artekaria

Euskal Herriko
Artearen ataria

aktualitatea

Kalkulatutako artea

Madrilgo Reina Sofia museoak Soledad Sevilla (1944) artista valentziarrari eskainitako erakusketa gozatzeko aukera izan dut, eta guztiz liluratuta geratu naiz haren ibilbidean zehar bidaiatuta.

kalkulatutako-artea
Soledad Sevilla, Denbora Hegan Doa instalazioaren aurrean. Arg/ Reina Sofia Museoa

2025eko Urtarrilaren 23a | Haizea Barcenilla [BERRIA.eus]

Abstrakzio geometrikoa egiten du Sevillak, kolorea, lerroa eta modulu geometrikoak erabilita. Horrela esanda, lan aspergarri eta errepikakorra dela pentsa daiteke, baina guztiz kontrakoa da: konposizio deigarri eta biziak lortzen ditu artistak, bakanak eta indarrez beteak.

Lehen lanaren aurrean jada, hurbildu eta detailez begiratzeko beharra izan dut. Hondo zuri baten gainean bi kolore kapa daude, forma geometriko berak gainjartzen dituztenak. Lehen begiradan, ez dut jakin material desberdin bateanmoztu eta mihisearen gainean jarritako geruzak ote diren, edo margotutakoak, beste gabe;hain da indartsua lortzen den efektu optikoa. Baina Sevillaren lan guztiak margotutakoak dira. Madrilgo Kalkulu Zentroan lanean egon zenean, 60kohamarkadan, berak eta zenbait kidek ordenagailuak erabili zituzten konposizio matematiko eta geometrikoekin esperimentatzeko; kide batzuek makinak ekoiztutako lanen alde egin zuten arren, Sevillak ez zuen hala egin: ordenagailuz lortutako formak pinturara pasatzen zituen gero, logika eta teknika elkartuz.

Lan batzuk ikustean, Anni Albers etorri zait burura. Orain urte batzuk haren ehungintzako lan bikaina Guggenheimen ikusteko aukera izan genuen, eta haren konposizioek kutsu geometriko eta bizi bera zuten. Sevillaren lan askok, gainera, oihalaren antza dute, geruzen gainjartzeak irazkiak eta bilbeak sortzen dituen joko bera ekartzen baitute. Erraz imajina nezake Sevillaren lan bat Albersek ehunduta, eta Albersen bat Sevillak pintatuta. Desberdinak izango ziren arren, izpiritu bera izango zuten oinarrian.

Geometria eta kalkulua abiapuntu duten bi emakume hauen lanak beste arrazoi batengatik gustatzen zaizkit: jeinuaren irudiaren kontra doazelako. XIX. mendetik jeinuaren irudi estereotipatua jaso dugu, inpultsuak jotako erdi-zoro sortzailearena —ikusi: Van Gogh—. Baina artista gehienen lana beste modu batean ontzen da, prozesu batean non pentsamendua, plangintza, saiakera, teknika eta emozioa uztartzen diren. Sevilla eta Albersen lanak logikoak eta emozionalak dira aldi berean; ez dira oldartsuak, baina horrek ez du esan nahi indarra igortzen ez dutenik.

Zentzu horretan, aipamen berezia Sevillak 2024an sortu zuen Zerumuga zuriak lanari. Mihise handi bi, arkatzez egindako ehunka lerro zuri eta horizontalek zeharkatuak. Lanak sinplea dirudien arren, 80 urteko gorputzak utzitako arrasto aldakorraren erakusle da: erregularra beharko lukeena ez da horrela, 80 urteko gorputza ez den bezala, eta horrek joko pizgarria sortzen dubegiarentzat, ibilbide eta bizitza oso baten marka den aldi berean.


eszena-iluna-bera-esna

Eszena iluna. Bera esna

Natalia Suárez

San Telmo (Donostia, Gipuzkoa)

2025eko Abenduaren 05etik
2026ko Martxoaren 01era

zati-likidoak

Zati likidoak

Oaia Peruarena

Rotonda (Donibane Lohizune, Lapurdi)

2025eko Urriaren 24tik
2025eko Azaroaren 30era

bogolanfiniaren-herentzia

Bogolanfiniaren herentzia.

Maliko emakumeen ondarea

Kondestable jauregia (Iruñea, Nafarroa)

2025eko Azaroaren 05etik
2026ko Urtarrilaren 11era

topaketen-dardara-artistikoa-iraunaraztea

Topaketen dardara artistikoa iraunaraztea

Aza. 16 | Uxue Rey Gorraiz [BERRIA.eus]

Iazko Iruñeko Topaketetan plazaratutako gogoeta artistikoetan inspiratutako sei obra jarri dituzte ikusgai Baluarten, gune hori pentsamendurako eta sorkuntzarako "erresonantzia kaxa" bihurtzeko asmoz. Erakusketa azaroaren 29ra arte izanen da ikusgai.

erakusketa-integratzailea

Erakusketa integratzailea

Aza. 14 | Ismael Manterola Ispizua [BERRIA.eus]

Gutxien espero duzun erakusketak generoaren parekidetasun aldetik egokia izateagatik harritzen zaitu. Ezusteko polita izan nuen Bartzelonako Miró Fundazioan ikusgai dagoen Miró eta Estatu Batuak erakusketa bisitatzerakoan.

ez-dakizuna-egitea-ez-dakizunarekin

Ez dakizuna egitea, ez dakizunarekin

Aza. 14 | Iñigo Astiz [BERRIA.eus]

Azken bost urteetan sortutako eskulturak bildu ditu Angel Bados artistak Bilboko Carreras Mugica galerian. Jorge Oteizaren oihartzuna eta Europako artea ez ezik, arabiar kultura ere izan du sorkuntzarako solaskide.

firenzek-fra-angelicoren-birbalorazioa-proposatzen-du

Firenzek Fra Angelicoren birbalorazioa proposatzen du

Aza. 12 | Olivier Tosseriren artikulutik itzulia [JdA]

Italiako azken hirurogeita hamar urteetan egin den lehen atzera begirako erakusketak baieztatzen du fraide margolariari Berpizkundeko iraultza artistikoan egotzitako rola.

Artekaria

Euskal Herriko Arte ataria

ZAPART sareak sortutako ataria duzu hau. Gure euskal lurralde txikiak duen artista eta azpiegitura aberastasun harrigarriari ikusgarritasuna eman nahi diogu Artekariarekin. Izan ere, hain eremu ttipi batean hainbeste museo (Artium, Oteiza, Arte Ederretakoak, Guggenheim…), arte zentro (Uharte zentroa, Tabakalera, Bilbaoarte…), areto publiko zein pribatu (Didam, Zitadela, Bastero, Portalea, Ospitalea, fundazioen aretoak…), galeria pribatu tradizionalak eta artistenak… hainbeste programazio eta artista lan ikusgai eta denbora berean ikusgarritasun oso zaila dagoela iruditzen zaigu. Horren konpontzen laguntzeko sortu dugu atari hau.

Artekaria

Artista profesionalen sarea

Zapart sareak Euskal Herriko sei lurralde historikoetan bizi eta lan egiten duten artista profesionalen saretzea eta horien lana sustatzea eta eskubideak defenditzea du helburu.