024ko Urriaren 25etik
2025eko Otsailaren 02ra

berandu-gabiltza

Berandu gabiltza

Aza. 07 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Bilboko Guggenheim museoak zabaldu duen Hilma af Klint pintorearen erakusketa ikustean galdetu diot neure buruari noiz iritsiko den arte historiako eskuliburuetara artistaren lana.

artearen-unibertsaltasunik-ezaz

Artearen unibertsaltasunik ezaz

Aza. 05 | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Klasiko bat da: espero ez duzunean, berriz agertzen da artea unibertsala den ideia. Orain dela gutxi preziatzen dudan lankide bati entzun nion hitzaldi batean, eta berriz ere pentsatu nuen ez nengoela ados.

irudimenaren-askapenerako-oharrak

Irudimenaren askapenerako oharrak

Urr. 24 | Uxue Rey Gorraiz [BERRIA.eus]

Asteon ehun urte bete dira Andre Bretonek 'Manifestu surrealista' argitaratu zuenetik. Testu horretan, "logikaren eta moralaren diktadura deuseztatzeko" bide gisara definitu zuen surrealismoa, eta literaturari loturiko ideia iraultzaile mordoa jaso.

espetxe-zigorra-eman-diete-ekiloreei-eraso-egin-dieten-bi-aktibistei

Espetxe-zigorra eman diete Ekiloreei eraso egin dieten bi aktibistei

Urr. 24 | Jatorria: JournalDesArts

Hilabetetako espetxe-zigor betea ezarri diete bi ekintzaile ekologista britainiarrei. Bi militanteen zigorraren berri ukan eta ordu gutxira, Just Stop Oil-eko beste hiru ekintzailek National Gallery-ko Van Gogh-en bi Ekilore zipriztindu dituzte.

manifesta-15

Manifesta 15

Urr. 24 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

2004an Donostian egin zenetik ez nuen aukerarik izan Manifesta berriz ikusteko. Manifesta delako elkarte pribatuaren asmoa Europako hiri ezberdinetan biurtekoak antolatzea da, bertako sare kulturalarekin batera.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.